Στις 9 η ώρα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται η πρώτη Ανάσταση. «Τῶ Αγίω καὶ Μεγάλω Σαββάτω, τὴν θεόσωμον Ταφήν, καὶ τὴν εἰς Ἄδου Κάθοδον τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑορτάζομεν δι’ ὧν τῆς φθορᾶς τὸ ἡμέτερον γένος ἀνακληθέν, πρὸς αἰωνίαν ζωὴν μεταβέβηκε».
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται ο εσπερινός του Πάσχα, με την ακολουθία να έχει πανηγυρικό χαρακτήρα, καθώς γίνεται η προαναγγελία της Ανάστασης, με το «ανάστα, ο Θεός, κρίνων την γην, οτι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι». Έτσι εθιμοτυπικά η λειτουργία αυτή ονομάζεται Πρώτη Ανάσταση.
Κατά τις ευαγγελικές περικοπές, οι Μυροφόρες πλησιάζουν τον τάφο του Ιησού. Φτάνοντας στο σημείο, αντί για το άψυχο σώμα, βλέπουν έναν άγγελο ο οποίος τους αναγγέλλει πως «ο Κύριος ανέστη». Οι Μυροφόρες τρέχουν να αναγγείλουν την είδηση στους αποστόλους και ο αναστημένος Ιησούς εμφανίζεται στο δρόμο τους. Κατά τη σύναξη των έντεκα μαθητών εμφανίζεται μπροστά τους ο Ιησούς ο οποίος τους δίνει εντολή «πορευθέντες μαθητεύσαντες πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».
Τα μεσάνυχτα του Σαββάτου γίνεται η ακολουθία της Αναστάσεως. «Δεύτε λάβετε φως…», λέει ο ιερέας πριν την ανάγνωση του Ευαγγελίου που περιγράφει την Ανάσταση και τον ψαλμό με το χαρμόσυνο μήνυμα «Χριστός ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος», ενώ ακολουθούν ο όρθρος και η θεία λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Μεγάλο Σάββατο: Τι τρώμε σήμερα και γιατί δεν καταλύεται η νηστεία μετά την πρώτη Ανάσταση
Παρά το γεγονός της τέλεσης της πρώτης Ανάστασης το Μεγάλο Σάββατο είναι μια μέρα αυστηρότατης νηστείας καθώς είναι το μοναδικό Σάββατο του έτους που προβλέπεται αλάδωτη νηστεία. Οι νηστεύοντες καλούνται να απέχουν από την κατανάλωση λαδιού με τις τροφές να σερβίρονται νερόβραστες ή να επιλέγεται η ξηροφαγία, να τρώνε δηλαδή τους καρπούς (λαχανικά, φρούτα και ξηρούς καρπούς ωμούς σε όποιες περιπτώσεις είναι αυτό εφικτό).
Όπως εξηγούν οι πατέρες της Εκκλησίας ανήμερα Μεγάλου Σαββάτου ο Χριστός βρίσκεται στον Άδη. Η πρωϊνή ακολουθία με το χαρμόσυνο «ανάστα ο Θεός κρίνων την γην» αποτελεί το προανάκρουσμα της Ανάστασης και όχι την ίδια την Ανάσταση, η οποία θα ακολουθήσει το βράδυ οπότε θα λήξει και η νηστεία.
