«Κρυφά» χρέη επιπλέον 30 δισ. ευρώ ή, κατ’ άλλες πηγές, ακόμα και 50 δισ. ευρώ βαραίνουν τους 3,8 εκατομμύρια οφειλέτες της Εφορίας, οι οποίοι οφείλουν όλοι μαζί σήμερα 101,5 δισ. ευρώ ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο.
Σε περίπτωση δηλαδή που οι οφειλέτες αυτοί προσπαθούσαν να εξοφλήσουν πλήρως τις οφειλές τους, δεν θα τους αρκούσε να καταβάλουν 101,5 δισ., αλλά θα καλούνταν να πληρώσουν καπέλο ως τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής.
Οπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών, στα 101,5 δισ. ευρώ που ανακοινώνονται επισήμως περιλαμβάνονται μόνο οι βεβαιωμένες απαιτήσεις του Δημοσίου και όχι οι προσαυξήσεις καταβολής. Ο Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) ορίζει ότι «κατά την εκάστοτε είσπραξιν των δημοσίων εσόδων εισπράττεται υποχρεωτικώς και η επί του καταβαλλομένου ποσού της οφειλής αναλογούσα προσαύξηση λόγω εκπροθέσμου καταβολής».
Συνεπώς οι προσαυξήσεις αυτές εμφανίζονται κατά την εξόφληση του χρέους στο γκισέ της Εφορίας, τη στιγμή ακριβώς που κάποιος πληρώνει την οφειλή μαζί με τους τόκους που αναλογούν.
Παρότι δεν καταγράφεται πουθενά στα επίσημα στοιχεία ποιο είναι το συνολικό ποσό των τόκων και προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής για όλα αυτά τα συσσωρευμένα 101,5 δισ. ευρώ, τα οποία χρωστούν 3,8 εκατομμύρια ΑΦΜ, οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι ξεπερνούν κατά πολύ το 30% ή 50% των επίσημων οφειλών, υπολογίζοντας ότι επιβάλλεται προσαύξηση τουλάχιστον 0,78% τον μήνα ή 8% ετησίως (ή πολλαπλάσια τα προηγούμενα χρόνια) για κάθε μήνα καθυστέρησης αποπληρωμής της βεβαιωμένης οφειλής.
την πραγματικότητα, πάντως, δεν πρόκειται για λογιστική αλχημεία ή «Greek statistics». Αντιθέτως, όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, είναι αδύνατον ακόμα και για το Δημόσιο να υπολογίσει πόσες είναι οι τρέχουσες οφειλές για προσαυξήσεις επί των απλήρωτων χρεών που έχουν βεβαιωθεί.
Κι αυτό γιατί κάθε μέρα άλλοι εξοφλούν και άλλοι δημιουργούν νέα χρέη και προσαυξήσεις, καθώς ίσχυαν άλλα επιτόκια και άλλα πλαφόν (π.χ. 100%-300% επί της αρχικής οφειλής ή και χωρίς κανένα πλαφόν για χρέη μετά το 2013 κ.λπ.) ανάλογα με το πόσo παλιά είναι κάθε οφειλή και ποια χρονιά ακριβώς ξεκίνησε να τρέχει.
Επιπλέον κατά καιρούς εκδίδονται δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες διαγράφονται ή αλλάζουν οι προσαυξήσεις, ενώ έρχονται και ρυθμίσεις χρεών που όποιος τις τηρεί έχει μεγάλη έκπτωση (έως και 80% σε κάποιες περιπτώσεις), αλλά εάν τις χάσει τα ποσά αυτά εκτοξεύονται αυτομάτως.
Οι προσαυξήσεις
Οι μεγαλύτερες προσαυξήσεις, πάντως, βαρύνουν παλαιές πτωχευμένες επιχειρήσεις με τεράστια χρέη προηγούμενων δεκαετιών, όπως η πρώην Ολυμπιακή, η Πειραϊκή Πατραϊκή ή, πιο πρόσφατα, η Ακρόπολις ΑΧΕΠΕΥ, που φαίνεται μεν να χρωστάει 6 δισ. ευρώ αλλά με τις προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής ξεπερνάει κατά πολύ τα 10 δισ. ευρώ.
Οι απαιτήσεις για εκπρόθεσμες πληρωμές οφειλών στο Δημόσιο εμφανίζονται μόνο στον ετήσιο απολογισμό του κράτους και αφορούν ολική εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών που έγινε μέσα στη χρονιά. Το 2016, για παράδειγμα, καταγράφεται ότι βεβαιώθηκαν 73 εκατ. ευρώ προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής λοιπών εσόδων και 1,3 εκατ. ευρώ τόκοι στους φόρους περιουσίας και ΦΠΑ.
Τα περισσότερα κρύβονται, όμως, σε διάφορους κωδικούς μαζί με οφειλές και πρόστιμα, όπως «Προσαυξήσεις, πρόστιμα και χρηματικές ποινές», 3 δισ. ευρώ σε φόρους και 30 δισ. σε μη φορολογικά έσοδα.
Στην πραγματικότητα, από τα 101,5 δισ. (χωρίς τις προσαυξήσεις) ούτε τα μισά δεν προέρχονται από φόρους. Το 51,2% αφορά μη φορολογικά έσοδα (πρόστιμα ΚΒΣ, δάνεια με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, αποφάσεις δικαστηρίων και λοιπά μη φορολογικά έσοδα). Το 85% εξ αυτών μάλιστα το χρωστούν μόλις 16.000 μεγαλοοφειλέτες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 17% από τα 5,12 δισ. ευρώ που εισπράχθηκαν με κατασχέσεις το 2017 αφορούσε οφειλέτες με χρέη κάτω από 10.000 ευρώ.
