Kορυφαίος Έλληνας γιατρός σώζει καρδιές χωρίς να τις ανοίγει!

Συνέντευξη στον ΝΙΚΟ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ, HELLAS JOURNAL

Τον γνώρισα πριν έναν ακριβώς χρόνο, όχι κάτω από τις καλύτερες συνθήκες. Η σύζυγος μου αναγνώστηκε με κλειστή την κεντρική αρτηρία της καρδίας. Δυο καθετηριασμοί στο Νοσοκομείo του NYU (New York University) δεν στάθηκαν αρκετοί για να ανοίξει η αρτηρία.

Ο γιατρός του NYU μας είπε: “Σηκώνω τα χέρια ψηλά, μόνο ο Δημήτρης Καρμπαλιώτης στο Columbia μπορεί να την ανοίξει χωρίς να χρειαστεί εγχείρηση (ανοικτής καρδίας)”. Με κομμένα τα πόδια βρεθήκαμε στο Columbia.

“Μην ανησυχείτε, έχουμε 90-95% πιθανότητα να την ανοίξουμε χωρίς εγχείρηση bypass”, μας είπε ο Δρ. Δημήτρης Καρμπαλιώτης. Τέσσερις και πλέον ώρες αγωνίας, έμαθα τις γωνίες του “τεράστιου” Columbia απέξω και ανακατωτά:
“Όλα καλά Νίκο, την ανοίξαμε”.

Δημήτρη, δεν ξέρω πώς να σε ευχαριστήσω. Μπορούμε να πάρουμε μια συνέντευξη να μάθουν οι συμπατριώτες μας αυτά τα “θαύματα” που κάνεις”;
“Άσε να περάσει λίγος καιρός και βλέπουμε”, μου είπε εξουθενωμένος και συγκινημένος, που άλλη μια καρδία ξανάρχισε να τραγουδά!

Κι εγώ τραγουδούσα φεύγοντας από το Columbia, ακόμη τραγουδώ! Πέρασε ένας χρόνος. Ξανά στο γραφείο του. Ξανά (τον ευχαριστώ για τη μεγάλη τιμή) να μπω στα “απαγορευμένα” δωμάτια των “θαυμάτων”. Η μόνη μου αγωνία πλέον είναι να διαβαστούν τα πιο κάτω από όσο γίνεται περισσότερους συμπατριώτες μας. Να δουν, να μάθουν, να ξέρουν πως κάποιοι άνθρωποι, όσο μακριά τους κι αν βρίσκονται, τιμούν, υμνούν και κάνουν περήφανο όλο τον Ελληνισμό. Όπως ο Δρ. Δημήτρης Καρμπαλιώτης, ένας εκ των κορυφαίων γιατρών στον κόσμο στην επεμβατική καρδιολογία. Ο άνθρωπος, που σώζει καρδιές, χωρίς να χρειάζεται να τις εγχειρίσει!

• Ερώτηση: Δρ. Καρμπαλιώτη, αγαπητέ γιατρέ, να σας ευχαριστήσω για την αποδοχή της πρόσκλησης. Είναι πολύ σημαντικό, γνωρίζω το φορτίο που έχετε καθημερινά. Πριν προχωρήσουμε στα περί ιατρικής και τα όσα άλλα ενδιαφέρουν το κόσμο, θα ήθελα να ρωτήσω πώς βρεθήκατε στην Νέα Υόρκη.

Κατ’ αρχήν να σας ευχαριστήσω κύριε Αντωνιάδη που με χαρά και με τιμή μου δίνετε την ευκαιρία να επικοινωνήσω μαζί σας και με τους αναγνώστες σας στις ΗΠΑ, την Ομογένεια αλλά και στην Ελλάδα και την Κύπρο. Έχω επισκεφτεί την Κύπρο πολλές φορές, είναι ένα πανέμορφο μέρος. Είναι μεγάλη ιστορία το πώς ήρθα στην Νέα Υόρκη. Γεννήθηκα στην Αθήνα από γονείς γιατρούς και μεγάλωσα Καλαμάτα πριν μεταφερθούμε στην Αθήνα.

Τελείωσα το Κολλέγιο Αθηνών και μπήκα στην Πανεπιστημιακή Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και τελείωσα την διατριβή μου. Οι γονείς μου πάντα με παρότρυναν να κάνω πράγματα, να διασχίσω την άλλη άκρη του Ατλαντικού, να δω πως σκέφτεται και ο κόσμος αλλού. Ως φοιτητής, τα Καλοκαίρια έκανα διάφορα rotation σε διάφορα νοσοκομεία στις ΗΠΑ, διάβαζα τα ίδια βιβλία που διάβαζαν οι Αμερικανοί φοιτητές. Όταν είδα πώς λειτουργούσε το σύστημα εδώ, για μένα πια ήτανε μονόδρομος. Ξεκίνησα τις σπουδές μου στην Ελλάδα, τελείωσα μετά στο Harvard με τον πρώτο μου σταθμό στο Providence, στο Πανεπιστήμιο Brown στην εσωτερική παθολογία.

Στην συνέχεια πήγα στο Harvard όπου έκανα «εντατική θεραπεία». Μετά έκανα καρδιολογία, επίσης σε νοσοκομείο του Harvard, έπειτα πήγα στο Emory όπου έκανα επεμβατική καρδιολογία. Κατόπιν, για επτά χρόνια ήμουνα στην Ατλάντα, σε ένα μεγάλο ιδιωτικό κέντρο όπου αναπτύξαμε κάποιες από τις τεχνικές και τα συστήματα που θα δούμε στη συνέχεια. Το 2014, μου έγινε η ιδιαίτερη τιμή από το Πανεπιστήμιο Columbia να με προσκαλέσουν να αναλάβω το τμήμα αγγειοπλαστικών υψηλού κινδύνου και χρόνιων αποφράξεων. Από τον Ιανουάριο του 2014 είμαι εδώ στην Νέα Υόρκη μαζί με την σύζυγο μου, Ιωάννα Κοσμίδου, η οποία είναι επίσης καρδιολόγος στο Columbia και τον γιο μας τον Αλκιβιάδη.

• Ερώτηση: Εδώ, δίπλα στο γραφείο σας υπάρχει μια πλακέτα, μια μεγάλη επιβράβευση: «Κορυφαίοι γιατροί της Νέας Υόρκης σε θέματα επεμβατικής καρδιολογίας». Μια εξαίρετη διάκριση. Θα μπορούσατε γιατρέ να μας πείτε τι εννοούμε με τον όρο επεμβατική καρδιολογία;

Η επεμβατική καρδιολογία είναι σχετικά μια νέα ειδικότητα. Ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 70 από τον Andreas Gruentzig του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, ο οποίος δυστυχώς σκοτώθηκε σε νεαρή ηλικία, σε αεροπορικό δυστύχημα. Σκοπός του και όραμα του ήταν να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αθηρωματικής νόσου, δηλαδή των στενώσεων των αγγείων της καρδιάς (αρτηριοσκλήρωση), που δημιουργεί αποφράξεις στα αγγεία της καρδιάς, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να έχουνε πόνους, να προκαλούν εμφράγματα, καρδιακή ανεπάρκεια και άλλα προβλήματα οξέα ή χρόνια. Η πρώτη πλαστική έγινε το 1978 στη Ζυρίχη. Μάλιστα, το πρώτο μπαλόνι το έφτιαξε ο ίδιος στην κουζίνα του σπιτιού του. Τότε δεν υπήρχαν τόσοι πολλοί κανονισμοί όσο υπάρχουν σήμερα, το ονομαζόμενο innovation (καινοτομία), με τα καλά και τα κακά που έχει ήταν πιο εύκολη τότε, είναι τέτοια η εξέλιξη.

Στην συνέχεια πήγε στην Αμερική στο Πανεπιστήμιο Emory όπου πια τα πράγματα απογειώθηκαν. Ξεκίνησε με απλά μπαλόνια, μετά είχαμε άλλες συσκευές. Η επεμβατική καρδιολογία είναι μια ειδικότητα που σκοπό έχει να λύσει μηχανικά προβλήματα της καρδιάς από απομακρυσμένα σημεία του σώματος χωρίς άμεση επισκόπηση της καρδιάς, χωρίς, αυτό που λέμε εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Χρησιμοποιούμε καθετήρες και άλλες συσκευές, όπως ειδικά μπαλόνια ή ειδικά stents και σύρματα, και χρησιμοποιούμε αγγεία από τα χέρια ή από τα πόδια για να φτάσουμε στην καρδιά. Έκτοτε, τα πράγματα έχουν εξειδικευτεί σε απίστευτο βαθμό.

Στην ουσία πλέον, η επεμβατική καρδιολογία είναι καρδιοαγγειολογία. Αντιμετωπίζουμε αποφράξεις άλλων αγγείων, όπως των καρωτίδων (όπου τα αγγεία αιματώνουν τον εγκέφαλο), για θεραπεία και πρόληψη εγκεφαλικών επεισοδίων, στενώσεις σε αρτηρίες που αιματώνουν τα νεφρά, περιπτώσεις δηλαδή που οι άνθρωποι έχουν νεφρική ανεπάρκεια ή ψηλή πίεση, ή ακόμη και στα πόδια, όταν έχουμε αποφράξεις που τους εμποδίζουνε να περπατήσουνε, περπατάνε και μετά από κάποια λεπτά πρέπει να σταματήσουνε επειδή έχουνε κράμπες ή πόνους.

• Ερώτηση: Όλα αυτά έχουν σχέση με την καρδία;

Αυτά έχουν σχέση με την επεμβατική καρδιοαγγειολογία. Δηλαδή ξεκίνησε όλο αυτό με το να ανοίγουμε αποφράξεις από τα αγγεία της καρδιάς, αλλά από εκεί και πέρα, με την ίδια λογική, με τις ίδιες συσκευές είχαμε παραλλαγές και εξειδικεύσεις, όπου αντιμετωπίζουμε αγγεία σε όλο το σώμα. Μην ξεχνάτε ότι εμείς λύνουμε το μηχανικό πρόβλημα. Η αρτηρωματική νόσος είναι συστηματική νόσος, δηλαδή όλα τα αγγεία είναι ευπαθή να δημιουργηθούν αποφράξεις από αθηρωματική νόσο. Η τελευταία μεγάλη επανάσταση στην επεμβατική καρδιολογία είναι το θέμα των βαλβίδων, όπως π.χ. η αορτική βαλβίδα. Για χρόνια, η μόνη θεραπεία ήταν η επέμβαση ανοικτής καρδιάς.

Πλέον έχουμε πάρα πολύ καλά δεδομένα από πολυκεντρικές μελέτες και χιλιάδες ασθενείς που έχουμε συμπεριλάβει σε αυτές τις μελέτες, όπου στις περισσότερες περιπτώσεις, η ενδεδειγμένη θεραπεία μπορεί να γίνει χωρίς άμεση επισκόπηση της καρδιάς, δηλαδή, με ελάχιστα εντατικό τρόπο. Κανείς δεν ξέρει που θα πάμε τα επόμενα 5-10 χρόνια. Είναι πραγματικά μια ιδιαίτερα ευχάριστη και ελπιδοφόρα περίοδος για την επεμβατική καρδιολογία.

• Ερώτηση: Μέσα από την προσωπική μου εμπειρία με τον καθετηριασμό της κεντρικής αρτηρίας της συζύγου μου (η οποία ήταν κλειστή), πριν αναλάβετε την όλη διαδικασία, ο προηγούμενος γιατρός δεν είχε καταφέρει να ανοίξει την αρτηρία και μας είπε χαρακτηριστικά: «Εγώ σηκώνω τα χέρια ψηλά, δεν μπορώ να το κάνω. Μόνο ο γιατρός Καρμπαλιώτης μπορεί να κάνει τέτοιο πράγμα». Τι είναι αυτό το διαφορετικό που εσείς μπορέσατε να κάνετε και το οποίο μάλιστα με τόση επιτυχία; Με τα συνολικά αποτελέσματα να έχουν 90-95% επιτυχία; Ποια είναι αυτή η επανάσταση, η οποία γλυτώνει την διαδικασία της εγχείρησης ανοικτής καρδίας;

Κατ’ αρχήν, να αναφέρω ότι δεν είμαι ο μόνος που μπορώ να το κάνω. Ναι, ίσως στην Νέα Υόρκη, στο Κέντρο μας, η ομάδα μας, να έχει τη μεγαλύτερη εμπειρία. Τίποτα δεν φτάνει σε ψηλά επίπεδα επιτυχίας αν το κάνεις μόνος σου. Χρειάζεσαι να έχεις κτίσει μια ομάδα γύρω σου, από ικανούς συνεργάτες, όπου ο καθένας προσφέρει την εξειδίκευση και την αξία που έχει προκειμένου να επιτευχθούνε κάποια πολύ θετικά αποτελέσματα, κυρίως με ασφάλεια. Να σημειώσω ότι στα μεγάλα κέντρα της Ευρώπης και της Ιαπωνίας, τα αποτελέσματα είναι συγκρίσιμα με τα δικά μας. Η λέξη κλειδί βρίσκεται στα εξειδικευμένα κέντρα. Στην Αμερική, αυτή την στιγμή υπάρχουνε γύρω στα 20 κέντρα που μπορούνε να έχουν τέτοια αποτελέσματα, χωρίς να θέλω να υποτιμήσω άλλους συναδέλφους.

• Ερώτηση: Είναι όλα κάτω από την ομπρέλα του Columbia;

Όχι, υπάρχουνε 1-2 κέντρα στις μεγάλες πολιτείες και αυτό συνεχώς αυξάνεται. Για να σας δώσω ένα ιστορικό, ο βαθμός στένωσης των αγγείων μπορεί να είναι από 70-80%, όπου αυτό πλέον είναι αγγειοπλαστική ρουτίνας μέχρι 100%, δηλαδή οι χρόνιοι αποκλεισμοί, αυτό που λέμε CTO (Chronic Total Occlusions). Αυτή είναι η δική μου εξειδίκευση. Οι τεχνικές, η εμπειρία και τα εργαλεία τα οποία χρειαζόμαστε είναι τελείως διαφορετικά και η όλη διαδικασία αυτών των αγγειοπλαστικών είναι τελείως διαφορετική από την απλή αγγειοπλαστική του 90% ή του 80% της απόφραξης.

Αυτές οι τεχνικές ξεκίνησαν στην Ιαπωνία (για να είμαστε δίκαιοι) και υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα εξήγηση γι’ αυτό. Στην Ιαπωνική κουλτούρα θεωρούν ότι αν ανοίξει ο θώρακας του ασθενούς, φεύγει η ψυχή του. Επομένως, επειδή μέχρι πριν 15 χρόνια αυτά αντιμετωπίζονταν μόνο χειρουργικά, και επειδή διάφοροι ασθενείς δεν θέλανε να χειρουργηθούνε, να ανοιχτεί δηλαδή το στέρνο, οι Ιάπωνες γιατροί αναγκάστηκαν να βρουν τεχνικές, ώστε αυτό να γίνει με λιγότερο επεμβατικό, λιγότερο αιματηρό τρόπο, χωρίς να ανοίγει δηλαδή η καρδιά. Στην συνέχεια, αυτό ήρθε στην Αμερική και στην Ευρώπη.

Εγώ είχα την καλή τύχη, άλλωστε, όλα τα πράγματα στη ζωή μας είναι και τύχη και συγκυρία, γύρω στο 2008, να είμαι από τους πρώτους, μαζί με περίπου άλλα δέκα άτομα που ασχοληθήκαμε εντατικά με αυτό τον τομέα των χρόνιων αποφράξεων στην Αμερική. Αναπτύξαμε ειδικούς αλγορίθμους, τελειοποιήσαμε ή αναπτύξαμε καινούριες τεχνικές προκειμένου να μπορέσουμε να αυξήσουμε την επιτυχία και κυρίως την ασφάλεια και τώρα πλέον έχουμε δεδομένα σε χιλιάδες ασθενείς με 40, 50, ίσως και 60 δημοσιεύσεις, πολυκεντρικές μελέτες στις ΗΠΑ που μας δείχνουν ποιοι είναι αυτοί οι ασθενείς που έχουν να επωφεληθούν τα μέγιστα από αυτή την επέμβαση. Μην ξεχνάτε ότι όσο καλό κι αν είναι ένα κέντρο, όσο καλός και έμπειρος κι αν είναι ένας γιατρός, κάθε επέμβαση έχει και έναν κίνδυνο.

• Ερώτηση: Εδώ στο γραφείο σας υπάρχει ένας παγκόσμιος χάρτης γεμάτος πινέζες από τη μια άκρη της γης μέχρι την άλλη. Τι είναι όλες αυτές οι πινέζες; Να υποθέσω ότι έχετε κάνει επεμβάσεις σε όλο τον κόσμο;

Ναι, ο χάρτης αυτός ήταν ένα δώρο από έναν εκπαιδευόμενο που είχα μαζί μου για τις χρόνιες ολικές αποφράξεις και κάθε πινέζα αντιπροσωπεύει μια πόλη ή μια χώρα που έχω κάνει περιστατικά. Έχω κάνει σε Νέα Ζηλανδία, σε όλη την Ευρώπη, σε όλη την Ασία, Κίνα, Καναδά, Λατινική Αμερική, κ.ά. Αυτά δεν είναι συνέδρια που έχω πάει να μιλήσει αλλά είναι οι χώροι που έχω πάει να κάνω επεμβάσεις.

• Ερώτηση: Γιατρέ, γνωρίζω ότι όταν ένας ασθενής θα περάσει από αυτή την διαδικασία, μπορεί να ζητήσετε την άδεια του για να το παρακολουθήσουν εκπαιδευόμενοι σε όλο τον κόσμο, ως μέρος περαιτέρω έρευνας και εκπαίδευσης. Είναι εκπληκτικό να μπορούν να παρακολουθούν από όλο τον κόσμο, όσο κι αν εδώ στις ΗΠΑ είμαστε συνηθισμένοι, είναι ρουτίνα η «virtual» εποχή. Όμως, είναι καλά να γνωρίσει ο απλός κόσμος τι γίνεται. Δηλαδή, σας βλέπουν την ώρα που ανοίγετε την αρτηρία, την ώρα που είσαστε μέσα στην καρδία και παρακολουθούν στον υπολογιστή όλη την επέμβαση και γίνονται συζητήσεις; Πώς γίνεται αυτό το πράγμα;

Υπάρχουνε τρεις τομείς, οι οποίοι είναι σημαντικοί για κάθε επιστήμονα. Το πρώτο θέμα είναι η έρευνα. Αυτό είναι που σε κρατάει νέο, αυτό είναι που σου δίνει τις απαντήσεις σε ερωτήματα που έχεις για να δεις πρώτα από όλα ότι αυτό που κάνεις είναι το ενδεδειγμένο και να πειστείς ότι αυτό που κάνεις είναι το καλύτερο. Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει στην δημιουργία νέων συσκευών και νέων τεχνικών. Και φυσικά, η παρακολούθηση των ασθενών. Το δεύτερο πάρα πολύ σημαντικό είναι η εκπαίδευση των ειδικευομένων και των γιατρών που έχουμε εδώ.

Στο Columbia ήμασταν πρωτοπόροι πριν από τέσσερα χρόνια και ξεκινήσαμε αυτό που ονομάζουμε αγγειοπλαστική υψηλού κινδύνου. Αυτή την στιγμή, στην Αμερική υπάρχουνε μόνο τέσσερα κέντρα με επίσημα εκπαιδευτικά προγράμματα. Αλλού στον κόσμο δεν υπάρχουν. Για να σας δώσω να το καταλάβετε λίγο καλύτερα, όλοι οι εκπαιδευόμενοι που έχουμε και τελειώνουν την γενική καρδιολογία και συνεχίζουν να κάνουν επεμβατική καρδιολογία κάνουν έναν χρόνο τα περιστατικά ρουτίνας, έτσι ώστε να εξοικειωθούν και να μάθουν τα βασικά. Από εκεί και πέρα, μέχρι πριν από τρία χρόνια υπήρχαν δυο επιπλέον εξειδικεύσεις που μπορούσαν να κάνουν. Το ένα ήταν να ασχοληθούνε με βαλβίδες και το άλλο να ασχοληθούνε με τα περιφερειακά αγγεία, όπως σας είχα πει προηγουμένως, χέρια, πόδια, καρωτίδες νεφρά, κ.λπ..

Εμείς, επειδή καταλάβαμε ότι αυτού του είδους η αγγειοπλαστική υψηλού κινδύνου δεν είναι η αγγειοπλαστική ρουτίνας προσθέσαμε ένα τρίτο μονοπάτι (στα αγγλικά το λέμε CHIP, COMPLEX and High Risk Interventional Procedures), την αγγειοπλαστική υψηλού κινδύνου, μέρος του οποίου είναι οι χρόνιες ολικές αποφράξεις. Tο τμήμα που έχουμε εδώ είναι γνωστό παναμερικανικά και διεθνώς για τις χρόνιες αποφράξεις. Στην ουσία κάνουμε κάτι που κανείς άλλος δεν θέλει να κάνει ή δεν μπορεί να κάνει. Αρκεί να υπάρχει ένδειξη.

Δεν κάνουμε κάτι επειδή μπορούμε απλά. Πρέπει να μελετήσουμε τον φάκελο του ασθενούς, να συζητήσουμε μαζί του, να συζητήσουμε με άλλους συναδέλφους. Εδώ έρχεται και το θέμα της ομάδας που σας είπα, πολλές γνώμες, πολλά μάτια, πολλά χέρια. Επομένως, ασχολούμαστε με πάρα πολλούς ασθενείς δύσκολων υποθέσεων, όπου άλλοι έμπειροι και εκπαιδευμένοι επεμβατικοί δεν μπορούν να κάνουν. Αρκεί να υπάρχει ένδειξη. Ερώτηση: Προφανώς αυτός είναι ο λόγος που εδώ και 18 χρόνια το Presbyterian Hospital του Columbia θεωρείται το νούμερο ένα νοσοκομείο στον τομέα του στην Νέα Υόρκη; Ναι, νομίζω στην επεμβατική καρδιολογία έχουμε την ιδιαίτερη τιμή και χαρά να έχουμε ανθρώπους ανάμεσα στους 2-3 καλύτερους στον κόσμο, σε κάθε ΥΠΟ ειδίκευση. Έχουμε τεράστιο βάθος και εύρος ανθρώπων που είναι πραγματικά παγκοσμίως γνωστοί σε αυτό που κάνουμε. Επομένως, για να επανέλθω σε αυτό που σας έλεγα στην εκπαίδευση των ειδικευομένων μας, ήμασταν οι πρώτοι που, υπό την ηγεσία των Δρ. Marty Leon, Δρ. Jeff Moses και Δρ. Gregg Stone, είδαν ότι αυτό το είδος αγγειοπλαστικής δεν είναι απλά η αγγειοπλαστική ρουτίνας που μπορείς να τη μάθεις σε ένα χρόνο και μετά να πας σε νοσοκομεία να το κάνεις. Επομένως, δημιουργήσαμε στην ουσία μια νέα ΥΠΟ ειδικότητα της επεμβατικής καρδιολογίας που δεν υπήρχε τουλάχιστον επίσημα σε δομημένη και οργανωμένη μορφή πριν. Το άλλο, όπως σας είπα, συνεργαζόμαστε με πολλά κέντρα, τόσο σε ΗΠΑ όσο και εκτός, βάζοντας τους ασθενείς στις μελέτες αυτές. Πρόσφατα συμπληρώσαμε μια πολύ μεγάλη μελέτη με 1000 άτομα.

Έχουνε βγει πάνω από 30 δημοσιεύσεις μόνο από αυτή την μελέτη. Έχουμε μάθει καταπληκτικά πράγματα που δεν τα ξέραμε πριν, και όλο μαθαίνουμε. Ένας άλλος Έλληνας, ο Μάνος Μπριλλάκης, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη Μινεσότα, συνεργαζόμαστε εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. Δυο Έλληνες από το σύνολο τριών (και ένας Αμερικανός, o Δρ. William Lombardi) ξεκινήσαμε στην Αμερική τις πρώτες μεγάλες πολυκεντρικές έρευνες πάνω σε αυτό τον τομέα και τώρα έχουμε πάνω από 3500 ως βάση δεδομένων και με πολλές δημοσιεύσεις σε ιατρικά περιοδικά υψηλού κύρους. Εμείς οι τρεις ξεκινήσαμε οργανωμένα την έρευνα σε αυτό τον τομέα. Και το άλλο είναι η εκπαίδευση συναδέλφων. Αυτό γίνεται με δυο τρόπους. Ο ένας είναι σε μικρά workshops (εργαστήρια) εδώ στο Columbia, όπου έρχονται 20-30 άτομα σε ένα αμφιθέατρο και υπάρχουνε κάμερες, είμαστε καλωδιωμένοι, επομένως υπάρχει επικοινωνία, εξηγούμε και απαντάμε σε ερωτήσεις. Ο δεύτερος τρόπος είναι τα μεγάλα συνέδρια που κάνουμε, όπως είναι το TCT που είναι το μεγαλύτερο συνέδριο επεμβατικής καρδιολογίας στον κόσμο και γίνεται μια φορά το χρόνο.

• Ερώτηση: Εδώ στην Νέα Υόρκη;

Οργανώνεται από το Columbia και το Cardiovascular Research Foundation (CRF). Είμαστε υπό την αιγίδα του CRF και εναλλάσσεται μεταξύ δυτικής και ανατολικής ακτής. Εκεί πέρα έχουμε περίπου 14000 άτομα σε πολύ μεγάλα αμφιθέατρα και κάνουμε, είτε δορυφορικά, είτε τώρα μέσω διαδικτύου, επεμβάσεις, οι οποίες γίνονται και μεταδίδονται σε ζωντανό χρόνο και γίνονται panel με συζητήσεις από ειδικούς για να εκπαιδεύεται μεγαλύτερος αριθμός άλλων γιατρών που έχουν ενδιαφέρον για αυτά τα περιστατικά. Και δεν είναι μόνο στον τομέα μας αλλά και σε άλλους τομείς.

Ένα τεράστιο ενδιαφέρον που έχουμε αναπτύξει στο Columbia είναι η μη χειρουργική-μηχανική υποστήριξη της καρδιάς. Δηλαδή, για καρδιές οι οποίες δεν λειτουργούν στον βαθμό που θα έπρεπε να λειτουργούν, έχουμε πλέον λιγότερο αιματηρούς ή επεμβατικούς τρόπους, όπου βάζουμε αντλίες για να βοηθάνε την καρδιά, τόσο κατά τη διάρκεια της επέμβασης (την κάνουν ασφαλέστερη), όσο και κατά την ανάρρωση του ασθενούς, ώστε να δώσουν χρόνο στην καρδιά να δει το αποτέλεσμα της επέμβασης που κάνουμε. Επίσης, από το Columbia, τουλάχιστον η δική μου ομάδα μεταδίδει τουλάχιστον 20-30 περιστατικά ετησίως σε άλλα μέρη του κόσμου. Την επόμενη βδομάδα έχουμε να μεταδώσουμε στη Βραζιλία, στο συνέδριο της Λατινικής Αμερικής. Κάνουμε στη Μέση Ανατολή, στην Αίγυπτο, στην Ινδία και αλλού.

• Ερώτηση: Και όλα αυτά είναι live (ζωντανά);

Ναι, είναι απευθείας μέσω δορυφόρου. Τουλάχιστον 20-30 σε όλο τον κόσμο. Πού αλλού να σας πω, στην Κορέα, στην Ιταλία, όπου μπορείτε να φανταστείτε. Δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στην εκπαίδευση άλλων γιατρών. Μέσα από την ανάλυση και ένα γόνιμο διάλογο γινόμαστε κι εμείς καλύτεροι. Ποτέ η εκπαίδευση δεν είναι μόνο προς μια κατεύθυνση. Πάντα έχουμε να μάθουμε κι εμείς.

• Ερώτηση: Γιατρέ, από δημογραφική άποψη, σήμερα, για ποιες ηλικίες μιλάμε;

Εξαρτάται από την έκταση της νόσου και από τη φυλετική, γονιδιακή σύσταση του πληθυσμού. Π.χ. στη Μέση Ανατολή και στην Ασία υπάρχει προδιάθεση να αναπτύξουν τη νόσο σε νεαρότερη ηλικία παρά στην Ευρώπη και στην Αμερική. Γενικώς, επειδή γινόμαστε καλύτεροι και οι επεμβάσεις γίνονται πιο ασφαλείς, τα φάρμακα και τα υλικά που χρησιμοποιούμε είναι καλύτερα, επομένως δεν χρειάζονται διαρκείς επανεπεμβάσεις, βλέπουμε όλο και μεγαλύτερους ασθενείς. Δηλαδή, οι ηλικίες άνω των 80 ετών, μπορούν πλέον σε εξειδικευμένα, τεταρτοβάθμια κέντρα να είναι και πάνω από 10% του πληθυσμού που γιατρεύουμε. Ο μέσος όρος ηλικίας βάσει των δικών μου στατιστικών δεδομένων είναι γύρω στα 65 χρόνια με συντριπτική πλειοψηφία των αντρών, 80-85%.

Κι εδώ θα ήθελα να δώσω ένα μήνυμα στους αναγνώστες σας, ότι αυτό δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες δεν παθαίνουν στεφανιαία νόσο. Απλά, υπάρχει ίσως κάποιο κατάλοιπο από το παρελθόν, ότι προστατεύονται λόγω ορμονών, και επίσης, πολλές φορές τα συμπτώματα στις γυναίκες είναι πολύ διαφορετικά από αυτά των αντρών, επομένως να αργεί η διάγνωση και αυτό να καθιστά τις επεμβάσεις πιο δύσκολες γιατί είναι σε πιο προχωρημένο στάδιο ή μπορεί και να μην φτάσουν ποτέ στα χέρια μας επειδή κανείς δεν υποψιάστηκε ότι αυτά τα άτυπα (όπως τα λέμε) συμπτώματα που παρουσιάζονται πολλές φορές στις γυναίκες, οφείλονταν σε κάποιο σημαντικό πρόβλημα απόφραξης της καρδιάς.

• Ερώτηση: Υπάρχουν κάποιες συνεργασίες που έχετε κάνει; Πέραν της Ελλάδας που επισκέπτεστε συχνά, εδώ βλέπουμε πολλές πινέζες (γέλια). Πέραν των επεμβάσεων που έχετε κάνει, υπάρχουν και κάποιες πιο μόνιμες συνεργασίες;

Βεβαίως. Θα ήθελα να ξεκινήσω από την Ελλάδα για προφανείς λόγους. Πριν από πέντε χρόνια συνάντησα τυχαία τον καθηγητή Λάμπρο Μιχάλη της καρδιολογικής κλινικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε συνέδριο, δεν τον ήξερα προσωπικά πέραν του ότι γνωρίζαμε την δράση ο ένας του άλλου. Γνωριστήκαμε, ταιριάξανε τα χνώτα μας και μου λέει ο καθηγητής «δεν έρχεσαι στα Γιάννινα να κάνουμε κανένα περιστατικό»; Βεβαίως, του είπα, να έρθω. Αρχικά είχαμε συνομιλίες μέσω skype τρεις φορές τη βδομάδα για να ξέρουμε ότι όλα είναι εντάξει, ότι υπάρχουν οι υποδομές. Έτσι ξεκίνησε αυτή η συνεργασία.

Μετά με τιμήσανε κάνοντας με διακεκριμένο επισκέπτη καθηγητή στα Γιάννινα. Έκτοτε, πηγαίνω δυο φορές τον χρόνο και κάνω περιστατικά για μια βδομάδα στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και είμαι επίσης ένας εκ των διοργανωτών του μεγαλύτερου συνεδρίου επεμβατικής καρδιολογίας που γίνεται στην Ελλάδα πάνω σε εντελώς αμερικανικά πρότυπα με ζωντανά περιστατικά και φυσικά με μια πολύ πλούσια διδακτική ατζέντα. Φέτος, στα Γιάννινα, έκανα δεκαεπτά περιστατικά από τα οποία τα τέσσερα ήταν ζωντανά και συνολικά (μαζί και από άλλα 2-3 νοσοκομεία) κάναμε γύρω στα 8-9 ζωντανά περιστατικά. Αυτό είναι κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα και έχει αρχίσει αυτό το συνέδριο να μεγαλώνει.

• Ερώτηση: Να υπολογίσουμε, με απόλυτη επιτυχία;

Ναι, η επιτυχία ήταν απόλυτη και χωρίς προβλήματα. Μάλιστα, επανεισάγαμε κάποιες καινούριες τεχνολογίες όπως οι αντλίες που σας είπα, μετά από πολλά χρόνια που είχε δοκιμαστεί, όταν ακόμη δεν είχε τελειοποιηθεί. Και μάλιστα, με εξαιρετικά αποτελέσματα για τον ασθενή. Έχει γίνει διεθνές το συνέδριο, έρχονται πάρα πολλοί βαλκάνιοι και από τη Μέση Ανατολή.

• Ερώτηση: Από πότε γίνεται αυτό;

Εγώ ξεκίνησα να το κάνω αυτό τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Όταν πήγα, ήταν η δεύτερη χρονιά που γινόταν. Εκεί έχουμε συνεργασία, τρέχουμε τα πρωτόκολλα, μοιραζόμαστε δεδομένα, έρχεται βεβαίως και ο Καθηγητής Μιχάλης Λάμπρος στα δικά μας συνέδρια, ως ομιλητής. Είναι μια πάρα πολύ καλή συνεργασία και προσβλέπω στο μέλλον να γίνει ακόμη πιο στενή. Τώρα έχουμε συνεργασία σχεδόν με όλα τα μεγάλα κέντρα του κόσμου, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Είτε μέσω των συνεδρίων, είτε μέσω των ερευνητικών, πολυκεντρικών μελετών. Επίσης, συνεργαζόμαστε πολύ στενά με το Πανεπιστήμιο του Πεκίνο στην Κίνα και με πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως Γαλλία και Γερμανία.

• Ερώτηση: Επιτρέψετε μου μια ερώτηση που είμαι βέβαιος αρκετός κόσμος θα ήθελε να γνωρίζει. Εδώ στις ΗΠΑ, όλα κινούνται με τις ασφάλειες, σίγουρα η βοήθεια προς τον κόσμο είναι πολύ περισσότερη. Σε μια χώρα όπως είναι η Ελλάδα και η Κύπρος, ή στα Βαλκάνια, όπου τα ασφαλιστικά πακέτα και όλα αυτά δεν είναι στην πρώτη γραμμή, τέτοιες επεμβάσεις σίγουρα θα στοιχίζουν πάρα πολλά χρήματα. Ένας που θα διαβάσει όσα λέγονται σήμερα θα πει «ουά, αλλά μπορώ»; Μπορεί ο οποιοσδήποτε να έρθει στον «Έλληνα που διορθώνει καρδιές»; Μπορεί ο οποιοσδήποτε να διορθώσει την καρδιά του ή είναι ένα “προϊόν” της μέσης τάξης και άνω;

Θα είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί σας. Είναι γεγονός ότι όσο πιο πολύπλοκο είναι κάποιο περιστατικό, είτε κάποια χρόνια απόφραξη, είτε για κάποιο περιστατικό που θα χρειαστεί πολλά υλικά και πολλή χρόνο μέσα στο αιμοδυναμικό εργαστήριο, τόσο πιο πολύ κοστίζει. Στην Ελλάδα, στον ιδιωτικό τομέα, τόσο σύμπλεκα περιστατικά δεν γίνονται συχνά για λόγους κόστους, εκτός αν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη ασφάλεια, η οποία μπορεί να το καλύψει. Επομένως, είναι δύσκολο στον ιδιωτικό τομέα, ειδικά όταν κάποιος θα πρέπει να βγάλει από την τσέπη του να μπορέσει να κάνει τέτοιου είδους βαριές επεμβάσεις. Το πιο σημαντικό φυσικά είναι να βρει τον γιατρό να το κάνει. Η εμπειρία μου από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων είναι ότι γίνονται τα πάντα δωρεάν για τον ασθενή, τα υλικά υπάρχουν, έχουμε φροντίσει και ξέρουμε ακριβώς τι υπάρχει.

• Ερώτηση: Καλύπτει ο Δήμος Ιωαννίνων τα έξοδα;

Το Υπουργείο, η δημόσια ασφάλεια καλύπτει τα υλικά, το κόστος νοσηλείας. Τουλάχιστον για το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων που είναι το μόνο μέρος που συνεργάζομαι και γνωρίζω, αυτό γίνεται δωρεάν για οποιοδήποτε ασθενή.

• Ερώτηση: Δηλαδή στα Ιωάννινα πάτε και το κάνετε δωρεάν;

Ε φυσικά. Ερώτηση: Αυτό είναι ακόμη πιο συγκινητικό! Εδώ, το γραφείο σας είναι γεμάτο Ελλάδα. Λιμανάκι, Παρθενώνας, Ελλάδα παντού, μέσα στην καρδιά της Νέας Υόρκης, στην καρδιά της Ιατρικής, είμαστε περιτριγυρισμένοι από ελληνικές φωτογραφίες (γέλια).

Οι Έλληνες είναι ένας πολύ φιλόξενος λαός. Είναι φιλότιμοι και εκτιμούν και καταλαβαίνουν την προσπάθεια που κάνει κάποιος να τους βοηθήσει. Αστειευόμαστε καμιά φορά με τη σύζυγο μου, γιατί όπως ξέρετε στα Ιωάννινα έχουνε καταπληκτικό τσίπουρο. Κάθε φορά που γυρίζω από τα Γιάννινα, γυρίζω με μια βαλίτσα τσίπουρο (γέλια), η οποία είναι και η μόνη αμοιβή για τις επεμβάσεις.

• Ερώτηση: Κάποιες άλλες συνεργασίες που θα θέλατε να αναφέρετε;

Στην Ελλάδα δεν κάνω κάποιες άλλες συνεργασίες. Κάνω με το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων δυο φορές το χρόνο, γύρω στον Ιούλιο και γύρω στον Νοέμβριο για μερικές μέρες. Συνεργασίες με άλλα κέντρα υπάρχουν, και εκπαιδευτικές, αλλά όχι εγώ προσωπικά να κάνω επεμβάσεις σε άλλα νοσοκομεία.

• Ερώτηση: Είναι και η σύζυγος σας γιατρός, καρδιολόγος στο Columbia. Το ίδιο και ο πατέρας σας και η μητέρα σας.

Ναι, λέγεται Ιωάννα Κοσμίδου και είναι το μυαλό της οικογένειας. Και ο αδελφός μου είναι γιατρός χειρούργος στην Αγγλία.

• Ερώτηση: Και ένα παιδάκι, σωστά;

Ναι, ο Αλκιβιάδης.

• Ερώτηση: Οι δικοί σας γονείς, σας είχαν ενθαρρύνει προς αυτή την κατεύθυνση. Τώρα παίρνετε σειρά εσείς και η σύζυγος σας. Ο «στρατηγός» Αλκιβιάδης που θα πάει με το άλογο; (γέλια)

Αυτός νομίζω είναι γεννημένος πολιτικός.
Αμάν! (Ν.Α.)
Μας κάνει ότι θέλει.
Του αρέσει πάρα πολύ η ιστορία και η κλασσική μουσική. Διαβάζει πολύ. Να είναι γερός (εύχομαι) και να κάνει ότι θέλει αρκεί να του αρέσει πραγματικά και να το κάνει καλά.

• Ερώτηση: Δηλαδή δεν έχει επιδείξει κανένα ενδιαφέρον που να έχει σχέση με ιατρική;

Όχι. Πιο πολύ τον βλέπω προς τις ανθρωπιστικές επιστήμες ή προς την επιχειρηματικότητα ή προς την πολιτική.

• Ερώτηση: Γιατρέ, από την δική μου πλευρά, έχω ολοκληρώσει, όσο μπορεί να ολοκληρωθεί ένα θέμα που είναι ατελείωτο. Ένα καταληκτικό σχόλιο από εσάς, ή κάτι που θα θέλατε να συμπληρώσετε;

Θα ήθελα να αναφέρω ότι η επεμβατική καρδιολογία είναι πολύ ανεπτυγμένη στην Ελλάδα και χαίρει διεθνούς σεβασμού. Σε ερευνητικό επίπεδο υπάρχουν πολύ γνωστά ονόματα ερευνητών από την Ελλάδα. Στα δικά μας συνέδρια, οι Έλληνες καρδιολόγοι αντιπροσωπεύονται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε ιδιαίτερα τιμητικά πάνελ και πάντα έχουν να παρουσιάσουν ενδιαφέροντα στοιχεία. Νομίζω ότι η καρδιολογία στην Ελλάδα είναι η πιο ανεπτυγμένη ειδικότητα από όλες. Και αυτό είναι κάτι που οι Έλληνες θα πρέπει να το γνωρίζουν και να έχουν εμπιστοσύνη στους Έλληνες καρδιολόγους.

Το δεύτερο που θα ήθελα να πω είναι ότι, όταν ήρθαμε στην Αμερική δεν ξέραμε κανέναν. Σιγά-σιγά, με πολλή προσπάθεια και σκληρή δουλειά, η Ιωάννα κι εγώ καταφέραμε να πετύχουμε 2-3 πράγματα (λιγότερο ή περισσότερο σημαντικά), τα οποία αφήνω στην κρίση σας. O νεοπλουτισμός είναι κάτι το οποίο πρέπει να εκλείψει στην Ελλάδα, αυτό είναι καρκίνος. Πρέπει να επικρατήσει αξιοκρατία, να δίνονται ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους, να ενθαρρύνονται να πηγαίνουν στο εξωτερικό, ώστε να μαθαίνουν κάποια πράγματα και να βλέπουν κάποιες διαφορετικές αντιλήψεις. Και το ιδανικό θα ήταν να γυρίζουν στον τόπο τους. Αντί να γιατρεύουν ξένους, να γιατρεύουν Έλληνες στην Ελλάδα. Η συμβουλή που θα ήθελα να δώσω αν μπορώ…

• Γιατρέ, επιβάλλεται! (Ν.Α.)

…όταν κάποιος Έλληνας, όχι μόνο επιστήμονας γιατρός αποφασίζει να πάει σε μια άλλη χώρα θα πρέπει να σέβεται την χώρα στην οποία πηγαίνει και να ενστερνίζεται τον πολιτισμό και την κουλτούρα της. Φυσικά, να μην ξεχνάει τις ρίζες του, να είναι περήφανος γι’ αυτές τις ρίζες και να μεταλαμπαδεύει στα παιδιά του αυτές τις αρχές, την αγάπη για την πατρίδα αλλά να μην απομονώνονται οι Έλληνες σε μικρές ομάδες, σε γκέτο (στην ουσία). Στην Αμερική δεν συμβαίνει πια τόσο πολύ.

• Πρέπει να προσπαθούν και να κάνουν το παν να μπούνε στον αστικό κορμό της κοινωνίας στην οποία βρίσκονται. Αυτή είναι η καλύτερη συνταγή, ώστε να πετύχουν το καλύτερο δυνατό για τους εαυτούς τους και για τις οικογένειες τους. Και το ίδιο θα πρέπει να κάνουμε κι εμείς στην Ελλάδα.
• Θα πρέπει, αυτούς τους ανθρώπους που έρχονται στην Ελλάδα, είτε από ανάγκη, είτε από επιλογή, από τη στιγμή που σέβονται τις αρχές μας, τον πολιτισμό μας και κάνουν προσπάθειες να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία πρέπει να τους περιβάλουμε με αγάπη. Ας μην ξεχνάμε ότι κι εμείς είμαστε ένα έθνος μεταναστών σε όλο τον κόσμο, από την Μελβούρνη, το Τορόντο, το Μόντρεαλ, το Γιοχάνεσμπουργκ, τη Νέα Υόρκη, και επομένως πρέπει να είμαστε δίκαιοι και να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους με ανθρωπισμό.

(Ν.Α.) Γιατρέ, δεν θα υπήρχε καλύτερο μήνυμα να κλείσει αυτή η συνέντευξη. Σας ευχαριστώ θερμά για όσα μοιραστήκατε μαζί μου και όσους θα έχουν την τύχη να διαβάσουν όσα εξαίρετα έχετε αναφέρει. Κάθε καλό εύχομαι σε σας και στην οικογένεια σας και πάνω από όλα ο Θεός να σας Έχει καλά για να συνεχίσετε να προσφέρετε κι εσείς, και η σύζυγος σας και ο αδελφός σας και όλοι όσοι έχετε αναφέρει και παλεύουν για ένα καλύτερο αύριο.