Στο Βελιγράδι, φοιτητές και διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν έξω από έναν τηλεοπτικό σταθμό που υποστηρίζει την κυβέρνηση, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην προπαγανδιστική του λειτουργία. Αυτή η νέα κινητοποίηση της νεολαίας συνεχίζεται αμείωτη, δείχνοντας τη δυσαρέσκεια των νέων απέναντι στα μέσα ενημέρωσης που θεωρούνται ως εργαλεία παραπληροφόρησης.
Οι διαδηλωτές σήμερα κρατούσαν πανό με το μήνυμα «Χειραγωγοί, όχι δημοσιογράφοι» και ανέμιζαν σημαίες της Σερβίας μπροστά από τον τηλεοπτικό σταθμό Informer. Ο σταθμός αυτός κατηγορείται για τη μετάδοση ψευδών ειδήσεων και ανακριβειών επί μακρόν.
Ο Μπόγκνταν Βούτσιτς, ένας φοιτητής που συμμετείχε στη διαμαρτυρία, ανέφερε ότι ένας συμμαθητής του έγινε στόχος του καναλιού και μιας ταμπλόιντ εφημερίδας που ανήκει στον ίδιο όμιλο. Σύμφωνα με τον Βούτσιτς, οι πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν για την οικογένεια του συμμαθητή του παραβιάζουν τις βασικές αρχές ευπρέπειας και δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Το TV Informer «μεταδίδει πολλά ψέματα και ανακρίβειες εδώ και πολύ καιρό», είπε ο Μπόγκνταν Βούτσιτς, ένας φοιτητής του οποίου συμμαθητής έγινε στόχος του καναλιού και μιας ταμπλόιντ εφημερίδας που ανήκει στον ίδιο όμιλο. «Δημοσιοποίησαν πληροφορίες για την οικογένειά του που αντίκεινται στην πιο στοιχειώδη ευπρέπεια – πόσο μάλλον στη δημοσιογραφική δεοντολογία», λέει.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ο Informer παραβίασε τον Κώδικα Δεοντολογίας για τους Σέρβους Δημοσιογράφους 647 φορές μέσα στο 2024.
Αλλά δεν είναι το μοναδικό μέσο ενημέρωσης που έχει προκαλέσει την οργή των διαδηλωτών καθώς πολλές εφημερίδες και τηλεοπτικά δίκτυα, που θεωρείται ότι πρόσκεινται στην κυβέρνηση, καταφέρονται εναντίον των διαδηλωτών σε καθημερινή βάση.
Από την έναρξη των διαδηλώσεων που συγκλόνισαν τη Σερβία, ένα τεράστιο κίνημα κατά της διαφθοράς που ξεκίνησε έπειτα από δυστύχημα με 16 νεκρούς στον σιδηροδρομικό σταθμό του Νόβι Σαντ την 1η Νοεμβρίου, αυτά τα μέσα ενημέρωσης χαρακτηρίζουν τους φοιτητές «ξένους πράκτορες», που πληρώνονται από την αντιπολίτευση, «αρχιτέκτονες» ενός μελλοντικού «πραξικοπήματος».
Για την ταμπλόιντ Kurir, οι φοιτητές «τρομοκρατούν το Βελιγράδι». Ο Informer υποστηρίζει ότι «πληρώνονται από τον (Αμερικανό χρηματοδότη και φιλάνθρωπο Τζορτζ) Σόρος και την USAID» και η Pink TV λέει ότι πρόκειται για μια «έγχρωμη επανάσταση» που υποστηρίζεται από τον πρωθυπουργό του Κοσόβου.
«Τέτοιες ιστορίες συμβάλλουν στο να απεικονίζονται οι φοιτητές ως εχθροί του κράτους – αυτό δημιουργεί μια βίαιη ατμόσφαιρα και διχόνοιες», εξηγεί ο Μπόγκνταν Βούτσιτς. «Γι’ αυτό θέλουμε να βάλουμε ένα τέλος σε αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε προπαγάνδα, πολύ βρώμικη προπαγάνδα».
Η ταμπλόιντ “Informer είναι το χειρότερο μέσο ενημέρωσης όσον αφορά τη διάδοση ψεμάτων και παραπληροφόρησης. Έχει γίνει εργαλείο προπαγάνδας”, λέει ο φοιτητής.
Με 57.028 φύλλα που τυπώνονται την ημέρα, η Informer, η οποία πωλείται προς 40 σερβικά δηνάρια (0,34 ευρώ), τη μισή τιμή από τους ανταγωνιστές της, είναι μια από τις εφημερίδες με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη χώρα. Και το ομότιτλο τηλεοπτικό δίκτυο του ομίλου διεκδικεί το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς.
Σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, «η πλειονότητα των σερβικών ΜΜΕ αντλεί τα έσοδά της από διαφημίσεις και από αδιαφανείς δημόσιες επιδοτήσεις – δύο πηγές στις οποίες η πρόσβαση ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από την κυρίαρχη ελίτ και υπόκειται σε μεροληψία δημοσιεύσεων».
Ο Ντράγκολιουμπ Πέτροβιτς, αρχισυντάκτης της ανεξάρτητης ημερήσιας εφημερίδας Danas, εξηγεί ότι «οι διαφημιστές που πρόσκεινται στην κυβέρνηση και όλες οι δημόσιες εταιρείες αγνοούν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης».
Οι δημοσιογράφοι και τα ανεξάρτητα μέσα υπόκεινται επίσης σε πολυάριθμες «εντολές φίμωσης» με στόχο την αποτροπή της δημοσίευσής τους μέσω δαπανηρών νομικών διαδικασιών.
Για τον Σλόμπονταν Γκεοργίεφ, αρχισυντάκτη του TV Nova S, ενός από τα τηλεοπτικά δίκτυα που αντιτάχθηκαν ανοιχτά στην κυβέρνηση, «η κατάσταση των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στη Σερβία είναι ολοένα και πιο καταστροφική», σε σημείο που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
«Εάν δεν υπάρξουν πραγματικές πολιτικές αλλαγές τα επόμενα χρόνια, είναι πιθανό να πληγούν όλα τα μέσα ενημέρωσης από την επιρροή του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς», προσθέτει.
«Οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι, είπε, «δέχονται αμείλικτη πίεση, συμπεριλαμβανομένων άμεσων επιθέσεων από τον αρχηγό του κράτους και από εξέχουσες προσωπικότητες του κυβερνώντος Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος (SNS).»
Στις αρχές Μαρτίου, ο πρόεδρος Βούτσιτς αποκάλεσε έναν δημοσιογράφο που είχε καλύψει το κίνημα διαμαρτυρίας «ανόητο που συνεννοήθηκε με τους διαδηλωτές».
Την Τετάρτη, ξεκίνησε από την δημόσια τηλεόραση μια εκστρατεία που παρουσιάζει δημοσιογράφους από το TV Nova και το N1, δύο σταθμούς που υποστηρίζονται από την αντιπολίτευση, ως «εχθρούς του κράτους».
Δύο κανάλια που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν όλοι οι Σέρβοι: η Telekom Srbija, η μεγαλύτερη εταιρεία τηλεπικοινωνιών της Σερβίας – και δημόσια εταιρεία – δεν τα προσφέρει στα πακέτα της.
Για να παρακάμψουν αυτό που θεωρούν λογοκρισία, οι φοιτητές έχουν βγει στους δρόμους: για εβδομάδες, περπατούν από πόλη σε πόλη για να κάνουν γνωστό το κίνημά τους, μακριά από τα πρωτοσέλιδα των ταμπλόιντ.
