Eπί χρόνια φέρονται να «χαρτογραφούν» τους χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος αλλά και τις πληροφορίες που προέκυπταν είτε από τις ίδιες τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, είτε από άτομα που γνωρίζουν καλά τις απομακρυσμένες περιοχές σε διάφορα σημεία της βόρειας Ελλάδας.
Έτσι, σε μεταμεσονύχτιες ώρες προσέγγιζαν περιοχές που δεν έχουν ανασκαφεί ή έφταναν στο σημείο να εισβάλλουν ακόμα και σε επίσημους, οριοθετημένους αρχαιολογικούς χώρους. Με τη χρήση ειδικών μηχανημάτων εντοπισμού μετάλλων σάρωναν τους χώρους και έπειτα ξεκινούσαν το παράνομο έργο τους, την απόσπαση των αρχαιολογικών θησαυρών.
Την περασμένη εβδομάδα, οι αστυνομικοί της Δίωξης Οργανωμένου Εγκλήματος Βορείου Ελλάδος της ΕΛ.ΑΣ. συνέλαβαν 23 άτομα σε Πτολεμαϊδα, Σέρρες, Κιλκίς και Θεσσαλονίκη για παράνομες ανασκαφές σε αρχαιολογικούς χώρους. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι είχαν βάλει στο στόχαστρο τους ακόμα και τον Τύμβο Καστά και την ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης.
Οι τρεις συμμορίες
Σύμφωνα με τη δικογραφία, οι 23 συλληφθέντες φέρονται να συμμετείχαν σε τρια κυκλώματα, δύο στις Σέρρες και ένα με έδρα τη Θεσσαλονίκη, ενώ τους απαγγέλθηκαν κατηγορίες για εγκληματική οργάνωση, υπεξαίρεση μνημέιων κατ’επάγγελμα και κατ’εξακολούθηση, παράνομη εξαγωγή πολιτιστικών αγαθών και παράνομη ανασκαφή.
Στην κατοχή τους βρέθηκε ένα κράνος ιλλυρικού τύπου, ενώ συνολικά κατασχέθηκαν μια πήλινη κεφαλή, ένα μικρό ασημένιο άγαλμα, ένας σταυρός, 18 δαχτυλίδια, τρία βραχιόλια, 17 κοσμήματα, τρία αγαλματίδια, μια επιτύμβια στήλη οθωμανικής περιόδου, 27 αγγεία, χιλιάδες νομίσματα και θρησκευτικές εικόνες. Στις οικίες των συλληφθέντων βρέθηκαν εκρηκτικές ύλες ΤΝΤ, δεκάδες συσκευές εντοπισμού και ανίχνευσης μετάλλων, ένα περίστροφο και ένα πιστόλη κρότου. Όπως φαίνεται, ετοιμάζονταν άμεσα να συνεχίσουν το παράνομο έργο τους.
«Η καταστροφή του αρχαιολογικού υλικού είναι δεδομένη από τις λαθρανασκαφές και ισχύει διαχρονικά για όλη την επικράτεια. Πιστεύω όμως στη Μακεδονία τα πράγματα είναι χειρότερα. Τα αντικείμενα αποκόπτονται, επομένως χάνουν την ιστορική τους αξία τους και μπαίνουν σε ένα κύκλωμα παράνομων διακινήσεων και εμπορικής συναλλαγής που δεν τους αξίζει», ανέφερε στην «R» αρχαιολόγος και διευθύντρια αρχαιολογικού μουσείου, η οποία στην πολυετή καριέρα της σε ανασκαφές ήρθε αντιμέτωπη με την καταστροφική μανία αρχαιοκάπηλων.
Η δράση των κυκλωμάτων εκτός από τη Θεσσαλονίκη και τις Σέρρες είχε επεκταθεί σύμφωνα με την «R» σε Λάρισα, Καρδίτσα, Αρκαδία και Χαλκιδική, γι΄αυτό και στις έρευνες συμμετείχαν αστυνομικοί από τις αντίστοιχες Αστυνομικές Διευθύνσεις.
Ο «εκτιμητής»
Αρχηγός και συντονιστής των τριών κυκλωμάτων είναι ένας 63χρονος, ο οποίος σύμφωνα με τη δικογραφία ήταν εκτιμητής και σύνδεσμος για την αποστολή αντικειμένων σε συλλέκτες και οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού. Είχε συλληφθεί το 2011 για κατοχή αρχαιοτήτων, αλλά και τον Απρίλιο του 2023 όταν προσπάθησε να στείλει με κούριερ αρχαία νομίσματα μέσα σε δοχείο με λάδι. Μάλιστα τον περασμένο Ιανουάριο κατηγορήθηκε για την απόπειρα πώλησης 2.456 αρχαίων νομισμάτων, 14 δαχτυλιδιών και βυζαντινών βραχιολιών που κατείχε 34χρονος Ρώσος.
Η συνάντηση του 63χρονου με έναν 65χρονο υπάλληλο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών οδήγησε τις Αρχές στο «ξήλωμα» του κυκλώματος. Ο 65χρονος είχε συλληφθεί και αυτός τον Δεκέμβριο του 2023 στο αεροδρόμιο «Μακεδρονία» στην προσπάθειά του εξαγάγει αρχαία νομίσματα ραμμένα στη φόδρα του μπουφάν του, ενώ είχε συλληφθεί δύο χρόνια πριν κατέχοντας μεγάλο αριθμό νομισμάτων. Σε εκείνον, οι άνδρες του ελληνικού FBI καταλογίζουν στρατηγικό ρόλο, με άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες για αρχαιολογικές περιοχές, καθώς πραγματοποιούσε αξιολογήσεις για ανασκαφές και ευρήματα και έδινε κατευθύνσεις.
Σε συνομιλία του 65χρονου υπαλλήλου, ο συνομιλητής του τον ρωτά αν «έχει χρυσάφι», με τον υπάλληλο να του απαντά «αν έχει χρυσό, δεν θα έβγαζα; Αμάν τι ερωτήσεις κάνεις…».
Στον λόφο Καστά
Ενδεικτικός είναι ο διάλογος δύο μελών της ομάδας των Σερρών.
«Λέω να πάμε την Κυριακή επειδή τελειώνει το κυνήγι… Είναι τελευταία ευκαιρία και σε μέρος απέναντι μεριά θα είναι, λόφο Κάστα θα σε πάω», αναφέρει ο πρώτος συνομιλητής.
«Ωχ, μην μας τσαλακώσουν», απαντά ο δεύτερος. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα μέλη του κυκλώματος δεν πρόλαβαν να κάνουν σχεδιαζόμενη λαθρανασκαφή στην Αμφίπολη.
