Η ικανότητα αναγέννησης δοντιών είναι ένα χαρακτηριστικό που παρατηρείται σε ορισμένα ζώα, όπως οι καρχαρίες και οι ελέφαντες.
Αντίθετα, οι άνθρωποι έχουν μόνο δύο σειρές δοντιών κατά τη διάρκεια της ζωής τους: τα νεογιλά και τα μόνιμα. Όταν τα μόνιμα δόντια υποστούν φθορά ή βλάβη, η αποκατάσταση γίνεται συνήθως μέσω σφραγισμάτων ή εμφυτευμάτων.
Ωστόσο, η επιστήμη προχωρά προς μια επαναστατική λύση: την αναγέννηση των δοντιών με φυσικό τρόπο μέσω της χρήσης βλαστοκυττάρων και προηγμένων τεχνολογιών καλλιέργειας ιστών. Ερευνητές από το King’s College του Λονδίνου εργάζονται για πάνω από μια δεκαετία στην ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας. Τα εργαστηριακά καλλιεργημένα δόντια, που δημιουργούνται από κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, μπορούν να ενσωματωθούν στη γνάθο και να λειτουργήσουν σαν φυσικά δόντια.
Αυτή η προσέγγιση προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους αποκατάστασης, καθώς επιτρέπει την πλήρη ενσωμάτωση των νέων δοντιών στον οργανισμό του ασθενούς, εξασφαλίζοντας καλύτερη λειτουργικότητα και αισθητική.
«Τα σφραγίσματα, με την πάροδο του χρόνου, αποδυναμώνουν τη δομή των δοντιών, έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής και μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω φθορά ή ευαισθησία. Από την άλλη, τα εμφυτεύματα απαιτούν χειρουργική επέμβαση και καλό συνδυασμό με το φατνιακό οστό. Και οι δύο λύσεις είναι τεχνητές και δεν αποκαθιστούν πλήρως τη φυσική λειτουργία των δοντιών», επισημαίνει ο Xuechen Zhang, συν-συγγραφέας από τη Σχολή Οδοντιατρικής, Στοματικών και Κρανιοπροσωπικών Επιστημών του King’s College.
Αντιθέτως, όπως ο ίδιος προσθέτει, «τα δόντια που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο θα αναγεννηθούν με φυσικό τρόπο και θα ενσωματωθούν στη γνάθο -ακριβώς όπως τα φυσικά δόντια. Θα είναι ισχυρότερα, μεγαλύτερης διάρκειας και απαλλαγμένα από κινδύνους απόρριψης, προσφέροντας μια πιο ανθεκτική και βιολογικά συμβατή λύση».
Από το εργαστηριακό περιβάλλον στο οδοντιατρείο και τους ασθενείς
Σημαντικό μέρος της επιτυχίας των ερευνών βασίζεται στην ανάπτυξη ενός ειδικού βιοϋλικού, το οποίο επιτρέπει στα κύτταρα να «επικοινωνούν» μεταξύ τους, στέλνοντας σήματα που ενεργοποιούν τη διαδικασία διαφοροποίησης σε οδοντικά κύτταρα. Η τεχνολογία αυτή μιμείται με ακρίβεια το φυσικό περιβάλλον ανάπτυξης των δοντιών.
«Αναπτύξαμε το υλικό σε συνεργασία με το Imperial College για να αναπαράγουμε το περιβάλλον γύρω από τα κύτταρα. Αυτό σήμαινε ότι όταν εισαγάγαμε τα καλλιεργημένα κύτταρα, ήταν σε θέση να στείλουν σήματα το ένα στο άλλο για να ξεκινήσει η διαδικασία σχηματισμού των δοντιών. Οι προηγούμενες προσπάθειες είχαν αποτύχει, καθώς όλα τα σήματα στέλνονταν μαζικά. Όμως, το νέο υλικό μας απελευθερώνει τα σήματα αργά, αναπαράγοντας τη διαδικασία που επιτελείται στο σώμα», συμπλήρωσε ο Zhang.
Η ομάδα εξετάζει 2 βασικές προσεγγίσεις για την κλινική εφαρμογή: Είτε τη μεταμόσχευση νεαρών κυττάρων απευθείας στο σημείο όπου λείπει το δόντι ώστε να αναπτυχθεί in situ (επί τόπου), είτε την πλήρη ανάπτυξη ενός δοντιού στο εργαστήριο και την επακόλουθη εμφύτευσή του στον ασθενή.
Το μέλλον της οδοντιατρικής στην εποχή της αναγεννητικής ιατρικής
Η Δρ. Ana Angelova Volponi, επικεφαλής συγγραφέας δήλωσε ότι «καθώς η αναγεννητική ιατρική εξελίσσεται, η ενσωμάτωση τέτοιων καινοτόμων τεχνικών έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση στην οδοντιατρική περίθαλψη, προσφέροντας βιώσιμες και αποτελεσματικές λύσεις για την αποκατάσταση και την αναγέννηση των δοντιών. Αντί να βασιζόμαστε σε τεχνητά υλικά -όπως μεταλλικά εμφυτεύματα ή οδοντοστοιχίες -εργαζόμαστε για την ανάπτυξη φυσικών αντικαταστάσεων, χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα και βιομηχανοποιημένα περιβάλλοντα».
