Η έρευνα που δημοσιεύτηκε στο PLOS One διαπίστωσε ότι τα μηνύματα για το “σωστό” σωματικό βάρος και η ιδέα ότι το βάρος είναι το πιο σημαντικό μέτρο για την υγεία ενός ατόμου, κυριαρχούν σε μεγάλο βαθμό στο TikTok με τα πιο δημοφιλή βίντεο να εξυμνούν την απώλεια βάρους και να τοποθετούν το φαγητό ως μέσο για την επίτευξη υγείας και λεπτότητας στο σώμα.
Τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά δεδομένης της ήδη υπάρχουσας έρευνας που δείχνει ότι η χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) σε άτομα εφηβικής και νεαρής ηλικίας σχετίζεται με διαταραγμένη διατροφή και αρνητική εικόνα σώματος.
“Κάθε μέρα, εκατομμύρια έφηβοι και νεαροί ενήλικες τρέφονται ακολουθώντας παραδείγματα από περιεχόμενο στο TikTok, που δίνει μια ακραία μη ρεαλιστική και ανακριβή εικόνα για τα τρόφιμα, τη διατροφή και την υγεία”, δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Lizzy Pope, αναπληρώτρια καθηγήτρια και διευθύντρια του Didactic Program in Dietetics στο UVM.
Η μελέτη είναι η πρώτη που εξετάζει το περιεχόμενο που σχετίζεται με τη διατροφή και την εικόνα του σώματος στο TikTok.
Τα ευρήματα βασίζονται σε μια ολοκληρωμένη ανάλυση των 100 πιο δημοφιλών βίντεο από 10 δημοφιλή hashtags σχετικά με τη διατροφή, τα τρόφιμα και το σωματικό βάρος. Καθένα από τα 10 hashtags είχε πάνω από ένα δισεκατομμύριο προβολές όταν ξεκίνησε η μελέτη το 2020. Τα επιλεγμένα hashtags έχουν αυξηθεί σημαντικά καθώς η βάση χρηστών του TikTok έχει επεκταθεί.
«Μας εκπλήσσει συνεχώς το πόσο διαδεδομένο ήταν το θέμα του σωματικού βάρους στο TikTok. Το γεγονός ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι έβλεπαν περιεχόμενο σχετικά με το σωματικό βάρος στο Διαδίκτυο λέει πολλά για τον ρόλο που παίζει η διατροφική κουλτούρα στην κοινωνία μας«, δήλωσε η συν-συγγραφέας Marisa Minadeo, η οποία πραγματοποίησε την έρευνα ως μέρος της προπτυχιακής της διατριβής στο UVM.
Τα τελευταία χρόνια, το Τμήμα Επιστημών Διατροφής και Τροφίμων στο UVM έχει απομακρυνθεί από μια νοοτροπία που “κανονικοποιεί” το βάρος, υιοθετώντας μια προσέγγιση που “αγκαλιάζει” κάθε σωματικό βάρος στη διδασκαλία της διαιτολογίας. Η προσέγγιση επικεντρώνεται στη χρήση δεικτών υγείας και ευημερίας χωρίς αναφορά στο σωματικό βάρος για την αξιολόγηση της υγείας ενός ατόμου και απορρίπτει την ιδέα ότι υπάρχει ένα “φυσιολογικό” βάρος που “πρέπει” να είναι εφικτό ή ρεαλιστικό για όλους.
Εάν η κοινωνία συνεχίσει να διαιωνίζει την “κανονικότητα” του βάρους, λέει η Pope, διαιωνίζουμε την προκατάληψη για το σωματικό βάρος.
Η διατροφική κουλτούρα που δεν “δαιμονοποιεί” το σωματικό βάρος γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής ως μια πιο ολιστική αξιολόγηση της υγείας ενός ατόμου. Για τους χρήστες του TikTok, οι ερευνητές θέλησαν να κατανοήσουν καλύτερα τον ρόλο της συγκεκριμένης πλατφόρμας ΜΚΔ ως πηγή πληροφοριών σχετικά με τη διατροφή και τις υγιεινές διατροφικές συμπεριφορές. Έμειναν έκπληκτοι όταν ανακάλυψαν ότι οι χρήστες του TikTok που θεωρούνται “influencers” στον ακαδημαϊκό χώρο της διατροφής δεν είχαν καθόλου απήχηση στο συνολικό τοπίο του διατροφικού περιεχομένου της πλατφόρμας.
Εν ολίγοις, στο TikTok τα βίντεο από ειδικούς σε θέματα διατροφής είναι λίγα και τα βλέπουν ελάχιστοι συγκριτικά με τα βίντεο που διαιωνίζουν την τοξική διατροφική κουλτούρα.
Οι λευκές, έφηβες γυναίκες και οι νεαροί ενήλικες αντιπροσώπευαν την πλειοψηφία των δημιουργών του περιεχομένου που αναλύθηκε στην μελέτη. Πολύ λίγοι χρήστες με δικό τους περιεχόμενο (βίντεο) είχαν επαγγελματικά διαπιστευτήρια όπως διατροφολόγοι και γιατροί.
“Πρέπει να βοηθήσουμε τους νέους να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης και τη δική τους εικόνα του σώματός τους εκτός των ΜΚΔ”, είπε η Pope. «Αλλά αυτό που χρειαζόμαστε ακόμα περισσότερο είναι μια ριζική επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο σχετιζόμαστε με το σώμα μας, με την τροφή και την υγεία. Αυτό αφορά την ουσιαστική αλλαγή των συστημάτων γύρω μας, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να ζήσουν παραγωγικές, ευτυχισμένες και υγιείς ζωές».
