Ποιο είναι το καλό και πιο το κακό σενάριο..
Οι τραπεζικές εξελίξεις τρέχουν τόσο γρήγορα που μόνο το έμπειρο μάτι των ειδικών επί των τραπεζικών θα μπορούσαν να συλλάβουν! Το πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα, αλλάζει άρδην το χάρτη των πιστωτικών ιδρυμάτων στη χώρα μας.
Το πιο σημαντικό είναι το γεγονός, πως ο έλεγχος των τραπεζών ουσιαστικά περνάει στα χέρια των δανειστών. Βάση της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του πολυνομοσχεδίου αναφέρεται ότι η μεταφορά των περιουσιακών στοιχείων του ΤΧΣ θα γίνει σε ανεξάρτητο φορέα, διακριτό από το νομικό πρόσωπο του Ελληνικού Δημοσίου. Η διάκριση αυτή είναι αναγκαία, καθώς το Ταμείο έχει οριστεί εγγυητής έναντι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας βάσει της δεύτερης δανειακής σύμβασης (σχέδιο της οποίας κυρώθηκε με τον ν. 4060/2012) και κατά συνέπεια η ταύτιση του εγγυητή και του δανειζόμενου θα επέφερε απόσβεση της εγγυητικής ευθύνης.
Επίσης, βάσει της δανειακής σύμβασης ο ESM έχει το δικαίωμα να συστήσει ενέχυρο επί των μετοχών που αγοράζει το ΤΧΣ στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης. Όπως προβλέπεται, εφόσον δεν υφίστανται πλέον αντίστοιχα δικαιώματα, τα περιουσιακά στοιχεία του ΤΧΣ θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο μετά την ολοκλήρωση των αναγκαίων διαδικασιών εκκαθάρισης του Ταμείου.
Στην ουσία η κυβέρνηση νομοθέτησε ότι οι τραπεζικές μετοχές που κατέχει το ΤΧΣ, δηλαδή το Ελληνικό Δημόσιο, μπαίνουν ως υποθήκη για το δάνειο από τον ESM. Σε περίπτωση δε που κάποιες τράπεζες ζητήσουν τελικά κρατική στήριξη και χρειαστεί να εκδώσουν υπό αίρεση μετατρέψιμες ομολογίες (Contingent Convertibles – CoCos) υπέρ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), για να καλύψουν το συνολικά απαιτούμενο ποσό κεφαλαίων, θα λάβουν ομόλογα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) ισόποσης αξίας. Όμως αντίστοιχα στον ΕSM θα περάσει ο έλεγχος των μετοχών τους, όπως προβλέπει άλλωστε το καταστατικό του.
Πως θα γίνεται η επιλογή των διοικήσεων
Οι βασικές αρχές του νόμου προβλέπουν πλέον σημαντική πείρα σε σχετικούς τομείς σε ανώτατες διευθυντικές θέσεις στις τράπεζες, ενώ ακόμη και για τα μη εκτελεστικά μέλη θα απαιτείται ειδική πείρα που θα τους επιτρέπει να ασκούν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους. Σε θέσεις διοίκησης προβλέπεται ότι δεν θα πρέπει να διορίζονται τα λεγόμενα «πολιτικά εκτιθέμενα πρόσωπα», ενώ το μέλος του Δ.Σ. θα πρέπει να δηλώνει υποχρεωτικά τις οικονομικές διασυνδέσεις του με το πιστωτικό ίδρυμα.
Οι δανειστές θα έχουν πλέον βασικό και ουσιαστικά συμβούλια των τραπεζών, αφού είναι πλέον νόμος του κράτους και η μνημονιακή υποχρέωση για την τοποθέτηση στα Δ.Σ. των τραπεζών τριών τουλάχιστον ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων. Οι οποίοι φυσικά αυτοί, αν και «ανεξάρτητοι», προφανώς στην πράξη θα τοποθετηθούν από τους ίδιους τους δανειστές, για να ελέγχουν ακόμη πιο ασφυκτικά τον τραπεζικό τομέα.
Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών αλλάζει άρδην το ιδιοκτησιακό καθεστώς, με τη συμμετοχή του Δημοσίου μέσω του ΤΧΣ στις τράπεζες να μειώνεται από το 56% πριν, στο 20% μετά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται pari passu η συμμετοχή ξένων επενδυτών. Γι’ αυτόν τον λόγο στο πολυνομοσχέδιο προβλέφθηκε και ο τρόπος αποεπένδυσης του ΤΧΣ. Ειδικότερα, τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 3864/2010 που αφορούν στον τρόπο διάθεσης των μετοχών του ΤΧΣ. Έτσι, το διάστημα εντός του οποίου πρέπει να διατεθούν οι μετοχές που κατέχει το Ταμείο ορίζεται η πενταετία από την έναρξη ισχύος του νόμου 4340/2015 (ο νόμος της ανακεφαλαιοποίησης). Όπως ορίζεται, το ΤΧΣ κατά την πώληση των μετοχών πρέπει να διασφαλίζει ότι η τιμή διάθεσης εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.
