Κάθε τρόπος παρασκευής καφέ περιλαμβάνει διαφορετική επεξεργασία της πρώτης ύλης, τροποποίηση της χημικής της σύνθεσης και μια σειρά φυσιολογικών επιδράσεων.
Τα τελευταία χρόνια, η κατανάλωση καφέ έχει γίνει μια ευρέως διαδεδομένη συνήθεια και ένα πεδίο που προσφέρεται για διατροφική έρευνα.
Με βάση αυτά τα ευρήματα, οι διατροφολόγοι και οι ειδικοί της δημόσιας υγείας άρχισαν να επανεξετάζουν τις παραδοσιακές συστάσεις, δίνοντας προσοχή όχι μόνο στην ποσότητα αλλά και στον τρόπο με τον οποίο καταναλώνεται ο καφές.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αλεσμένου και στιγμιαίου καφέ;
Ο στιγμιαίος καφές παρασκευάζεται από κόκκους καφέ που έχουν ήδη υποστεί καβούρδισμα και άλεσμα.
Η αφυδάτωση γίνεται με δύο βιομηχανικές διεργασίες: ξήρανση με ψεκασμό ή ψυχρή ξήρανση, η οποία έχει ως αποτέλεσμα κρυστάλλους ή κόκκους έτοιμους να διαλυθούν σε ζεστό νερό.
Ο αλεσμένος καφές, από την άλλη, προέρχεται από συντομότερη και λιγότερο βιομηχανική επεξεργασία. Αυτός ο τύπος καφέ παράγεται από φρέσκους κόκκους που αλέθονται λίγο πριν από την παρασκευή, διατηρώντας έτσι περισσότερη φρεσκάδα και άρωμα.
Από πρακτικής άποψης, ο στιγμιαίος καφές ξεχωρίζει για την ταχύτητα και την ευκολία χρήσης του, καθώς δεν απαιτεί εξοπλισμό ή καθαρισμό.
Αρκεί να διαλύσετε μια κουταλιά της σούπας σε ζεστό νερό για να αποκτήσετε ένα ρόφημα έτοιμο προς κατανάλωση.
Η άλεση, από την άλλη πλευρά, απαιτεί πρέσα, φίλτρα ή ειδικές καφετιέρες και μια πιο σύνθετη διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει μεταξύ 4 και 10 λεπτών.
Μια άλλη σημαντική διάκριση έγκειται στην πρώτη ύλη. Ο αλεσμένος καφές προέρχεται συνήθως από την ποικιλία Arabica, η οποία φημίζεται για το πιο περίπλοκο και λιγότερο πικρό προφίλ της.
Από την άλλη, ο στιγμιαίος καφές παρασκευάζεται γενικά από robusta, έναν φθηνότερο, πικρό κόκκο με υψηλότερη περιεκτικότητα σε καφεΐνη.
Ο αλεσμένος καφές έχει ανώτερη διατροφική σύνθεση: Περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά, υψηλότερη ποσότητα καλίου (115 mg ανά 100 g σε σύγκριση με 30 mg που έχει ο στιγμιαίος) και διατηρεί καλύτερα τις ιδιότητες που προέρχονται από τον κόκκο arabica, ο οποίος συλλέγεται μέσω πιο ελεγχόμενων διαδικασιών.
Όσον αφορά την καφεΐνη, ο αλεσμένος καφές περιέχει περίπου 96 mg ανά φλιτζάνι, ενώ ο στιγμιαίος καφές παρέχει περίπου 63 mg.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η διαδικασία αφυδάτωσης του στιγμιαίου καφέ μειώνει τη συγκέντρωση καφεΐνης.
Ο στιγμιαίος καφές έχει ωστόσο ένα απροσδόκητο πλεονέκτημα: Περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα αντιοξειδωτικών όπως μελανοειδή, ενώσεις που ενισχύουν την υγεία του εντέρου και προσφέρουν κυτταρική προστασία.
Η κατανάλωσή του εγκυμονεί όμως και έναν κίνδυνο: Ο στιγμιαίος καφές περιέχει διπλάσια ποσότητα ακρυλαμιδίου από τον αλεσμένο καφέ, μια ένωση που ταξινομείται ως «πιθανή καρκινογόνος» από το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC).
Από οικολογική άποψη, ο αλεσμένος καφές είναι επίσης προτιμότερος. Η βιομηχανική διαδικασία παραγωγής του στιγμιαίου καφέ, απαιτεί περισσότερη ενέργεια λόγω του χρόνου καβουρδίσματος και αφυδάτωσης, γεγονός που αυξάνει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα.
Πέρα από το δίπολο αλεσμένου και στιγμιαίου καφέ, υπάρχουν μέθοδοι παρασκευής και ποικιλίες με διαφορετικά χημικά και θρεπτικά προφίλ.
Καφές φίλτρου
Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Νορβηγία με τη συμμετοχή μισού εκατομμυρίου καταναλωτών καφέ σε διάστημα 20 ετών, ο φιλτραρισμένος καφές, με χάρτινο ή μεταλλικό φίλτρο, συνδέεται με χαμηλότερη θνησιμότητα και μειωμένο ποσοστό αρτηριακών παθήσεων.
Αυτό συμβαίνει επειδή το φίλτρο συγκρατεί κάποια τερπενοειδή, οργανικές ενώσεις στον καφέ, όπως είναι η καφεστόλη, που μπορούν να αυξήσουν τη χοληστερόλη.
Εσπρέσο
Ο εσπρέσο είναι μια συμπυκνωμένη πηγή καφεΐνης και χλωρογενικού οξέος.
Μελέτη του Πανεπιστημίου της Βερόνας συνέδεσε τον συγκεκριμένο καφέ με την πρόληψη της συσσώρευσης της πρωτεΐνης tau, που σχετίζεται με το Αλτσχάιμερ. Συνδέεται επίσης με μείωση του κινδύνου υπέρτασης και καρδιακών παθήσεων.
Cold brew
Αυτή η μέθοδος περιλαμβάνει την εμβάπτιση κόκκων καφέ σε νερό σε θερμοκρασία δωματίου για 12 έως 24 ώρες. Το αποτέλεσμα είναι ένα λιγότερο όξινο και πικρό ποτό, το οποίο μειώνει την ανάγκη προσθήκης ζάχαρης ή σιροπιών.
Καφές χωρίς καφεΐνη
Αν και λιγότερο δημοφιλής, ο ντεκαφεϊνέ διατηρεί πολλά από τα αντιοξειδωτικά του παραδοσιακού καφέ. Επιπλέον, όσοι καταναλώνουν μόνο καφέ χωρίς καφεΐνη, μπορεί να εμφανίσουν καλύτερους δείκτες υγείας από εκείνους που δεν πίνουν καθόλου καφέ.
