Μια πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2022 αποκάλυψε μια αναπάντεχη σύνδεση μεταξύ του σκαλίσματος της μύτης και της αύξησης του κινδύνου εμφάνισης άνοιας και Αλτσχάιμερ. Η έρευνα υποδεικνύει ότι αυτή η καθημερινή συνήθεια θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα σε επικίνδυνα βακτήρια που ταξιδεύουν απευθείας στον εγκέφαλο, προκαλώντας νευροεκφυλιστικές παθήσεις.
Πώς το σκάλισμα της μύτης συνδέεται με την άνοια
Όταν σκαλίζουμε τη μύτη μας και τραυματίζουμε τους εσωτερικούς ιστούς, δημιουργούμε μια ανοιχτή δίοδο για συγκεκριμένα βακτήρια προς τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος αντιδρά στην παρουσία αυτών των βακτηρίων με τρόπους που προσομοιάζουν τα χαρακτηριστικά σημάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η έρευνα βασίζεται προς το παρόν σε πειράματα με ποντίκια και όχι σε ανθρώπους, ωστόσο τα ευρήματα είναι αρκετά σημαντικά ώστε να δικαιολογούν περαιτέρω διερεύνηση. Η κατανόηση αυτής της σύνδεσης θα μπορούσε να ρίξει φως στους μηχανισμούς έναρξης του Αλτσχάιμερ, ένα θέμα που παραμένει εν πολλοίς μυστήριο για την επιστημονική κοινότητα.
Το βακτήριο Chlamydia pneumoniae και η διαδρομή προς τον εγκέφαλο
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Γκρίφιθ της Αυστραλίας πραγματοποίησαν εκτεταμένες δοκιμές με το βακτήριο Chlamydia pneumoniae, γνωστό για την ικανότητά του να προκαλεί πνευμονία στους ανθρώπους. Το συγκεκριμένο βακτήριο έχει εντοπιστεί στην πλειονότητα των εγκεφάλων ανθρώπων που έπασχαν από άνοια όψιμης έναρξης, γεγονός που ενισχύει την πιθανή σύνδεση.
Τα πειράματα με ποντίκια έδειξαν ότι το βακτήριο μπορεί να ταξιδέψει μέσω του οσφρητικού νεύρου, το οποίο συνδέει τη ρινική κοιλότητα με τον εγκέφαλο. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το εύρημα ότι όταν το ρινικό επιθήλιο (ο λεπτός ιστός στην οροφή της ρινικής κοιλότητας) υφίσταται βλάβη, οι λοιμώξεις των νεύρων επιδεινώνονται σημαντικά.
Συσσώρευση βήτα-αμυλοειδούς και σύνδεση με το Αλτσχάιμερ
Η μόλυνση από το βακτήριο οδήγησε τους εγκεφάλους των ποντικιών να συσσωρεύσουν αυξημένες ποσότητες βήτα-αμυλοειδούς, μιας πρωτεΐνης που απελευθερώνεται ως απόκριση σε λοιμώξεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς οι πλάκες αυτής της πρωτεΐνης αποτελούν χαρακτηριστικό εύρημα σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ. «Είμαστε οι πρώτοι που αποδείξαμε ότι το Chlamydia pneumoniae μπορεί να ανέβει απευθείας από τη μύτη στον εγκέφαλο, όπου προκαλεί παθολογίες που μοιάζουν με τη νόσο του Αλτσχάιμερ», δήλωσε ο νευροεπιστήμονας Τζέιμς Σεντ Τζον από το Πανεπιστήμιο Γκρίφιθ. «Το είδαμε να συμβαίνει σε ένα μοντέλο με ποντίκια και τα στοιχεία είναι δυνητικά τρομακτικά και για τους ανθρώπους».
Ταχύτητα μόλυνσης και επιπτώσεις για την ανθρώπινη υγεία
Οι ερευνητές εξεπλάγησαν από την ταχύτητα με την οποία το βακτήριο κατέκτησε το κεντρικό νευρικό σύστημα των ποντικιών. Η μόλυνση συνέβη μέσα σε μόλις 24 έως 72 ώρες, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα βακτήρια και οι ιοί αντιμετωπίζουν τη ρινική οδό ως μια γρήγορη διαδρομή προς τον εγκέφαλο. Παρόλο που δεν είναι βέβαιο ότι τα αποτελέσματα θα είναι πανομοιότυπα στους ανθρώπους, ή ακόμη και ότι οι πλάκες βήτα-αμυλοειδούς αποτελούν την αιτία του Αλτσχάιμερ, τα ευρήματα αυτά αξίζουν περαιτέρω διερεύνησης στο πλαίσιο της προσπάθειας κατανόησης αυτής της συχνής νευροεκφυλιστικής κατάστασης.
Επόμενα βήματα στην έρευνα για τη σύνδεση μύτης και άνοιας
«Πρέπει να επεκτείνουμε αυτή τη μελέτη σε ανθρώπους και να επιβεβαιώσουμε εάν το ίδιο μονοπάτι λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο», τόνισε ο Σεντ Τζον. «Είναι μια ερευνητική κατεύθυνση που έχει προταθεί από πολλούς επιστήμονες, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι τα ίδια βακτήρια υπάρχουν στους ανθρώπους, αλλά δεν έχουμε διευκρινίσει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο φτάνουν στον εγκέφαλο». Το σκάλισμα της μύτης είναι μια εξαιρετικά διαδεδομένη συνήθεια. Εκτιμάται ότι έως και 9 στους 10 ανθρώπους το κάνουν τακτικά, ενώ παρόμοιες συμπεριφορές παρατηρούνται και σε πολλά άλλα είδη ζώων. Αν και τα οφέλη αυτής της συνήθειας δεν είναι σαφή, μελέτες όπως αυτή θα μπορούσαν να μας κάνουν να αναθεωρήσουμε αυτή την καθημερινή πρακτική, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των πιθανών κινδύνων για την εγκεφαλική υγεία και την πρόληψη της άνοιας.
