Η Generation Z, εισέρχεται στην αγορά εργασίας με εξιδανικευμένες προσδοκίες αλλά και εμπόδια σύμφωνα με έρευνα – Ο Ορφέας Σταύρου, συν-συγγραφέας μελέτης της Evalion-SHL Greece & Cyprus, απαντά σε βασικά ερωτήματα σχετικά με τις δυσκολίες και τις δυνατότητες αυτής της γενιάς.
ΗGeneration Z, δηλαδή οι γεννηθέντες μεταξύ 1997 και 2013, μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που διαφέρει αρκετά από αυτό των προηγούμενων γενεών. Παρότι διαθέτουν μεγαλύτερη μόρφωση και οικονομικά ευημερούν περισσότερο, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στον εργασιακό χώρο είναι πολλές. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια και της Holly Schroth, οι Gen Zers δίνουν έμφαση στην επαγγελματική επιτυχία, αλλά εμφανίζουν υψηλά επίπεδα άγχους και στρες. Ταυτόχρονα, δυσκολεύονται σε δεξιότητες όπως η κριτική σκέψη και η ομαδική συνεργασία.
Σύμφωνα με την έρευνα το 25% των Gen Zers ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί το στρες του, ενώ το 50% δηλώνει ότι διαχειρίζεται το στρες ενώ τονίζει ότι η Gen Z μεγάλωσε σε περισσότερο εύπορα περιβάλλοντα συγκριτικά με το παρελθόν. Το 1979, το 60% των εφήβων δούλευε, ενώ το 2015, το 34% των εφήβων εργαζόταν και αναμένεται το ποσοστό να μειωθεί στο 25% το 2024. Αυτό σημαίνει ότι όταν αποκτούν την πρώτη τους δουλειά δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία, με αποτέλεσμα να εισέρχονται στην αγορά εργασίας με εξιδανικευμένες προσδοκίες.
Επίσης, η κυριότερη απαίτηση που έχουν από τον εργοδότη τους οι Gen Zers, είναι να έχει θετική συμπεριφορά (42%) και να τους θέτει σαφείς στόχους (37%), ενώ οι Millennials ανέφεραν την ανοιχτή επικοινωνία και την ανατροφοδότηση (42%), ακολουθούμενη από σαφείς στόχους (38%). Ακόμη, έχουν έντονο το αίσθημα της κοινωνικής δικαιοσύνης με το 91% της Gen Z παγκοσμίως να πιστεύει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι.
Ο μισθός εξακολουθεί να είναι βασική επαγγελματική απαίτηση της GenZ. Η οικονομική κρίση του 2010, η κλιματική αλλαγή, η διεξαγωγή πολέμων, καθώς και η τεχνολογική εξέλιξη είναι οι κύριες συνθήκες κάτω από τις οποίες μεγάλωσε η συγκεκριμένη γενιά. Ειδικά η δυναμική είσοδος της τεχνολογίας στη ζωή των ανθρώπων και ο τρόπος που θα επηρεάσει τα επαγγέλματα απασχολεί ιδιαίτερα τη νέα γενιά. Παράλληλα, η άνοδος του πληθωρισμού εξωθεί το κόστος διαβίωσης σε υψηλά επίπεδα. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ο Γενικός Δείκτης Τιμών του Καταναλωτή, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, αυξήθηκε κατά 2,4% τον Οκτώβριο του 2024 συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 2023, ο οποίος είχε παρουσιάσει αύξηση 3,4% συγκριτικά με τον αντίστοιχο μήνα του 2022.
Ορφέας Σταύρου: «Η βασική αιτία είναι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα»
Ο Ορφέας Σταύρου, συν-συγγραφέας μελέτης της Evalion-SHL Greece & Cyprus, απαντά σε βασικά ερωτήματα σχετικά με τις δυσκολίες και τις δυνατότητες αυτής της γενιάς.
Αρχικά αναφερόμενος στους παράγοντες που επηρεάζουν τις δυσκολίες της Gen Z σε εργασίες που απαιτούν αναλυτική και κριτική σκέψη ο Ορφέας Σταύρου εξηγεί:
«Η βασική αιτία είναι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο δίνει έμφαση στη θεωρητική γνώση και τη μηχανική αποστήθιση, αφήνοντας την κριτική σκέψη σε δεύτερη μοίρα. Επιπλέον, ο συνεχής ψηφιακός αποπροσανατολισμός από τα social media μειώνει την ικανότητα συγκέντρωσης και ανάλυσης σε βάθος».
Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη πρακτικής εφαρμογής κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, δυσκολεύει τη μετάβαση των νέων στην αγορά εργασίας, όπου απαιτείται ανάλυση δεδομένων και λήψη σύνθετων αποφάσεων.
«Η έλλειψη ισχυρών δεξιοτήτων ανάλυσης πληροφοριών στην ελληνική Gen Z αποδίδεται κυρίως στον τρόπο λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος. Η ελληνική εκπαίδευση παραδοσιακά δίνει έμφαση στη θεωρητική γνώση και τη μηχανική αποστήθιση, εις βάρος της κριτικής σκέψης και της πρακτικής εφαρμογής. Επιπλέον, ο σύγχρονος ρυθμός ζωής, η συνεχής ενασχόληση με ψηφιακές πλατφόρμες και η χαμηλή συγκέντρωση που απορρέει από αυτά, επιβαρύνουν περαιτέρω την ικανότητα των νέων να αναλύουν δεδομένα σε βάθος», πρόσθεσε.
Ωστόσο οι GenZ δίνουν περιορισμένη έμφαση στις σχέσεις με συναδέλφους και την ομαδικότητα.
«Η ατομική επίδοση είναι συχνά προτεραιότητα στο ελληνικό εκπαιδευτικό και πολιτισμικό περιβάλλον», σημειώνει ο Ορφέα Σταύρου. «Αυτό, σε συνδυασμό με τη μειωμένη εκπαίδευση σε δεξιότητες όπως η επικοινωνία και η διαχείριση συγκρούσεων, οδηγεί σε δυσκολίες στην καλλιέργεια συνεργατικών σχέσεων στο εργασιακό περιβάλλον».
Αυτό σημαίνει πως η Gen Z δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε εργασιακά περιβάλλοντα που απαιτούν συνεργασία, γεγονός που επηρεάζει την παραγωγικότητα και τη συνοχή της ομάδας.
Ο κ. Σταύρου προτείνει τρεις κύριες στρατηγικές που μπορούν οι εργοδότες και τα εκπαιδευτικά συστήματα να προσαρμοστούν:
1. Αναδιαμόρφωση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων
«Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια πρέπει να ενσωματώσουν περισσότερα project βασισμένα στην ομαδική εργασία, την επίλυση προβλημάτων και την ανάλυση δεδομένων. Οι μαθητές πρέπει να μάθουν να σκέφτονται κριτικά και να συνεργάζονται από νωρίς».
2. Εκπαίδευση Εργοδοτών
«Οι εργοδότες μπορούν να επενδύσουν σε προγράμματα εκπαίδευσης που ενισχύουν τις δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας. Παράλληλα, μπορούν να εφαρμόζουν mentoring προγράμματα, βοηθώντας τους νέους να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του εργασιακού περιβάλλοντος».
3. Προώθηση Συνεργασίας
«Η δημιουργία πολιτισμών εργασίας που προάγουν τη συνεργασία, μέσω κοινών στόχων και κινήτρων, μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ συναδέλφων και της ομαδικής συνοχής».
Τέλος, ο Ορφέας Σταύρου επισήμανε: «Η κατανόηση των αναγκών και προκλήσεων της Gen Z αποτελεί κλειδί για την αξιοποίησή τους ως εργαζόμενους. Μέσα από στοχευμένες δράσεις, τόσο οι εργοδότες όσο και τα εκπαιδευτικά συστήματα μπορούν να ενισχύσουν την αναλυτική τους σκέψη και τη συνεργασία, προετοιμάζοντάς τους καλύτερα για τις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας».
