Aπό αύριο, Δευτέρα (17/03) και για τέσσερις εβδομάδες, έως τις 11 Απριλίου 2025, θα διεξαχθούν στην Ελλάδα οι φετινές εξετάσεις του προγράμματος PISA, για τη διεθνή αξιολόγηση μαθητών, του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OOΣΑ).
Συνολικά, στην Ελλάδα θα συμμετάσχουν 245 σχολεία, εκ των οποίων τα 230 δημόσια και τα 15 ιδιωτικά και, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Παιδείας, το σύνολο των μαθητών και των μαθητριών που αναμένεται να λάβουν μέρος ξεπερνούν τις 9.000. Σημειώνεται, επίσης, ότι τα σχολεία του δείγματος επιλέχθηκαν με «αυστηρές μεθόδους δειγματοληψίας», ώστε «να εξασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητά τους σε επίπεδο μαθητών/μαθητριών και σχολείων ανά τη χώρα».
Η έρευνα PISA φημίζεται διεθνώς για τα δεδομένα που παρέχει, αναφορικά με το επίπεδο των συμμετεχόντων, αλλά και των εκπαιδευτικών συστημάτων των συμμετεχουσών χωρών. Τα βασικά γνωστικά αντικείμενα στα οποία εξετάζονται οι 15χρονοι μαθητές και μαθήτριες είναι τα μαθηματικά, η κατανόηση κειμένου και οι φυσικές επιστήμες, ενώ κατά τις τελευταίες εξετάσεις (PISA 2022) προστέθηκε και ένα πρόσθετο πεδίο, εκείνο της δημιουργικής σκέψης.
Στην έρευνα PISA 2025 θα αξιολογηθούν γνώσεις και δεξιότητες των 15χρονων μαθητών και μαθητριών σε περισσότερες από 80 χώρες και σε νέα πεδία, εκτός των τριών βασικών, όπως: τα αγγλικά και η μάθηση στον ψηφιακό κόσμο.
Οι επιδόσεις της Ελλάδας
Κατά τις τελευταίες αυτές εξετάσεις, PISA 2022, η Ελλάδα σημείωσε πτώση στη μέση επίδοσή της στα βασικά γνωστικά αντικείμενα, καταγράφοντας, μάλιστα, τα χαμηλότερα επίπεδα που έχει καταγράψει ποτέ στη συγκεκριμένη έρευνα. Η πτώση αυτή αποτελεί συνέχεια της ολοένα και χαμηλότερης επίδοσης των μαθητών στην κατανόηση κειμένου και τις φυσικές επιστήμες από το 2009.
Όσο για το πεδίο της δημιουργικής σκέψης, η Ελλάδα κατατάχθηκε στην ομάδα χωρών που σημειώνουν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο της επίδοσης στις χώρες του ΟΟΣΑ. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρέθηκε στην 38η θέση, μεταξύ 64 χωρών, έχοντας επίδοση 27 μονάδες (μ.ο. ΟΟΣΑ: 33 μονάδες).
Νέες κατευθύνσεις και υποστήριξη σχολείων και εκπαιδευτικών
Τα αποτελέσματα της PISA 2022 δρομολόγησαν μία σειρά κινήσεων από πλευράς υπουργείου Παιδείας, με στόχο την προαγωγή της δημιουργικής σκέψης των μαθητών, αλλά και την υποστήριξη των σχολείων και των εκπαιδευτικών που εμπλέκονται στη διεξαγωγή της έρευνας.
Αναλυτικότερα, στη δέσμη μέτρων που είχε ανακοινωθεί εντάσσεται η συμπερίληψη λογοτεχνικών βιβλίων και η ανάπτυξη μίας τράπεζας θεμάτων στη λογική των ερωτήσεων και της φιλοσοφίας των εξετάσεων της PISA, καθώς επίσης και ο σχεδιασμός επιμορφώσεων για τους εκπαιδευτικούς σε παιδαγωγικές και διδακτικές πρακτικές που ενισχύουν τη δημιουργική σκέψη των μαθητών.
Ακόμη, το υπουργείο προχώρησε στην τεχνολογική αναβάθμιση των σχολικών μονάδων που θα συμμετάσχουν φέτος στις εξετάσεις PISA 2025, καθώς επίσης και στην οικονομική ενίσχυση των εκπαιδευτικών που θα συνδράμουν στη διεξαγωγή τους.
Ο «κύριος PISA» στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα βρέθηκε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας ο «αρχιτέκτονας» του προγράμματος PISA και διευθυντής Εκπαίδευσης και Δεξιοτήτων του ΟOΣΑ, Αντρέας Σλάιχερ (Andreas Schleicher).
Κατά τη διήμερη παραμονή του στην Αθήνα, Δευτέρα και Τρίτη, ο κ. Σλάιχερ είχε συναντήσεις όχι μόνο με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, αλλά και με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, κάτι που καταδεικνύει τη σημασία που δίνεται ειδικά από ελληνικής πλευράς για τα όσα έχει να πει/συμβουλεύσει από την 20ετή και πλέον εμπειρία του σε θέματα εκπαιδευτικής καινοτομίας και μεταρρυθμίσεων.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες από το Μέγαρο Μαξίμου, κατά τη διάρκεια της συνάντησης των κ.κ. Μητσοτάκη και Πιερρακάκη με τον κ. Σλάιχερ «επισημάνθηκε η σημασία των μεταρρυθμίσεων που έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία», όπως, μεταξύ άλλων, η ενσωμάτωση της τεχνολογίας στο μάθημα, η αυστηροποίηση του πλαισίου για την απαγόρευση χρήσης κινητού τηλεφώνου στο σχολείο και οι πρωτοβουλίες για τη διεύρυνση του δικτύου προτύπων σχολείων.
Επιπλέον, κατά τη συνάντηση της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας με τον κ. Σλάιχερ, που είχε προηγηθεί, συζητήθηκαν τρόποι με τους οποίους μπορούν τα δεδομένα του ΟΟΣΑ για την Εκπαίδευση μπορούν να βελτιώσουν την εκπαιδευτική πραγματικότητα στην Ελλάδα.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο κ. Σλάιχερ βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία και την επίβλεψη του προγράμματος PISA, ενώ είναι πολυετής η εμπειρία του -περισσότερα από 20 χρόνια- στον τομέα της ανάλυσης δεδομένων και συμβουλευτικής για χάραξη εκπαιδευτικών πολιτικών και πρακτικών. Μάλιστα, το 2018 εξέδωσε το βιβλίο «World Class: Πώς οικοδομείται ένα σχολικό σύστημα 21ου αιώνα» (World Class: How to build a 21st-century school system), το οποίο είναι διαθέσιμο δωρεάν ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του ΟΟΣΑ. Στο βιβλίο, ο κ. Σλάιχερ αναλύει την οπτική του για την καινοτομία στην εκπαίδευση, τη σημασία της ισότητας σε αυτή, καθώς επίσης και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να μεταρρυθμιστεί επιτυχημένα ένα εκπαιδευτικό σύστημα.
Τον Δεκέμβριο του 2023, με αφορμή τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της PISA 2022, σε άρθρο του σε ελληνική οικονομική ιστοσελίδα, o κ. Σλάιχερ έκανε μία σύντομη ανάλυση του πώς θεωρεί ότι θα πρέπει να σχεδιαστεί από πλευράς ελληνικής Πολιτείας ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα του 21ου αιώνα.
«Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία, όπου η τεχνητή νοημοσύνη και η ψηφιοποίηση αναδιαμορφώνουν γρήγορα τον κόσμο, είναι ζωτικής σημασίας η διδασκαλία και η μάθηση να καινοτομούν για να διασφαλιστεί ότι η εκπαίδευση παραμένει σε διαρκή σχέση με τις παραπάνω εξελίξεις», έγραφε ο κ. Σλάιχερ.
Πρότεινε ότι «τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να έχουν περισσότερη πραγματική αυτονομία για να επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα για τους μαθητές» και σημείωνε ότι στην Ελλάδα, το 1% των μαθητών φοιτά σε σχολείο όπου οι διευθυντές έχουν την κύρια ευθύνη για την πρόσληψη εκπαιδευτικών, έναντι του μέσου όρου του ΟΟΣΑ που είναι 60%. «Η βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας θα πρέπει επίσης να αποτελεί προτεραιότητα, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της κατάρτισης των εκπαιδευτικών και της επαγγελματικής τους εξέλιξης», τόνιζε.
