Οι Τουρκοαιγύπτιοι πίστευαν ότι αν δεν καταστρεφόταν ο ελληνικός στόλος και δεν εξουδετερώνονταν οι ναυτικές βάσεις των Ελλήνων, δεν θα ήταν δυνατό να ευδοκιμήσουν χερσαίες επιχειρήσεις. ‘Ετσι αποφασίσθηκε, ο αιγυπτιακός στόλος υπό τον Χουσεΐν να προσβάλλει την Κάσο και ο τουρκικός υπό τον Χοσρέφ Πασά τα Ψαρά.
Στα 1824 ο σουλτάνος Μαχμούτ βρισκόταν σε αδυναμία να καταστείλει την Επανάσταση. Έτσι ζήτησε τη βοήθεια του υποτελούς του Μεχμέτ Αλή Πασά της Αιγύπτου. Το Μάρτιο του 1824 προχωρά σε συμφωνία με τον Μεχμέτ Αλή Αλή ο οποίος ζήτησε και πήρε την Κρήτη και την Κύπρο και τοποθέτησε το θετό γιο του, Ιμπραήμ, διοικητή της Πελοποννήσου. Οι Έλληνες, βρίσκονταν σ΄ έναν ακόμη εμφύλιο πόλεμο.
Ο Χοσρέφ είχε εντολή να εξαφανίσει τα Ψαρά
Τα Ψαρά, ήταν τότε η τρίτη ναυτική δύναμη της Ελλάδας, μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες. Απο τα Ψαρά κατάγοταν οι ξακουστοί πυρπολητές, Παπανικολής, Κανάρης και ο Πιπίνος. Ο Χοσρέφ είχε εντολή από τον σουλτάνο να “εξαφανίσει” τα Ψαρά.
Το πρωί της 20ης Ιουνίου ο τουρκικός στόλος απέπλευσε από το Σίγρι Μυτιλήνης με προορισμό τα Ψαρά. Αποτελείτο, από 176 πλοία (πολεμικά και φορτηγά) και 12 χιλιάδες άνδρες (τούρκους και τουρκαλβανούς). Η τουρκική αρμάδα έφθασε στον αβαθή ορμίσκο Κάναλος. Έπειτα από ισχυρό κανιοβολισμό, οι Τούρκοι πέτυχαν την απόβαση των αγημάτων τους.
Το μοιραίο λάθος των Ψαριανών
Οι κάτοικοι του νησιού ανέρχονταν σε 30.000, οι 7.000 ντόπιοι και οι υπόλοιποι πρόσφυγες από τη Χίο και τις ακτές της Μικράς Ασίας. Το υπερασπίζονταν 1.300 Ψαριανοί, 700 πάροικοι και 1027 μισθοφόροι από τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία.
Οι μαχητές των Ψαρών έκαναν μία σειρά λαθών με πρώτο ότι δεν χρησιμοποίησαν καθόλου το στόλο τους. Οι Τούρκοι του Χοσρέφ κατέβαλαν μέσα σε δύο μέρες το νησί. Τα όσα ακολούθησαν είναι μια μεγάλη τραγωδία.
Μόνη εστία αντίστασης παρέμεινε το Παλαιόκαστρο, η οχυρή θέση που δεσπόζει της Χώρας. Οι υπερασπιστές του, ανάμεσά τους και πολλά γυναικόπαιδα, αμύνθηκαν σθεναρά εναντίον 6.000 Τούρκων που τους πολιορκούσαν. Όταν η αμυντική γραμμή τους έσπασε και το φρούριο πλημμύρισε από Τούρκους, ο Αντώνιος Βρατσάνος έβαλε φωτιά στην πυριταδοποθήκη για να μην πέσουν στα χέρια των εισβολέων.
Η καταστροφή και η σφαγή υπήρξε τρομερή. Από τους 30.000 κατοίκους του νησιού, οι 18.000 θανατώθηκαν ή πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Για αυτή την τραγωδία ο ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έγραψε:
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλληκάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γινωμένο από λίγα χορτάρια
πού ‘χαν μείνει στην έρημη γη.
Πηγή: sansimera.gr
