4 Μικροθρεπτικά Συστατικά που Περιορίζουν τη Χρόνια Φλεγμονή στους Ασθενείς με Αυτοάνοσο
Πολλοί ασθενείς με αυτοάνοσο νόσημα νιώθουν χαμηλά επίπεδα ενέργειας, δυσκολεύονται να ελέγξουν το σωματικό τους βάρος, έχουν γαστρεντερικές διαταραχές και συχνές λοιμώξεις. Πρόκειται για προβλήματα που οφείλονται σε ελλείψεις του οργανισμού και επιβαρύνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής και την υγεία αυτής της ομάδας ασθενών.
Οριακές ελλείψεις του οργανισμού σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αντιοξειδωτικά, αμινοξέα και άλλα μικροθρεπτικά συστατικά, συχνά περνούν απαρατήρητες για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε ασθενείς με αυτοάνοσο. Διαταράσσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και προάγουν τη χρόνια φλεγμονή.
Καταστολή του Ανοσοποιητικού
Τα αυτοάνοσα νοσήματα προκύπτουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα λανθασμένα επιτίθεται και καταστρέφει όργανα του ίδιου του οργανισμού.
Η αντιμετώπιση των αυτοάνοσων νοσημάτων, συχνά περιλαμβάνει την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.
Στόχος της ανοσοκαταστολής, είναι η διακοπή της επίθεσης έναντι των οργάνων που πλήττονται και η μείωση της έντασης των συμπτωμάτων της νόσου.
Για τη σκόπιμη μείωση της δραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήματος, χρησιμοποιούνται ανοσοκατασταλτικές αγωγές, κορτικοστεροειδή και βιολογικοί παράγοντες.
Ενώ αυτές οι θεραπείες μπορούν να είναι αποτελεσματικές στη μείωση της φλεγμονής και στον μετριασμό των συμπτωμάτων, ενέχουν επίσης τον κίνδυνο αύξησης της ευπάθειας σε λοιμώξεις, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές στην υγεία των ασθενών, συμπεριλαμβανομένων του διαβήτη, των καρδιαγγειακών νοσημάτων και του καρκίνου.
Μικροθρεπτικά Συστατικά & Ανοσορύθμιση
Επιπρόσθετα και σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή, η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να ρυθμιστεί με ιατρικές παρεμβάσεις που αφορούν στη διόρθωση ελλείψεων του οργανισμού σε μικροθρεπτικά συστατικά.
Υπάρχουν 4 κατηγορίες μικροθρεπτικών συστατικών με ανοσορυθμιστική δράση. Αυτο σημαίνει ότι μπορούν να επηρεάσουν και να ρυθμίσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος πλησιέστερα προς τη φυσιολογική λειτουργία, περιορίζοντας την επίθεση του ανοσοποιητικού και τη χρόνια φλεγμονή.
1. Βιταμίνες: Η βιταμίνη Α, η C, η Κ, η Ε και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, επιδρούν στη ρύθμιση της λειτουργίας των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος και συμμετέχουν στην επούλωση των ιστών. Είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ακεραιότητας των βλεννογόνων και του δέρματος, εμποδίζοντας την είσοδο παθογόνων μικροοργανισμών στο σώμα.
Ελλείψεις σε αυτές τις βιταμίνες αυξάνουν την ευπάθεια σε λοιμώξεις, εμποδίζουν την επούλωση των ιστών, συμβάλλουν στη διατήρηση της χρόνιας φλεγμονής και διαταράσσουν τη λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων.
Βιταμίνη D: προσλαμβάνεται από την τροφή, ωστόσο παράγεται κυρίως από τον οργανισμό με την έκθεση στον ήλιο. Η έλλειψή της συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων και την ανάπτυξη αυτοάνοσου νοσήματος. Η βιταμίνη D, έχει άμεση αντιφλεγμονώδη δράση και είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η χορήγηση βιταμίνης D μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αυτοάνοσου νοσήματος και βελτιώνει την πορεία της υγείας ασθενών που πάσχουν από αυτή την ομάδα ασθενειών.
2. Μεταλλικά στοιχεία: όπως ο ψευδάργυρος, το σελήνιο, το μαγνήσιο, ο χαλκός, το χρώμιο, το ιώδιο και ο σίδηρος παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη, λειτουργία και ρύθμιση των κυττάρων του ανοσοποιητικού.
Η ανεπάρκεια τους συνδέεται με εξασθένιση του ανοσοποιητικού και αδυναμία αναγνώρισης και περιορισμού των παθογόνων μικροβίων.
Τα μεταλλικά στοιχεία είναι απαραίτητα στη παραγωγή ορμονών όπως η θυρεοειδικές ορμόνες και η ινσουλίνη.
Οι μεταβολικοί παράγοντες (ελλείψεις, διατροφή, υπέρταση, αυξημένα επίπεδα σακχάρου, παχυσαρκία, υπερλιπιδαιμία, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ.) είναι η πρώτη αιτία νόσου παγκοσμίως. Modified: Branca Francesco. BMJ 2019;365:l296
3. Ω3 Λιπαρά Οξέα: Τα λιπαρά οξέα είναι τα μόρια που σχηματίζουν τα διαφορετικά είδη των λιπαρών στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι κύριες κατηγορίες λιπαρών οξέων είναι τα ωμέγα-3, τα ωμέγα-6, τα μονοακόρεστα και τα κορεσμένα. Είναι απαραίτητα για την παραγωγή ορμονών, την παραγωγή ενέργειας, την σύνθεση των κυτταρικών μεμβρανών και τον έλεγχο των διαδικασιών της επούλωσης και της φλεγμονής.
Η παρουσία τους στη σωστή αναλογία μεταξύ τους είναι ζωτικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού.
4. Προβιοτικά: μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και τη γενική υγεία καθώς έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Βελτιώνουν τη λειτουργία του εντερικού φραγμού. Βοηθούν στη διατήρηση μιας υγιούς ισορροπίας των βακτηρίων του εντέρου αναστέλλοντας την ανάπτυξη επιβλαβών βακτηρίων και προάγοντας την ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων.
Η Επίλυση της Φλεγμονής
Κατά την τελευταία δεκαετία, έχει αυξηθεί σημαντικά η κατανόηση των μηχανισμών έναρξης και επίλυσης της φλεγμονής. Οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί σε προσεγγίσεις που οδηγούν σε επίλυση της διαδικασίας της φλεγμονής, αντί για τη διακοπή της.
Η επίλυση της διαδικασίας της φλεγμονής μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο φαρμακευτικά όσο και με την αποκατάσταση των φυσιολογικών μηχανισμών επούλωσης.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει πληθώρα φαρμακευτικών επιλογών που διακόπτουν τη φλεγμονή, οι υπάρχουσες φαρμακευτικές παρεμβάσεις δεν επιτρέπουν την ολοκλήρωση της διαδικασίας της φλεγμονής και την επούλωση των ιστών.
Νέες φαρμακευτικές αγωγές που στοχεύουν στη λύση της φλεγμονής και την ενίσχυση της διαδικασίας επούλωσης, βρίσκονται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο και αναμένεται να έχουμε σημαντικά νέα σχετικά κατά την επόμενη πενταετία.
Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, οι ασθενείς νιώθουν ότι η θεραπεία μπορεί να είναι χειρότερη από τη νόσο. Η λήψη κορτιζόνης σε μεγάλες δόσεις και η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, επηρεάζουν τη διάθεση, αυξάνουν το σωματικό βάρος και αφήνουν το σώμα εκτεθειμένο σε λοιμώξεις από μικρόβια και ιούς.
«Η απλή διακοπή της φλεγμονής δεν αρκεί για να επιστρέψουν οι ιστοί στη φυσιολογική τους κατάσταση», αναφέρει στο National Geographic ο Ruslan Medzhitov, καθηγητής ανοσοβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Yale. Αυτή η προσέγγιση αγνοεί την άλλη όψη του νομίσματος της φλεγμονής: την επίλυση της και την αποκατάσταση της βλάβης.
Ειδικές Εξετάσεις Καθοδηγούν την Επίλυση της Φλεγμονής & την Επούλωση των Ιστών
Ιατρικές παρεμβάσεις που αφορούν στον τρόπο ζωής, στη διόρθωση ελλείψεων του οργανισμού και στη διατροφή, επιφέρουν ήδη σημαντική βελτίωση σε ασθενείς με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα.
Εξειδικευμένες εξετάσεις χαρτογραφούν την κατάσταση του οργανισμού και τις διαταραχές που εμποδίζουν την ολοκλήρωση της φλεγμονής.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και διατροφής είναι οι βασικοί παράγοντες έναρξης και διατήρησης της χρόνιας φλεγμονής.
Ένας μεγάλος αριθμός φυσιολογικών διεργασιών προάγει τη ρύθμιση της φλεγμονής. Παρεμβάσεις που ενισχύουν την επίλυση της φλεγμονής και τους μηχανισμούς επούλωσης επιφέρουν καλύτερα αποτελέσματα σε βάθος χρόνου.
Μέχρι και λίγα χρόνια πριν, η ακριβής καταγραφή των μεταβολικών διαταραχών και των ελλείψεων που προάγουν τη φλεγμονή, ήταν ιδιαίτερα δύσκολη με τις κλασσικές μεθόδους μέτρησης.
Κατά την τελευταία δεκαετία, η μέτρηση πολύ μικρών μορίων που συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού, των μεταβολιτών, παρέχει πληροφορίες σχετικά με την ικανότητα του οργανισμού να διαχειριστεί τη φλεγμονή.
Οι συγκεκριμένες εξετάσεις ονομάζονται μεταβολομικές αναλύσεις και απευθύνονται σε ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με αυτοάνοσο ή χρόνιo νόσημα.
Πρόκειται για μια ευαίσθητη μέθοδο μέτρησης, που ανιχνεύει τις ελλείψεις του οργανισμού και τις μεταβολικές διαταραχές που συνδέονται με τη διαχείριση της φλεγμονής και την πορεία αυτής της κατηγορίας ασθενειών10-12.
Περιλαμβάνουν τη μέτρηση 80 δεικτών οι οποίοι παρέχουν μια ακριβή εικόνα για την κατάσταση της υγείας του εξεταζόμενου και αφορούν:
- Στον εντοπισμό ελλείψεων ή επάρκειας σε βιταμίνες (Ε, C, A, K, φολικό, Β12, σύμπλεγμα Β), μεταλλικά στοιχεία, ιχνοστοιχεία, αμινοξέα και μικροθρεπτικά συστατικά (συνένζυμο Q10, άλφα λιποϊκό οξύ).
- Στην αξιολόγηση της ικανότητας παραγωγής ενέργειας του οργανισμού: συνδέεται με το αίσθημα κόπωσης, τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας, με τον έλεγχο του σωματικού βάρους. Δυσλειτουργία του μηχανισμού παραγωγής ενέργειας του οργανισμού συνδέεται με τον κίνδυνο ανάπτυξης και την πορεία αυτοάνοσων νοσημάτων.
- Στο μεταβολισμό των νευροδιαβιβαστών: ντοπαμίνης, σεροτονίνης, αδρεναλίνης και GABA. Παρέχει στοιχεία για τη λειτουργία του ορμονικού συστήματος, του νευρικού συστήματος, τα επίπεδα του στρες, τον έλεγχο του συναισθήματος, την αντίληψη του πόνου, την κινητικότητα του εντέρου και την ποιότητα του ύπνου.
- Στην αντίσταση στην ινσουλίνη: αφορά σε δείκτες για την αντίσταση στην ινσουλίνη, ελλείψεις που την εμποδίζουν την επίλυση της, καθώς και την επίδρασή της στο σωματικό βάρος και στην εκδήλωση χρόνιας φλεγμονής.
- Μεταβολισμός υδατανθράκων: παρέχει στοιχεία για την ικανότητα του οργανισμού να μεταβολίζει τροφές που περιέχουν γλυκόζη ή μετατρέπονται εύκολα σε γλυκόζη (ζάχαρη, άμυλο, φρούτα, γλυκά, αλεύρι). Κάθε οργανισμός και σε διαφορετικές συνθήκες μπορεί να διαχειριστεί διαφορετικές ποσότητες γλυκόζης.
- Στην οξείδωση και στην επάρκεια ή στην έλλειψη σε αντιοξειδωτικά: παρέχεται ακριβής εικόνα για την ικανότητας του οργανισμού να επουλώνει βλάβες (οξείδωση) σε συνάρτηση με την ταχύτητα που προκύπτουν (αντιοξειδωτικοί μηχανισμοί). Η μείωση της οξείδωσης και η ενίσχυση των αντιοξειδωτικών μηχανισμών παίζει ζωτικό ρόλο για την υγεία και ιδιαίτερα την πορεία αυτοάνοσων ασθενειών.
- Στην κατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας: παρέχει εικόνα για την έλλειψη ή την επαρκή παρουσία ωφέλιμων μικροοργανισμών και την φυσιολογική ή αυξημένη παρουσία δυνητικά παθογόνων μικροοργανισμών. Διαταραχές στο μικροβίωμα επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, τη διάθεση και το σωματικό βάρος.
- Στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών: οι πρωτεΐνες είναι δομικά συστατικά του οργανισμού. Διαταραχές στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών επηρεάζουν τα επίπεδα ενέργειας, την ικανότητα παραγωγής αντισωμάτων και τους μηχανισμούς επούλωσης και ανάπλασης των ιστών και των οργάνων.
- Στο μεταβολισμό των λιπαρών οξέων: αφορά στην ικανότητα του οργανισμού να μεταβολίζει το λίπος, τα κορεσμένα λιπαρά και ελλείψεις που μπορεί να την επηρεάζουν.
- Στη φλεγμονή: παρέχει ακριβή εικόνα για την ικανότητα του οργανισμού να διαχειρίζεται τη φλεγμονή και σε ελλείψεις που σχετίζονται με αυτήν, συμπεριλαμβανομένων των ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών, του ψευδαργύρου, βιταμινών του συμπλέγματος Β, του μαγνησίου, της βιταμίνης C.
- Στην παρουσία ή όχι κατάστασης κέτωσης: Η κέτωση είναι μια μεταβολική κατάσταση που το σώμα παράγει ενέργεια από το λίπος. Μπορεί να προκύψει είτε από παθολογικά αίτια όπως ο διαβήτης, είτε από φυσιολογικές καταστάσεις νηστείας ή διατροφής χαμηλή σε υδατάνθρακες (ζάχαρη, άμυλο, φρούτα). Σε πολλές περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων της φλεγμονής στα αυτοάνοσα και στην απώλεια βάρους, είναι επιθυμητή μια κατάσταση ήπιας, φυσιολογικής κέτωσης.
- Στη βιταμίνη D: μέτρηση των επιπέδων της D στο αίμα. Η μέτρησή της γίνεται με την πιο ακριβή μέθοδο (φασματογράφος μάζας υψηλής ανάλυσης). Σε συνδυασμό με τη μέτρηση των επιπέδων της ορμόνης που ρυθμίζει το μεταβολισμό του ασβεστίου (παραθορμόνη) και με την ταυτόχρονη μέτρηση του ασβεστίου, αξιολογείται η βιολογική δράση της D στον οργανισμό του κάθε ασθενή. Ασθενείς με αυτοάνοσο νόσημα, έχουν μειωμένη βιολογική δράση της D και απαιτούν την επίτευξη υψηλότερων επιπέδων της συγκεκριμένης βιταμίνης για τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού και τον έλεγχο της φλεγμονής.
- Σε δείκτες επάρκειας Β12 και φολικού οξέος: συνδέονται με κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακών και χρόνιων νοσημάτων.
Το είδος των συγκεκριμένων αναλύσεων διαφέρει από τις κοινές εργαστηριακές εξετάσεις. Πρόκειται για υψηλά εξειδικευμένες εξετάσεις, που μετρούν πολύ μικρά μόρια στον οργανισμό και διενεργούνται σε λιγότερα από 10 εργαστήρια παγκοσμίως, με πολύ υψηλά στάνταρ.
Με τη χρήση των μεταβολομικών αναλύσεων, ανιχνεύονται μικρά μόρια που συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού και καταγράφουν με ακρίβεια τις ελλείψεις και τις μεταβολικές διαταραχές που τροφοδοτούν τη φλεγμονή και επιβαρύνουν την πορεία των αυτοάνοσων και χρόνιων ασθενειών. Τέτοια νοσήματα είναι η νόσος του Χασιμότο, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σύνδρομο Sjogren, η ψωρίαση, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, ο καρκίνος, ο λύκος, η οστεοαρθρίτιδα και άλλα.
Σε περίπτωση που δεν εντοπιστούν οι ελλείψεις και οι μεταβολικές διαταραχές που προάγουν τη χρόνια φλεγμονή και εμποδίζουν την επίλυση της, η πορεία της υγείας επιδεινώνεται σταθερά, ενώ μειώνεται σημαντικά η απόκριση σε φαρμακευτικές αγωγές που στοχεύουν στη διακοπή της φλεγμονής, όπως κορτιζόνη, αντιφλεγμονώδη και βιολογικοί παράγοντες.
Σήμερα η ιατρική διαθέτει περισσότερα εργαλεία από αυτά που διέθετε δέκα ή πέντε μόλις χρόνια πριν.
Στοχευμένες ιατρικές παρεμβάσεις για τη διόρθωση των ελλείψεων του οργανισμού, σε συνδυασμό με τη χρήση νέων αποτελεσματικότερων και πιο φιλικών φαρμακευτικών αγωγών, αλλάζουν την πορεία της νόσου και την ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών.
