Η δεύτερη θητεία του δισεκατομμυριούχου στον προεδρικό θώκο μπορεί να μη σημάνει άμεσα τη λήξη της συμμαχίας, ωστόσο θα επιφέρει βαρύ πλήγμα
Όπως επισημαίνει, η δεύτερη θητεία του δισεκατομμυριούχου στον προεδρικό θώκο μπορεί να μη σημάνει άμεσα τη λήξη της συμμαχίας, ωστόσο θα επιφέρει βαρύ πλήγμα, το οποίο δύναται να λάβει απρόβλεπτες διαστάσεις.
Η πρώτη κίνηση του νέου προέδρου θα είναι η εγκατάλειψη της Ουκρανίας και η ανάθεση της προάσπισής της στους Ευρωπαίους.
Προηγουμένως, οι ΗΠΑ θα έχουν φροντίσει οι σύμμαχοί τους (θα δούμε για πόσο) να έχουν αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες τους στο 3% επί του ΑΕΠ τους…
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον Stavridis, «Mετά την εκλογή του Donald Trump για δεύτερη φορά στη θέση του πρόεδρου των ΗΠΑ, οι τηλεφωνικές μου γραμμές άρχισαν να χτυπούν από αγχωμένους Ευρωπαίους.
Είχαν πολλές ερωτήσεις, αλλά η ουσία συνοψιζόταν σε ένα ερώτημα: Οι ΗΠΑ αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ;Είναι ένα ερώτημα που αξίζει να απαντηθεί.
Και παρότι πιστεύω πως σε κάθε περίπτωση κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί σύντομα, καλό είναι να ετοιμαζόμαστε για δύσκολες στιγμές.
Εδώ και χρόνια υπάρχουν φωνές για τη διάλυση του ΝΑΤΟ, καθώς και διαρκής δυσαρέσκεια για τις ανισότητες στις αμυντικές δαπάνες των μελών του.
Όταν ήμουν ανώτατος αξιωματικός του ΝΑΤΟ πριν από μια δεκαετία, αφιέρωνα πολύ χρόνο πιέζοντας τους Ευρωπαίους να πετύχουν τον στόχο που οι ίδιοι είχαν θέσει, δηλαδή να δαπανούν το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα.
Δεν έφτασαν ποτέ κοντά σε αυτό τον στόχο, παρά τις συνεχείς απαιτήσεις που αφορούσαν το Αφγανιστάν, το Ιράκ, την παγκόσμια τρομοκρατία, την πειρατεία στις ακτές της Αφρικής και τις συχνές κυβερνοεπιθέσεις από τη Ρωσία.
Ακόμη και πριν από τα χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η δυσαρέσκεια για τους συμμάχους του Συμφώνου ήταν έντονη στην Ουάσιγκτον.
Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, πολλές ισχυρές φωνές ζητούσαν να διαλυθεί η συμμαχία.
Ορισμένοι αναλυτές αναρωτιούνταν ποιο ήταν το νόημα να ξοδεύονται χρήματα για την άμυνα μιας Ευρώπης που δεν απειλείται πλέον από τη Ρωσία.
Η Συμμαχίας, όπως είπε ένας σχολιαστής, ιδρύθηκε για να “κρατήσει τους Γερμανούς κάτω, τους Ρώσους έξω και τους Αμερικανούς μέσα.”
Μετά την πτώση του Τείχους, η συμμαχία έμοιαζε λιγότερο απαραίτητη.
Ο Πρόεδρος Trump, κατά την πρώτη του θητεία, ήταν σαφής ως προς το ότι η Ευρώπη έπρεπε να δαπανά περισσότερα για την άμυνά της.
Το μήνυμά του έπιασε τόπο και οι αμυντικές δαπάνες άρχισαν να αυξάνονται.
Στη συνέχεια, ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του ΝΑΤΟ στην ιστορία της συμμαχίας, ο Vladimir Putin, έβαλε το δικό του χέρι.
Όταν οι Ευρωπαίοι είδαν ρωσικά άρματα μάχης να κινούνται δυτικά, προς την Ουκρανία, πριν από πάνω από δύο χρόνια, ξύπνησαν παλιά φαντάσματα: ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Βουδαπέστη το 1956, η Πράγα το 1968.
Τα ρωσικά άρματα μάχης έχουν την ικανότητα να “καθαρίζουν” τα μυαλά των ηγετών στη Δυτική Ευρώπη.
Πλέον, οι αμυντικές δαπάνες έχουν αυξηθεί σημαντικά, με τα περισσότερα από τα 32 μέλη της συμμαχίας να συνεισφέρουν πλέον περισσότερο από τον στόχο του 2%.
Κάποιες χώρες, όπως η Πολωνία, δαπανούν για την άμυνα μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες.Τι θα ζητήσει ο Trump
Αλλά θα είναι αυτό αρκετό για να ικανοποιήσει την ομάδα του Trump;
Μάλλον όχι. Μια από τις πρώτες απαιτήσεις της Ουάσιγκτον μετά την ορκωμοσία θα είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών της Ευρώπης (και του Καναδά) – τουλάχιστον στο 2,5% του ΑΕΠ, και ίσως έως το 3%.
Οι ΗΠΑ ξοδεύουν περίπου το 3,5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, και συνεπώς ο στόχος του 3% μπορεί να φαίνεται πολύ λογικός για τη νέα κυβέρνηση στον Λευκό Οίκο.
Επίσης, θα ασκηθεί πίεση στους Ευρωπαίους να επωμιστούν την πλήρη χρηματοδότηση για την Ουκρανία.
Παρά το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι ξοδεύουν ήδη περισσότερα στην Ουκρανία από τις ΗΠΑ, οι ΗΠΑ έχουν συνεισφέρει περισσότερο σε όρους στρατιωτικής βοήθειας.
Αυτό είναι επωφελές για τις ΗΠΑ, καθώς οι δαπάνες πηγαίνουν κατά κύριο λόγο σε αμερικανικές αμυντικές εταιρείες, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ενισχύοντας τη βιομηχανική βάση άμυνας της χώρας.
Ωστόσο, είναι πιθανό η νέα κυβέρνηση να πει απλά στους Ευρωπαίους, “Είναι δικό σας πρόβλημα, λύστε το.”
Αν η διοίκηση του Trump επιμείνει σε σημαντικά υψηλότερες συνεισφορές, είναι πιθανό αυτό είτε να οδηγήσει σε διάλυση της συμμαχίας είτε να προκαλέσει αντίσταση από την Ευρώπη ώστε να ενθαρρύνει τις ΗΠΑ να αποχωρήσουν. Αυτό είναι πιθανό, αλλά όχι βέβαιο.
Συνολικά, τα οφέλη της συμμαχίας για τις ΗΠΑ είναι αρκετά σαφή.
Παρόλο που η Ουάσιγκτον είναι δυσαρεστημένη με τις ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες, το ΝΑΤΟ διαθέτει ακόμα τον δεύτερο μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό στον κόσμο, μπροστά από την Κίνα (που δαπανά περίπου 2% του ΑΕΠ της για την άμυνα).
Και οι δαπάνες θα αυξηθούν υπό την πίεση τόσο του Trump όσο και της ρωσικής επιθετικότητας.
Οι ευρωπαϊκές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν επίσης το πλεονέκτημα της δυνατότητας ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα.
Αυτό μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας σε περίπτωση αμερικανικής σύγκρουσης με την Κίνα, όταν θα θέλουμε να έχουμε πολεμικά πλοία από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ολλανδία, τον Καναδά και τη Γερμανία μαζί με εκείνα της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και των Φιλιππίνων.
Θα τους θέλαμε επίσης μαζί μας απέναντι στους Houthis για την “επαναλειτουργία” της Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ.
Τέλος, υπάρχει μια βαθιά κοινή εμπειρία μεταξύ των στρατών του ΝΑΤΟ από 20 χρόνια στο Αφγανιστάν, τον πόλεμο στη Λιβύη, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στα Βαλκάνια και τις πολυάριθμες επιχειρήσεις κατά της πειρατείας και κυβερνοεπιθέσεων που ακόμη και μια απομονωτική διοίκηση υπό την ηγεσία του Donald Trump είναι απίθανο να θελήσει να χάσει.
Οι κοινές αξίες της συμμαχίας έχουν σημασία. Μοιραζόμαστε την πίστη στη δημοκρατία, την ελευθερία, την ελευθερία του Τύπου, τον καπιταλισμό, την ανεξιθρησκία και άλλες σημαντικές αξίες.
Οι Ευρωπαίοι πολέμησαν και έδωσαν τη ζωή τους μαζί μας στο Αφγανιστάν για να σταθούν απέναντι στην τρομοκρατία.
Πιθανώς, δεν είναι οι τελευταίες ημέρες του ΝΑΤΟ, αλλά πιθανότατα θα είναι μια άβολη περίοδος, καθώς οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί μας θα πρέπει να προσαρμοστούν στις πραγματικότητες μιας νέας και σκεπτικιστικής διοίκησης στην Ουάσιγκτον. Ελπίζουμε ότι η θεμελιώδης αξία της συμμαχίας θα επικρατήσει».
Ο James Stavridis είναι αντιπρόεδρος παγκόσμιων υποθέσεων της Carlyle Group, μέλος των διοικητικών συμβουλίων των Aon, Fortinet και Ankura Consulting Group, και σύμβουλος στη Shield Capital, μια εταιρεία που επενδύει στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
