Με ξεχωριστά έθιμα γιορτάζεται σε όλη την Ελλάδα η Τρίτη της Διακαινησίμου, η οποία είναι η τρίτη ημέρα μετά το Πάσχα και εντάσσεται στη χαρμόσυνη περίοδο της Διακαινησίμου Εβδομάδας – της εβδομάδας που ακολουθεί την Ανάσταση του Χριστού.
Ονομάζεται έτσι γιατί είναι μια «καινή» (νέα) εβδομάδα, συμβολίζοντας την αρχή της νέας ζωής με την Ανάσταση.
Η Τρίτη της Διακαινησίμου δεν έχει κάποια ειδική ακολουθία διαφορετική από τις άλλες ημέρες της εβδομάδας αυτής, αλλά ακολουθεί το ίδιο πανηγυρικό, αναστάσιμο πνεύμα: ολόκληρη η εβδομάδα γιορτάζεται σαν μια παρατεταμένη Κυριακή του Πάσχα.
Οι ναοί παραμένουν στολισμένοι, οι θύρες του ιερού ανοικτές (ως σύμβολο του ανοιχτού τάφου του Χριστού), και όλες οι ακολουθίες είναι γεμάτες φως, ψαλμούς και «Χριστός Ανέστη».
Κατά την Τρίτη της Διακαινησίμου, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας αναβιώνουν πασχαλινά έθιμα με βαθιές ρίζες στην τοπική παράδοση:
Το «Μαύρο Αλώνι» της Ιερισσού
Στην Ιερισσό, την Τρίτη του Πάσχα, πραγματοποιείται ο ιστορικός κυκλικός χορός «Μαύρο Αλώνι». Πρόκειται για αργόσυρτο καγκελευτό χορό που τιμά τη μνήμη των 400 Ιερισσιωτών που εκτελέστηκαν από τους Τούρκους το 1821. Ο χορός συμβολίζει την ενότητα και την αντίσταση των κατοίκων της περιοχής.
Η «Κούνια» στον Στανό Χαλκιδικής
Στον Στανό, τη δεύτερη μέρα μετά την Ανάσταση, πραγματοποιείται το έθιμο της «Κούνιας». Μια παραδοσιακή ξύλινη κούνια στήνεται στην πλατεία του χωριού, όπου νέοι και νέες ντυμένοι με τοπικές ενδυμασίες αιωρούνται, ανταλλάσσοντας τραγούδια και ευχές για καλή σοδειά και υγεία.
Ο «Χορός της Τράτας» στα Μέγαρα
Στα Μέγαρα, στην πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Γαλιλαίου (ή Χορευταρά), μετά τη Θεία Λειτουργία στήνεται γλέντι με τα μέλη των λαογραφικών συλλόγων να χορεύουν τον Χορό της Τράτας. Χορεύεται αποκλειστικά από γυναίκες και πήρε το όνομά του από τη χαρακτηριστική κίνηση που κάνουν οι χορευτές και θυμίζει τράτα.
«Για βρεξ’ Απρίλη μου» στην Θάσο
Στα Λιμενάρια της Θάσου διατηρείται και στις μέρες μας το πανάρχαιο έθιμο «Για βρεξ’ Απρίλη μου». Οι κάτοικοι της κοινότητας και οι επισκέπτες το γιορτάζουν με δημοτικούς χορούς, ενώ σε μεγάλα τσουκάλια μαγειρεύεται κρέας με ρύζι, που στη συνέχεια μοιράζεται στους συγκεντρωμένους.
Τα «Μαζίδια» στην Καβάλα
Στις Ελευθερές Καβάλας αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Πρόκειται για ένα έθιμο που χρονολογείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη εκκλησία της περιοχής, στα «Μαζίδια», όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού, παραδοσιακού οικισμού, στήνεται μεγάλο γλέντι.
Το χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του χωριού, που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, που διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων.
