Tα τρόφιμα ολικής άλεσης είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, αλλά είναι πράγματι πιο υγιεινά;
Οι διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές των ΗΠΑ συνιστούν τουλάχιστον το ήμισυ της πρόσληψης δημητριακών να είναι ολικής αλέσεως, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο η Εθνική Υπηρεσία Υγείας τονίζει τη σημασία των αμυλούχων τροφών, δίνοντας έμφαση σε ποικιλίες με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες.
Τα δημητριακά ολικής αλέσεως θεωρούνται πιο ωφέλιμα από τα επεξεργασμένα ή ραφιναρισμένα δημητριακά, αλλά οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μια ισορροπημένη προσέγγιση είναι σημαντικότερη από την απόλυτη αποφυγή των επεξεργασμένων δημητριακών.
Τα δημητριακά είναι οι βρώσιμοι σπόροι των χόρτων που καλλιεργούνται για τροφή. Κάθε κόκκος ολικής αλέσεως περιλαμβάνει το πίτουρο, το οποίο είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα. Το φύτρο περιέχει αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και υγιή λιπαρά. Το ενδοσπέρμιο είναι κυρίως αμυλούχο και φτωχότερο σε θρεπτικά συστατικά.
Κατά την επεξεργασία για την παραγωγή επεξεργασμένων δημητριακών, αφαιρούνται το φύτρο και το πίτουρο, με αποτέλεσμα τη μείωση των φυτικών ινών, των πρωτεϊνών, των βιταμινών και των μετάλλων. Αυτό γίνεται για να αποκτήσουν τα προϊόντα πιο απαλή γεύση και υφή. Για παράδειγμα, το λευκό ψωμί είναι πιο αφράτο από το ψωμί σίκαλης.
Τα δημητριακά ολικής αλέσεως προσφέρουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά και είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Βελτιώνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνουν τον κίνδυνο διαβήτη. Προσφέρουν κορεσμό, βοηθώντας στον έλεγχο της όρεξης και του σωματικού βάρους. Περιέχουν θρεπτικά συστατικά που μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και να προστατεύσουν την καρδιαγγειακή υγεία. Ορισμένα δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως η κινόα, αποτελούν επίσης καλές πηγές πρωτεΐνης.
Επισημαίνεται ότι η υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένων δημητριακών μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή πρόσληψη φυτικών ινών, κάτι που είναι σύνηθες στις δυτικές χώρες. Στις ΗΠΑ, μόνο το 7% των ενηλίκων καταναλώνει την προτεινόμενη ποσότητα φυτικών ινών (14 γρ. ανά 1000 θερμίδες).
Η έλλειψη φυτικών ινών σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Παρά την επικρατούσα άποψη υπέρ των δημητριακών ολικής αλέσεως, οι ειδικοί τονίζουν ότι η αποφυγή των επεξεργασμένων δημητριακών δεν είναι απαραίτητη.
Πολλές κουλτούρες έχουν διατηρήσει παραδοσιακές διατροφές με δημητριακά, όπως το ρύζι σούσι στην Ιαπωνία ή οι μπαγκέτες στη Γαλλία, χωρίς να παρατηρούνται υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας και καρδιακών νοσημάτων.
Οι πολιτισμοί αυτοί ακολουθούν συνολικά πιο υγιεινές διατροφικές πρακτικές, με μικρότερες μερίδες, λιγότερη υπερεπεξεργασμένη τροφή και αυξημένη σωματική δραστηριότητα σε σχέση με άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό αποδεικνύει ότι η γενική διατροφή με μέτρο είναι πιο σημαντική από την αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων.
