Κίνα: Κάποτε ήταν μία ανερχόμενη δύναμη, σήμερα, όμως απειλεί την κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών, δημιουργώντας φόβους πως ο ανταγωνισμός αυτός θα εξελιχθεί σε σύρραξη παγκόσμιας κλίμακας. Αιώνες πριν αναδειχθούν αυτές οι δύο υπερδυνάμεις, ο Έλληνας ιστορικός Θουκυδίδης ίσως είχε προβλέψει τη σύγκρουσή τους.
Ο ιστορικός που κατέγραψε τον Πελοποννησιακό πόλεμο μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης είχε μιλήσει για μία… παγίδα.
Όπως εξηγεί στο BBC, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Γράχαμ Άλισον, η εν λόγω παγίδα του Θουκυδίδη είναι στην ουσία η επικίνδυνη δυναμική που δημιουργείται όταν μία αναπτυσσόμενη δύναμη απειλεί να εκτοπίσει μία κυρίαρχη δύναμη.
Στην αρχαιότητα, η Αθήνα ήταν υπό την απειλή της Σπάρτης. Στον 19ο αιώνα η Γερμανία απείλησε τη Βρετανία.
Σήμερα, η ολοένα και πιο δυνατή Κίνα απειλεί τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο καθηγητής του Χάρβαρντ έχει αναλύσει περισσότερους από πέντε αιώνες ιστορίας και έχει εντοπίσει 16 παραδείγματα αναπτυσσομένων δυνάμεων που έχουν συγκρουστεί με μία ισχυρή δύναμη. Οι 12 εξ αυτών των αντιπαραθέσεων κατέληξαν σε πόλεμο.
Έτσι, λοιπόν, γεννάται το ερώτημα: μπορούν ΗΠΑ και Κίνα και αποφύγουν την παγίδα του Θουκυδίδη;
Έχει ουσιαστική και όχι απλώς ακαδημαϊκή αξία. Η υπόθεση του Έλληνα ιστορικού έχει αναχθεί σε ένα από τα κύρια πρίσματα μέσω των οποίων μπορεί να θεαθεί η κόντρα των δύο υπερδυνάμεων. Ο καθηγητής Χου Μπο, ένας από τους κορυφαίους στον τομέα της ναυτικής στρατηγικής, δεν πιστεύει πως «η ισορροπία δυνάμεων δικαιώνει την υπόθεση». Θεωρεί πως το Πεκίνο, παρά την αξιοθαύμαστη ανέλιξή του, δεν έχει καταφέρει να συγκεντρώσει την απαραίτητη δύναμη για να αναμετρηθεί με την κραταιά Ουάσινγκτον.
Όπως λέει ο ίδιος, η Κίνα μπορεί να θεωρηθεί ισάξιος αντίπαλος των Ηνωμένων Πολιτειών μόνο στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού. Ωστόσο, μία αντιπαράθεση εκεί μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο. Δεν πρέπει να προβλεφθεί πως το Πεκίνο έχει αναπτύξει μία αξιοθαύμαστη ναυτική δύναμη.
Ο Άντριου Έρικσον, καθηγητής στρατηγικής στο Κολέγιο Ναυμαχιών των ΗΠΑ και ειδικός σε θέματα που άπτονται του κινεζικού στόλου σημειώνει πως δεν είναι απλά εντυπωσιακή η δύναμη της χώρας στον τομέα, αλλά μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορική. Η Κίνα έχει στη διάθεση της τις πλέον ανεπτυγμένες τεχνολογίες, ενώ, παράλληλα, κάνει άλματα στο τομέα της ναυτικής στρατηγικής.
Σημαντικό ρόλο στις διαθέσεις που επιδεικνύουν οι δύο χώρες παίζουν και οι προσωπικότητές των ηγετών τους. Η Ελίζαμπεθ Εκόνομι, διευθύντρια Ασιατικών Σπουδών στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, τόνισε πως ο Σι Τζινπίνγκ έχει αποδειχθεί ένας «πολύ πιο επεκτατικός ηγέτης» ο οποίος γνωρίζει τη θέση της Κίνας στον παγκόσμιο χάρτη.
Δεν είναι, όμως, μόνο η Κίνα που έχει αλλάξει τη στρατηγική της. Οι ΗΠΑ έχουν εντάξει το Πεκίνο, μαζί με τη Μόσχα, στις ρεβιζιονιστικές δυνάμεις. Ο αμερικανικός στρατός θεωρεί την Κίνα αντίπαλό του και επιχειρεί να την ξεπερνά σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό, τεχνολογική ανάπτυξη και ανθρώπινο δυναμικό.
Δεν λείπουν και οι φωνές που βλέπουν ένα δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο, αυτή τη φορά μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Ωστόσο, σε αντίθεση με την σύγκρουση Ηνωμένων Πολιτειών – Σοβιετικής Ένωσης, οι οικονομίες των τωρινών «αντιπάλων» αλληλεξαρτώνται σε πολλά σημεία. Αυτό δίνει στην κόντρα τους ένα νέο πεδίο αντιπαράθεσης: την επικράτηση στον τεχνολογικό τομέα.
Η Huawei, η κινεζική εταιρία κινητής τηλεφωνίας, έχει μπει στο «μάτι» του κυκλώνα. Οι ΗΠΑ δεν επιτρέπουν τη χρήση της τεχνολογίας της σε σημαντικά δίκτυα επικοινωνιών και πιέζουν τους συμμάχους τους να πράξουν το ανάλογο. Η αντιπαλότητα ΗΠΑ – Κίνας είναι γεγονός και δεν πρόκειται να κατευναστεί εύκολα. Ένα λάθος μπορεί να προκαλέσει ανυπολόγιστες συνέπειες. Άρα, είτε οι δύο χώρες θα βρουν έναν τρόπο να ξορκίσουν τους φόβους τους, είτε θα προχωρήσουν σε μία δύσκολη και επίπονη αντιπαράθεση.
