Τη Δευτέρα, 20 Ιανουαρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ θα αναλάβει τα καθήκοντά του ως ο 47ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, οκτώ χρόνια μετά την πρώτη του ορκωμοσία. Αυτή η στιγμή δεν σηματοδοτεί απλώς την έναρξη μιας νέας προεδρικής θητείας, αλλά φέρνει στο προσκήνιο και μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τον πλανήτη.
Σύμφωνα με τον Έζρα Κλάιν, έναν από τους πιο επιδραστικούς αρθρογράφους των New York Times, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις που απαιτούν άμεση προσοχή. Ανάμεσα σε αυτές είναι η εξέλιξη των τεχνολογιών της τεχνητής νοημοσύνης, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η μείωση του ρυθμού γεννήσεων στις χώρες της Δύσης.
Ο Κλάιν υποστηρίζει ότι αυτά τα τέσσερα φαινόμενα συνθέτουν μια σκοτεινή εποχή για την ανθρωπότητα. Ακολουθώντας τη σκέψη του Αντόνιο Γκράμσι, περιγράφει αυτή την περίοδο ως «εποχή των τεράτων», υποδεικνύοντας ότι οι κοινωνικές και πολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι πιο περίπλοκες και απαιτούν συλλογική δράση και στρατηγική σκέψη.
Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να επηρεάσει όχι μόνο τις πολιτικές αποφάσεις αλλά και τις κοινωνικές δομές σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστώντας απαραίτητη τη συνεργασία μεταξύ κρατών και οργανισμών για την αντιμετώπιση αυτών των κρίσιμων ζητημάτων.
Αλλά, όπως σημειώνει και ο ίδιος, αν δούμε κάθε έναν από αυτούς τους «φακέλους» χωριστά τον ένα από τον άλλον, δεν αντιλαμβανόμαστε τη μεγάλη εικόνα. Το «δάσος» που χάνουμε είναι ότι ο κόσμος όπως των γνωρίζαμε τα τελευταία 50 χρόνια, με τους θεσμούς μέχρι και το κλίμα που γνωρίζαμε, καταρρέει, αλλά την ίδια ώρα αναδύονται οι τεχνολογίες και τα κινήματα των επόμενων 50 ετών.
Ο Τραμπ αναλαμβάνει τα καθήκοντά του σχεδόν χωρίς πολιτική αντίσταση, με ένα Ρεπουμπλικανικό κόμμα αδύναμο, αλλά και Δημοκρατικούς εξαντλημένους και με πολύ χαμηλό ηθικό. Ακόμη και το 2016 δεν θα τολμούσε ο Τραμπ να προτείνει για κορυφαία υπουργεία αμφιλεγόμενους ανθρώπους όπως ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. για την υγεία ή ένα πρώην παρουσιαστή του Fox, τον Πιτ Χέγκσεθ, στο υπουργείο Άμυνας – που να μην ξεχνάμε ότι χειρίζεται ένα κολοσσιαίο προϋπολογισμό της τάξης των 850 δισ. δολαρίων, σημειώνει ο αρθρογράφος.
«Αλλά από μια άποψη δεν το χρειάζεται το κόμμα ο πρόεδρος. Ο Τραμπ αρχίζει τη δεύτερη θητεία του έχοντας στο πλευρό του ολιγάρχες» γράφει ο Κλάιν, «από τον Έλον Μασκ στον Τζέφ Μπέζος που δεν δίστασαν να ρίξουν χρήματα όχι μόνο στην προεκλογική εκστρατεία αλλά και στο ταμείο για την ορκωμοσία.»
Και προσθέτει: «Ακόμη και αν δίνουν λεφτά, άλλοι επιχειρηματίες με τεράστια επιρροή, ευθυγραμμίζονται με την τραμπική φιλοσοφία. Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είναι ένας από αυτούς, που μόλις την περασμένη εβδομάδα κατήργησε στην εταιρεία του, την Meta, τα προγράμματα DEI (Ποικιλομορφία, Ισότητα, Ενσωμάτωση), αλλά και την επαλήθευση. Δεν ήταν η πρώτη εταιρεία που απαρνείται τα προγράμματα DEI, αλλά ίσως αυτή με την μεγαλύτερη επιρροή.
Με την ωμή ειλικρίνεια που τον διακρίνει, το είχε γράψει ο Τραμπ έπειτα από γεύμα που είχε με τον Τζεφ Μπέζος της Amazon (άλλος ένας πολυδισεκατομμυριούχος υπερ του Τραμπ): «Όλοι θέλουν να γίνουν φίλοι μου!».»
Ακούγεται σε αυτό το πλαίσιο ειρωνική η έμμεση υπενθύμιση του Κλάιν της ρήσης που έχει υιοθετήσει η Washington Post (προσωπική ιδιοκτησία του Μπέζος): «Η δημοκρατία πεθαίνει στο σκοτάδι», γράφει η εφημερίδα από το 2017.
«Η δημοκρατία δεν πεθαίνει στο σκοτάδι», γράφει ο Κλάιν, αλλά «υποβαθμίζεται από τις δοσοληψίες» ανάμεσα σε αυτούς που έχουν την εξουσία και αυτούς που τη θέλουν. Φαινόμενα όπως αυτά κατατρώνε τη δημοκρατία όπως οι τερμίτες το ξύλο και τα έχουμε δει, συνεχίζει ο ίδιος, στην Ουγγαρία του Όρμπαν.
Τι θα δούμε, λοιπόν, στη δεύτερη τετραετία του Τραμπ; Τα ενδεχόμενα είναι υπερβολικά πολλά από την ανικανότητα ως την εμπέδωση ενός απολυταρχικού κράτους. Ωστόσο, σε σχέση με την πρώτη τετραετία, τα αναχώματα έχουν σπάσει, γράφει ο Κλάιν, άρα ο Τραμπ θα συναντήσει λιγότερη αντίσταση…
