Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το ενδεχόμενο να ανοίξει ένα νέο μέτωπο, καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται την Τετάρτη να επιβάλει τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς σε όλους τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, όπως αναφέρει σε ανάλυση του το Politico
Είναι ένα πράγμα να «χτυπάς» μοτοσικλέτες Harley-Davidson και μπέρμπον ουίσκι, είναι άλλο πράγμα να στοχεύεις τη Silicon Valley ή τη Wall Street, σχολιάζει σε ανάλυσή του το Politico.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το ενδεχόμενο να ανοίξει ένα νέο μέτωπο, καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται την Τετάρτη να επιβάλει τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς σε όλους τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής.
Η «Ημέρα Απελευθέρωσης», όπως την αποκάλεσε ο Τραμπ, θα σηματοδοτήσει τη μεγαλύτερη κλιμάκωση στον εμπορικό πόλεμο που ο πρόεδρος των ΗΠΑ ξεκίνησε για πρώτη φορά εναντίον του Καναδά, του Μεξικού και της Κίνας μετά την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου. Σύντομα ακολούθησαν καθολικοί δασμοί στον χάλυβα και το αλουμίνιο, και στη συνέχεια στα αυτοκίνητα — με το βάρος να «πέφτει» στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ, για να υπερασπιστεί τα οικονομικά συμφέροντα του μπλοκ των 27 μελών.
Οι Βρυξέλλες μέχρι στιγμής έχουν ακολουθήσει το παραδοσιακό «εγχειρίδιο κανόνων του εμπορικού πολέμου», αντιστοιχίζοντας τους δασμούς του Τραμπ στα βιομηχανικά μέταλλα με ισοδύναμους σε εμβληματικές αμερικανικές μάρκες όπως η Harley-Davidson. Η απάντηση προορίζεται να είναι αναλογική, ή να «καθρεφτίζει» τις κινήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης — αλλά όχι να κλιμακώσει.
Τώρα, με την Ουάσιγκτον να απειλεί να τιμωρήσει περαιτέρω την ΕΕ, όχι μόνο για τους υφιστάμενους δασμούς της, αλλά και για αυτά που θεωρεί ως μη δασμολογικούς φραγμούς, όπως οι κανονισμοί της για την τεχνολογία, οι Βρυξέλλες προετοιμάζονται να «ανεβάσουν τον πήχη».
Στοχεύοντας τις υπηρεσίες των ΗΠΑ, οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να εξετάζουν πλήγματα σε τράπεζες όπως η JP Morgan ή η Bank of America ή «τεχνολογικούς παίκτες» όπως το κοινωνικό δίκτυο X του Έλον Μασκ, ο γίγαντας της αναζήτησης Google ή η Amazon, ο μεγαλύτερος διαδικτυακός πωλητής λιανικής στον κόσμο.
«Σίγουρα δεν αποκλείουμε μια μεγαλύτερη απάντηση, μια καλύτερη απάντηση και μια ακόμη πιο δημιουργική απάντηση μέσω υπηρεσιών, μέσω [δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας]», δήλωσε στα μέσα Μαρτίου ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Όλες αυτές οι επιλογές είναι σήμερα στο τραπέζι».
Η ΕΕ είναι καθαρός εξαγωγέας αυτοκινήτων, φαρμακευτικών προϊόντων και τροφίμων στις ΗΠΑ, αλλά είναι καθαρός εισαγωγέας υπηρεσιών — και αυτό της δίνει πλεονέκτημα σε μια εμπορική διαμάχη. (Σε συνδυασμό αγαθών – υπηρεσιών, το διατλαντικό εμπόριο είναι στην πραγματικότητα σε γενικές γραμμές ισορροπημένο. Η ΕΕ απολαμβάνει συνολικό πλεόνασμα μόλις 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ή περίπου το 3% των 1,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στο ετήσιο διατλαντικό εμπόριο.)
«Οι αμερικανικοί τεχνολογικοί γίγαντες, η χρηματοπιστωτική βιομηχανία και οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν βαθιές ρίζες στην Ευρώπη. Με πολύ μεγάλη πίεση οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να «τραβήξουν το σχοινί»: ψηφιακοί δασμοί στη Silicon Valley, ρυθμιστικοί περιορισμοί στη Wall Street ή φόροι στις εξαγωγές φαρμάκων των ΗΠΑ», δήλωσε στο Politico ο Τομπίας Γκέχρκε, ανώτερος συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την εξωτερική πολιτική.
«Η Αμερική μπορεί να κρατά το μεγαλύτερο ραβδί, αλλά η Ευρώπη έχει πολλές αιχμηρές πέτρες να πετάξει».
Χτύπημα αντί χτυπήματος
Στο «ρινγκ» του εμπορικού πολέμου με τον Τραμπ, η ΕΕ έχει αγωνιστεί μέχρι στιγμής στην ίδια κατηγορία βάρους: χτύπημα αντί χτυπήματος.
Αφού η Ουάσιγκτον επέβαλε νέους και ευρύτερους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στα μέσα Μαρτίου, η Κομισιόν είναι έτοιμη να απαντήσει σε είδος, πλήττοντας τις εξαγωγές αγαθών των ΗΠΑ που φθάνουν τα 26 δισεκατομμύρια ευρώ. Μετά από δύσκολες διαβουλεύσεις με τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις της ΕΕ, οι Βρυξέλλες θα πρέπει να προτείνουν αυτές τις δασμολογικές λίστες το συντομότερο αυτή την εβδομάδα.
Το θέμα είναι ότι μπορείς να χτυπήσεις αγαθά μέχρι ενός σημείου όταν η ζημιά είναι τόσο μεγάλη.
«Εάν ο Τραμπ επιβάλει αμοιβαίους δασμούς, μπαίνουμε σε ένα εντελώς νέο παιχνίδι», σχολίασε ένας διπλωμάτης της ΕΕ μιλώντας ανώνυμα.
Ανάλογα με την τακτική του Τραμπ, υπάρχουν δύο γενικοί τρόποι με τους οποίους η Επιτροπή θα μπορούσε να απαντήσει για να «χτυπήσει» τις υπηρεσίες.
Πρώτον, κάνοντας χρήση των υφιστάμενων κανονισμών που έχει δημιουργήσει τα τελευταία πέντε χρόνια, μπορεί να αυστηροποιήσει τους κανόνες που διέπουν τις Big Tech, να φορολογήσει τις μεγάλες αμερικανικές τράπεζες ή να επιβραδύνει την έκδοση αδειών για επιχειρηματική δραστηριότητα στην ΕΕ.
«Όταν βλέπετε την τοποθέτηση των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας τους τελευταίους μήνες, που είναι όλες κοντά στον Τραμπ, έχετε την εντύπωση ότι ασκούν πίεση στον Λευκό Οίκο εναντίον της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα, είναι εξαιρετικά ευάλωτες σε αντίποινα» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ιβ Μελίν, εταίρος στη δικηγορική εταιρεία Cassidy Levy Kent.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές του μπλοκ, ο οποίος επιδιώκει να περιορίσει τη δύναμη των κυρίαρχων τεχνολογικών παικτών και να διαφυλάξει τον ανταγωνισμό. Η Επιτροπή πρόκειται να αποφασίσει ίσως και αυτή την εβδομάδα εάν η Apple και η Meta (Facebook) παραβιάζουν αυτούς τους κανόνες.
Αλλά είναι επίσης μια περιοχή όπου οι Βρυξέλλες είναι επιφυλακτικές στο να «ανάψουν φωτιές».
«Το πρόβλημα με το ψηφιακό σκέλος είναι ότι τη στιγμή που η ΕΕ το κάνει αυτό, η πίεση από τις ΗΠΑ στο ρυθμιστικό πλαίσιο θα αυξηθεί ανάλογα», δήλωσε ο Αρνούντ Γίλεμς, συνεργάτης για το διεθνές εμπόριο στη δικηγορική εταιρεία King & Spalding.
Η φορολόγηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών και των ψηφιακών ροών, ή η υποχρέωση των αμερικανικών αεροπορικών εταιρειών να πληρώνουν περισσότερα για να προσγειώνονται σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια, είναι άλλοι τρόποι πίεσης που διαθέτει η ΕΕ, πρόσθεσε.
Η ΕΕ θα μπορούσε επίσης να περιορίσει την πρόσβαση των αμερικανικών εταιρειών σε δημόσιες συμβάσεις. Εάν οι Βρυξέλλες αποκλείσουν αμερικανικές εταιρείες στην ενέργεια ή συμβούλους επιχειρήσεων από τις δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ, αυτό θα έπληττε μια σημαντική πηγή εσόδων.
Το μπαζούκα
Ως έσχατη λύση, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει το εμπορικό της «μπαζούκα» – το λεγόμενο «Εργαλείο κατά του Εξαναγκασμού». Όπως υποδηλώνει το όνομά του, θα επιτρέψει μια ευρεία απάντηση, συμπεριλαμβανομένης της στόχευσης σε υπηρεσίες, εάν οι Βρυξέλλες καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι οι ενέργειες των ΗΠΑ είναι υπερβολικές.
«Αυτά τα πράγματα είναι κατ’ αρχήν… πιθανά, για παράδειγμα, βάσει του Εργαλείου κατά του Καταναγκασμού», είπε ο ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος όταν ρωτήθηκε εάν η Ένωση θα έπληττε το εμπόριο στις υπηρεσίες.
Μέσα σε έξι μήνες η Επιτροπή θα μπορούσε να φτάσει στο σημείο να απαγορεύσει την πλατφόρμα X του Μασκ, να περιορίσει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των τεχνολογικών κολοσσών των ΗΠΑ ή να τους απαγορεύσει να επενδύσουν στην ΕΕ.
Σε μια υπόθεση κατά του καταναγκασμού, «δεν θα εκπλαγώ αν τα πρώτα θύματα είναι η αμερικανική τεχνολογική βιομηχανία», είπε o Μελίν, δικηγόρος.
Ενώ το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θα είχε την εξουσία πότε να χρησιμοποιήσει αυτή την πυρηνική επιλογή, θα χρειαζόταν την υποστήριξη 15 από τα 27 κράτη μέλη της για το εάν και πώς θα δράσει.
«Πολλά κράτη μέλη δεν θέλουν να κλιμακώσουν με την πυροδότηση μιας υπόθεσης καταναγκασμού», παρατήρησε ο προαναφερόμενος διπλωμάτης της ΕΕ.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ανησυχούν επίσης για το σενάριο αυτό.
«Το πρόβλημα με όλες αυτές τις ιδέες άσκησης πίεσης είναι ότι δεν είναι πραγματικά πίεση», σχολίασε η Λουίζα Σάντος, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια στον όμιλο λόμπι BusinessEurope.
«Οι οικονομίες μας είναι τόσο αλληλένδετες… που ακόμα κι αν επιβάλεις δασμούς ή οποιοδήποτε άλλο μέτρο από την πλευρά των υπηρεσιών, θα βλάψεις το δικό σου συμφέρον», πρόσθεσε.
Και παρόλο που εκπέμπεται βούληση για κλιμάκωση, οι Βρυξέλλες ελπίζουν επίσης να φέρουν την Ουάσιγκτον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο Επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς ελπίζει ότι οι αμερικανοί ομόλογοί του μπορούν να καταλήξουν σε ένα «έγγραφο με όρους» που ορίζει ένα πλαίσιο για συνομιλίες – όταν τεθεί σε ισχύ ο επόμενος γύρος δασμών.
Αυτό θα μπορούσε να συνεπάγεται μείωση των δασμών, επενδύσεις σε αμερικανικές αμυντικές εταιρείες, ενίσχυση των προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ ή χαλάρωση ορισμένων κανονισμών.
«Δεν θέλουμε να περάσουμε από το εμπόριο στην ασφάλεια. Ενδεχομένως δεν θέλουν να περάσουν από το εμπόριο στην τεχνολογία, σωστά;» δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος από χώρα μέλος της ΕΕ.
«Εννοώ, αν συγκρουόμαστε, ας έχουμε τουλάχιστον ένα καθαρό πλαίσιο».
