Η τεχνολογία έχει επηρεάσει και τις ερωτικές σχέσεις των εφήβων, γεννώντας φαινόμενα όπως το sexting. Πόσο επικίνδυνες είναι τελικές τέτοιες συμπεριφορές; Και τι μπορούμε να κάνουμε για να βρεθούμε δίπλα στα παιδιά;
Όλο και περισσότεροι έφηβοι και παιδιά διαθέτουν στις μέρες μας smartphone και tablet. Η χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων, φωτογραφιών και βίντεο είναι πλέον αναπόσπαστο μέρος της ζωής τους.
Θα έπρεπε, λοιπόν, να περιμένουμε ότι η τεχνολογία θα επηρεάσει ως έναν βαθμό τον τρόπο επικοινωνίας και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις (οικογενειακές, φιλικές, ερωτικές).
Κάπου εδώ μπαίνει στη συζήτηση το λεγόμενο sexting, η ανταλλαγή μηνυμάτων με ερωτικό περιεχόμενο μέσω κινητού τηλεφώνου ή υπολογιστή. Όσο κι αν πολλοί γονείς προτιμούν να αποφεύγουν συζητήσεις γύρω από τη σεξουαλικότητα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ένα φαινόμενο που συνδέεται άμεσα με την σεξουαλική υγεία των νέων και με ζητήματα ασφάλειας.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τόσο σπάνιο όσο μπορεί να φαντάζονται κάποιοι. Mετα-ανάλυση στο περιοδικό JAMA Pediatrics καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον 1 στους 4 έφηβους λαμβάνει σεξουαλικά μηνύματα και τουλάχιστον 1 στους 7 στέλνει. Επιπλέον, το μέσο ποσοστό των εφήβων που έχουν κάνει κάτι τέτοιο αυξήθηκε από 5% το 2009 σε 20% το 2014.
Πόσο επικίνδυνο είναι το sexting;
Τη σχέση μεταξύ sexting και μιας ποικιλίας παραμέτρων προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει νεότερη μετα-ανάλυση 23 μελετών, που αφορούσαν περισσότερους από 40 χιλιάδες νέους, ηλικίας 12 έως 17 ετών.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι νέοι που έκαναν sexting είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να είναι σεξουαλικά δραστήριοι και πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν περισσότερους από έναν ερωτικούς συντρόφους. Αντιθέτως, είχαν τις μισές πιθανότητες να χρησιμοποιούν μεθόδους αντισύλληψης.
Επιπλέον, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ήταν δυόμισι φορές πιο πιθανό να έχουν εμπλακεί σε παραβατικές συμπεριφορές (π.χ. πρόκληση υλικών ζημιών), σχεδόν τέσσερις φορές πιο πιθανό να έχουν καταναλώσει αλκοόλ και περίπου τρεις φορές πιο πιθανό να έχουν κάνει χρήση ουσιών, όπως καπνός.
«Βρήκαμε ότι οι νέοι που έκαναν sexting είχαν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους», γράφει η επιστημονική ομάδα.
Η σημασία της ηλικίας
Η διερεύνηση της σεξουαλικότητας είναι υγιές κομμάτι της ανάπτυξης των εφήβων. Υπάρχει, άραγε, διαφορά ανάλογα με την ηλικία των συμμετεχόντων στις παραπάνω μελέτες;
«Οι δεσμοί μεταξύ sexting και πολλών συμπεριφορών κινδύνου ήταν ισχυρότεροι στις μικρότερες ηλικίες σε σύγκριση με τους μεγαλύτερους εφήβους», αναφέρουν οι Camille Mori, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Κλινικής Ψυχολογίας (Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι), Jeff Temple, καθηγητής στο Τμήμα Μαιευτικής & Γυναικολογίας & Διευθυντής στον τομέα της Συμπεριφορικής Υγείας και Έρευνας (Πανεπιστήμιο του Τέξας) και Sheri Madigan, επίκ. καθηγήτρια με αντικείμενο τους παράγοντες που καθορίζουν την παιδική ανάπτυξη (Ερευνητικό Ινστιτούτο Παίδων, πανεπιστημιακό νοσοκομείου της Alberta).
Το sexting στο πλαίσιο της σχέσης
Πριν σας πιάσει πανικός και αρπάξετε το κινητό από τα χέρια του παιδιού σας, οι ερευνητές αναφέρουν ότι είναι απαραίτητες ορισμένες διευκρινίσεις.
«Πρώτον, ενώ το sexting συνδέεται με επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές, οι μελέτες δεν παρέχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Δεύτερον, οι κίνδυνοι που συνδέονται με το sexting μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσεται. Για παράδειγμα, έρευνες αποκαλύπτουν ότι το sexting στο πλαίσιο μιας σταθερής σχέσης έχει περισσότερα θετικά και λιγότερα αρνητικά στοιχεία από το sexting κατά τη διάρκεια περιστασιακών σχέσεων».
Ο ρόλος της σεξουαλικής εκπαίδευσης
Αναλογιζόμενοι την ηλικία στην οποία πλέον τα παιδιά αποκτούν κινητό και αναπτύσσονται ως σεξουαλικά όντα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι γονείς να διατηρήσουν έναν ανοιχτό και ειλικρινή δίαυλο επικοινωνίας μαζί τους. Με τον ίδιο τρόπο που μιλάμε για άλλα σημαντικά θέματα, όπως π.χ. το τι κάνουμε σε περίπτωση σεισμού, έτσι μιλάμε και για τη σημασία της υγιούς σεξουαλικής ζωής και την προστασία από τη σεξουαλική κακοποίηση.
Βέβαια, αυτό μπορεί να μην είναι εύκολο για όλους τους γονείς. Παλιότερη μελέτη που αξιολόγησε τις προθέσεις μητέρων να μιλήσουν στα παιδιά τους για τη σεξουαλική υγεία αναφέρει ότι το 71% δεν είχαν μιλήσει στους εφήβους για το σεξ και ότι το 49% δεν είχε πρόθεση να το κάνει.
Αντί να καταδικάζουμε το sexting μεταξύ των νέων, μια καλύτερη προσέγγιση είναι η ανοιχτή συζήτηση μαζί τους, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και η εκπαίδευση γύρω από το πώς να είναι υπεύθυνοι ψηφιακοί πολίτες.
