«Ούτε η Άγκυρα ούτε η Τεχεράνη θέλουν ένα ισχυρό Ιράκ ή μια ισχυρή Συρία. Αντιθέτως, ο κατακερματισμός αυτών των χωρών εξυπηρετεί και τις δύο», σχολιάζει ο αρθρογράφος της Jeurusalem Post, Τζόναθαν Σπίερ (JONATHAN SPYER), στην ανάλυσή του με τίτλο: «Τουρκία και Ιράν: Παράλληλες ισλαμικές ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες για τη Μέση Ανατολή».
Οι τουρκικές δυνάμεις ξεκίνησαν την περασμένη εβδομάδα μια νέα επίθεση κατά της οργάνωσης PKK (Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν) στο βόρειο Ιράκ.
Αυτή η τελευταία επίθεση ακολουθεί την επιχείρηση «Claw Eagle 2» στο Γκάρε τον Φεβρουάριο, στην οποία οι δυνάμεις της Άγκυρας προσπάθησαν ανεπιτυχώς να απελευθερώσουν 13 κρατούμενους που κρατούσε το ΡΚΚ στην περιοχή Ντοχούκ.
Η επιχείρηση, με την ονομασία «Claw Lightning» και «Claw Thunderbolt», περιλαμβάνει αερομεταφορές ειδικών δυνάμεων στις περιοχές Ζαπ, Μετίνα και Αβασίν.
Οι παραπάνω επιχειρήσεις αποτελούν μέρος ενός τρόπου εντατικοποιημένης τουρκικής στρατιωτικής δραστηριότητας στο βόρειο Ιράκ τους τελευταίους έξι μήνες.
Αυτό, με τη σειρά του, είναι ένα στοιχείο σε μια ευρύτερη στρατηγική διεκδίκησης μέσω στρατιωτικής ισχύος που ανέλαβε η Άγκυρα σε μια ευρεία περιοχή τον τελευταίο χρόνο.
Ενεργές επιχειρήσεις σε συνεργασία με στοιχεία πληρεξούσιων (μισθοφόρων τζιχαντιστών) έχουν πραγματοποιηθεί στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Η Τουρκία έχει επίσης εγκαταστήσει σημαντική στρατιωτική παρουσία στο Κατάρ.
Η Τουρκία φοβάται τη δημιουργία μιας μεγάλης, de facto, ελεγχόμενης από το ΡΚΚ περιοχής που εκτείνεται από το Καντίλ μέχρι τη βορειοδυτική Συρία (κουρδικός διάδρομος).
Οι επιχειρήσεις «Claw» στο βόρειο Ιράκ αποτελούν λοιπόν μέρος της σειράς στρατιωτικών επιδρομών που πραγματοποίησε η Τουρκία από το 2016 με σκοπό να διασπάσουν την περιοχή της κουρδικής κυριαρχίας σε διαχειρίσιμα εδαφικά κομμάτια.
Στρατιωτικά, όλες αυτές οι επιχειρήσεις μπορούν να θεωρηθούν ως μερικώς επιτυχημένες.
Οι Κούρδοι μαχητές δεν έχουν την ικανότητα να συγκρατήσουν τον τουρκικό στρατό σε συμβατικές επιχειρήσεις.
Επιπλέον, στο ιρακινό πλαίσιο, η εκτεταμένη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (ντρον) από την Τουρκία έχει πλήξει σοβαρά το προηγούμενο κύριο πλεονέκτημα που είχαν οι αντάρτες του ΡΚΚ: η ανώτερη γνώση τους για το έδαφος και η συνακόλουθη ικανότητα να κινούνται δίχως να γίνονται αντιληπτοί από τις τουρκικές δυνάμεις.
Η Τουρκία έχει πλέον δεσμεύσει σημαντικές στρατιωτικές της δυνάμεις σε αυτές τις de facto «ζώνες ασφαλείας» στο Ιράκ και τη Συρία.
Ο Αρζού Γιλμάζ, ένας Τούρκος ερευνητής, εκτίμησε στο Al Monitor ότι έχουν αναπτυχθεί περίπου 5.000 Τούρκοι στρατιώτες στο ιρακινό έδαφος.
Ο αριθμός των τουρκικών στρατευμάτων στη Συρία κυμαίνεται μεταξύ 12.000-20.000.
Υποστηρίζονται από F-16, πυροβολικό και drone.
Στο βόρειο Ιράκ δημιουργήθηκε δίκτυο σημείων ελέγχου και φυλακίων.
Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι οι Τούρκοι σκοπεύουν να χτίσουν μια βάση στη Μετίνα, στο ιρακινό έδαφος.
Αυτή θα προστεθεί στις εκτιμώμενες 37 στρατιωτικές θέσεις που δημιούργησε η Τουρκία στο έδαφος του ιρακινού Κουρδιστάν από την έναρξη των επιχειρήσεων «Claw».
Οι περισσότερες από αυτές τις θέσεις βρίσκονται κοντά στα σύνορα, ενώ μερικές εκτείνονται έως και 40 χιλιόμετρα (25 μίλια) μέσα στο Ιράκ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές οι επιδρομές πραγματοποιούνται χωρίς διαβούλευση με την Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν (KRG) του βόρειου Ιράκ, των οποίων οι ένοπλες δυνάμεις είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια στα σύνορα.
Πηγές της KRG που μίλησαν για αυτό το άρθρο ανέφεραν ότι θεωρούν τις επιχειρήσεις ως μέρος μιας τουρκικής προσπάθειας να μετατρέψει την αυτόνομη κουρδική περιοχή στο βόρειο Ιράκ σε τουρκική σατραπεία.
Η απειλή του PKK, σύμφωνα με αυτήν την άποψη, είναι ένα χρήσιμο πρόσχημα για το σκοπό αυτό.
Λοιπόν, ποια ευρύτερα στρατηγικά διδάγματα μπορούν να αντληθούν από την τουρκική δραστηριότητα σε αυτές τις γειτονικές, μερικώς κατακερματισμένες αραβικές χώρες τα τελευταία χρόνια;
Υποδηλώνει το τουρκικό μοτίβο επιθετικότητας ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο στις φιλοδοξίες του Ιράν στις ίδιες περιοχές;
Στο βαθμό που τα τουρκικά και τα ιρανικά σχέδια προσκρούουν το ένα στο άλλο, το αποτέλεσμα θα είναι τοπικές εντάσεις.
Αυτό είναι ορατό, για παράδειγμα (προς το παρόν, είναι το μόνο πραγματικό παράδειγμα) στην περιοχή Σιντζάρ (γη των Γιαζίντι), στα σύνορα Συρίας-Ιράκ.
Η Τουρκία επιδιώκει τον έλεγχο αυτής της περιοχής, στο πλαίσιο των προσπαθειών της για αποκοπή του Καντίλ και του ΡΚΚ από την κουρδική βορειοανατολική Συρία.
Το Ιράν θέλει επίσης να ελέγξει το Σιντζάρ, ως σημείο εισόδου στη Συρία.
Υπήρξαν φήμες τις τελευταίες εβδομάδες για πιθανή μεγάλη τουρκική επιχείρηση στην περιοχή.
Ωστόσο, μια τέτοια επιχείρηση παραμένει απίθανη, λόγω των πιθανών στρατιωτικών και διπλωματικών επιπτώσεων.
Ούτε η Βαγδάτη ούτε η Τεχεράνη αντιτίθενται σοβαρά στο βαθμό που η Τουρκία περιορίζει τις δραστηριότητές της πολεμώντας το PKK.
Πράγματι, αυτές οι δύο πρωτεύουσες μοιράζονται με την Άγκυρα μια στρατηγική αντίθεση στις κουρδικές φιλοδοξίες.
Το Σιντζάρ, ωστόσο, θα αποτελούσε ένα βήμα πολύ μακριά.
Η Τουρκία έχει λιγότερο σαφώς καθορισμένες φιλοδοξίες στην ευρύτερη περιοχή της Μοσούλης, τις οποίες οι Τούρκοι εθνικιστές θυμούνται ως το πρώην οθωμανικό βιλαέτι της Μοσούλης.
Αλλά εδώ, επίσης, το ζήτημα ολοκληρώνεται με την επιθυμία περιορισμού της αυτονομίας των Κούρδων.
Παρά αυτές τις τοπικές τριβές, η Τουρκία και το Ιράν δεν βρίσκονται σε σύγκρουση.
Ως επί το πλείστον, οι φιλοδοξίες αυτών των χωρών δεν αλληλεπικαλύπτονται ούτε προσκρούουν η μία στην άλλη.
Το ιρανικό σχέδιο πιο νότια δεν αποτελεί εμπόδιο στην επίτευξη των στόχων της Άγκυρας εναντίον των Κούρδων.
Το αντίστροφο ισχύει επίσης όσον αφορά τις φιλοδοξίες του Ιράν να φτάσει στη Μεσόγειο και να εδραιώσει το μέτωπό της ενάντια στο Ισραήλ.
Η Τουρκία έχει εγκαταλείψει αναγκαστικά τις παλιές ελπίδες ανατροπής του Άσαντ και αντικατάστασής του με ένα σουνιτικό ισλαμιστικό καθεστώς.
Ομοίως, στην πολιτική της Βαγδάτης, οι Τούρκοι είναι μικροί παίκτες, προσφέροντας περιορισμένη υποστήριξη σε έναν αριθμό σουνιτών Αράβων και Τουρκμένων.
Ούτε η Άγκυρα ούτε η Τεχεράνη θέλουν ένα ισχυρό Ιράκ ή μια ισχυρή Συρία.
Αντιθέτως, ο κατακερματισμός αυτών των χωρών εξυπηρετεί και τις δύο.
Αμφότερες είναι ικανοποιημένες να έχουν αδύναμους γείτονες των οποίων το έδαφος μπορούν να διεισδύσουν κατά βούληση.
Ως επί το πλείστον, ενδιαφέρονται να αρπάξουν διαφορετικά κομμάτια εδάφους.
Το Ιράν είναι απασχολημένο με τη δημιουργία περιοχών ελέγχου της πολιτοφυλακής για τη μεταφορά όπλων και ανδρών προς το Λίβανο και το Ισραήλ.
Η Άγκυρα δεν έχει ούτε την επιθυμία ούτε τα μέσα να αντιδράσει σε αυτό.
Οι δικές της περιοχές ελέγχου, εν τω μεταξύ, στη βόρεια Συρία και το Ιράκ, δεν είναι περιοχές απαραίτητες για αυτό το ιρανικό σχέδιο.
Η Άγκυρα επίσης δεν μπορεί να λειτουργήσει ως προπύργιο κατά της Ρωσίας σε αυτές τις περιοχές.
Αντίθετα, οι δυνάμεις της στη Συρία εξαρτώνται από τη ρωσική συγκατάθεση και καλή θέληση.
Πράγματι, η Μόσχα βλέπει την παροχή αυτής της καλής θέλησης ως χρήσιμο τρόπο για να προσελκύσει την Τουρκία πιο μακριά από τη Δύση και το ΝΑΤΟ.
Από πολλές απόψεις, οι τρέχοντες προσανατολισμοί της Άγκυρας και της Τεχεράνης μοιάζουν μεταξύ τους.
Και οι δύο χώρες είναι τα κέντρα πρώην αυτοκρατοριών, και οι δύο διέπονται από καθεστώτα που συνδυάζουν το πολιτικό Ισλάμ με έναν τύπο αυτοκρατορικού ρεβανσισμού.
Εμφυτευμένη και στις δύο χώρες είναι η αντίθεση στην παρακμάζουσα περιφερειακή τάξη υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και η επιθυμία να κερδίσουν από την υποχώρηση της.
Προς το παρόν, ωστόσο, τα έργα τους είναι σε θέση να συνυπάρχουν, όπως παράλληλα μισά.
Όποιος ελπίζει ότι η Άγκυρα μπορεί να ενδιαφέρεται για το έργο της ενίσχυσης της περιφερειακής τάξης εναντίον του Ιράν, δεν έχει εικόνα της πραγματικότητας.
