ΚΑΤΕΡΡΕΥΣΕ ΤΟ ΓΟΗΤΡΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ: ΑΤΑΚΤΗ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ – Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΔΕΧΕΤΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΑΣΤΟΥΚΙ, ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΤΑΡ ΚΡΕΜΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΚΛΩΣΤΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΔΙΑΛΥΕΤΑΙ!

Στις 16 Ιανουαρίου η Κύπρος εξέδωσε δεύτερη NAVTEX, ανακοινώνοντας ότι το γεωτρύπανο VALARIS DS-9 θα διεξάγει εργασίες στο τεμάχιο 5 έως τις 19 Ιουνίου 2025.
Η κυβέρνηση Erdogan δεν έχει εκδώσει ακόμη επίσημη ή δημόσια αντίδραση.
Η μοναδική παρατήρηση ήρθε από ανώνυμες πηγές από την έδρα του Γενικού Επιτελείου, οι οποίες φέρεται να δήλωσαν στα τοπικά ΜΜΕ στις 23 Ιανουαρίου ότι η Τουρκία θα παρακολουθεί στενά τις γεωτρήσεις στο τεμάχιο 5 και θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσει τα συμφέροντά της.
«Η NAVTEX η οποία εκδόθηκε από την κυβέρνηση των Ελληνοκυπρίων βρίσκεται εκτός της θαλάσσιας δικαιοδοσίας μας, περίπου 11,5 μίλια (22 χιλιόμετρα) νότια αυτής.
Στο πλαίσιο αυτό, παρακολουθούμε στενά τις δραστηριότητες του εν λόγω πλοίου, το οποίο ξεκίνησε τις 19 Ιανουαρίου 2025» ανέφεραν οι πηγές.
Το Γενικό Επιτελείο δήλωσε επίσης ότι θα προστατεύσει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκίας καθώς και αυτά της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ) (σ.σ. αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία).
Η Άγκυρα ασκεί ισχυρή επιρροή στην ΤΔΒΚ, διατηρεί μεγάλη στρατιωτική παρουσία εκεί και παρέχει οικονομική στήριξη στην οικονομία της.
«Η ΤΔΒΚ θα συνεχίσει να υπερασπίζεται αποφασιστικά τα συμφέροντά της, και κάθε παραβίαση της ηπειρωτικής μας υφαλοκρηπίδας θα αντιμετωπιστεί άμεσα στο πεδίο.
Το κράτος μας έχει μια βαθύτερη κατανόηση του ζητήματος από οποιονδήποτε άλλο, το αξιολογεί από όλες τις πλευρές και καθορίζει τα αναγκαία βήματα που πρέπει να ληφθούν.
Αυτά τα βήματα θα υλοποιηθούν τη κατάλληλη στιγμή» ανέφεραν πηγές από το τουρκικό Γενικό Επιτελείο.
Η ανώνυμη παρατήρηση φαίνεται να στοχεύει στην καταπράυνση των ανησυχιών της τουρκικής κοινής γνώμης και στην άμβλυνση των αιτιάσεων της αντιπολίτευσης, που προσπαθεί να αποκομίσει μικροκομματικά οφέλη.
Επιπλέον, η κυβέρνηση Erdogan προσπαθεί να κερδίσει χρόνο ώστε να καταφέρει να λύσει στο μεταξύ την κρίση στις σχέσεις με τους Καταριανούς αξιωματούχους.

Mοναδική επίσημη απάντηση

Η μοναδική επίσημη απάντηση έως τώρα στην πρώτη NAVTEX ήρθε από την Τουρκία στα Ηνωμένα Έθνη μέσω του εκπροσώπου της ΤΔΒΚ.
Στις 28 Δεκεμβρίου 2024, ο πρεσβευτής της Τουρκίας στον ΟΗΕ, Ahmet Yildiz, υπέβαλε μια επιστολή που περιλάμβανε μια ανακοίνωση από τον εκπρόσωπο της ΤΔΒΚ, Mehmet Dana, ο οποίος εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με την NAVTEX που εξέδωσε η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Κύπρου.
«Η ΤΔΒΚ έχει καταδικάσει την έκδοση NAVTEX από τη διοίκηση των Ελληνοκυπρίων, που επιτρέπει γεωτρητικές εργασίες στο τεμάχιο 5 της ανατολικής Μεσογείου, από τις 24 Δεκεμβρίου 2024 έως τις 24 Φεβρουαρίου 2025.
Αυτή η ενέργεια, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με την ExxonMobil και την Qatar Energy, έχει χαρακτηριστεί ως παραβίαση των εγγενών δικαιωμάτων του τουρκοκυπριακού λαού στους φυσικούς πόρους του νησιού» δήλωσε ο Dana.
Ο Dana υποστήριξε ότι η διοίκηση των Ελληνοκυπρίων δεν εκπροσωπεί ολόκληρο το νησί, υποστηρίζοντας ότι οι μονομερείς ενέργειές της, όπως η υπογραφή συμφωνιών θαλάσσιων συνόρων, η χορήγηση αδειών σε ενεργειακές εταιρείες και η διεξαγωγή εξερευνητικών δραστηριοτήτων, δεν είναι ούτε νόμιμες ούτε δεσμευτικές για τον τουρκοκυπριακό λαό.
«Αυτές οι ενέργειες παραβλέπουν την ανάγκη για συναίνεση και κοινή λήψη αποφάσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων του νησιού» πρόσθεσε, υποσχόμενος να λάβει αντίμετρα για την προστασία των δικαιωμάτων της ΤΔΒΚ στους υδρογονάνθρακες εντός και γύρω από την Κύπρο.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, το οποίο επέκρινε έντονα τη συμφωνία του 2021, έχει μέχρι στιγμής σιωπήσει για τις πρόσφατες γεωτρήσεις της κοινοπραξίας.
Στο παρελθόν, Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν ισχυριστεί ότι είχαν εξασφαλίσει διαβεβαιώσεις από την ExxonMobil και την QatarEnergy ότι δεν θα δραστηριοποιηθούν σε περιοχές που επικαλύπτονται από την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας.
Ωστόσο, καμία γραπτή επιβεβαίωση μιας τέτοιας δέσμευσης από τις εταιρείες ή τις εμπλεκόμενες χώρες δεν έχει παρουσιαστεί, με αποτέλεσμα η αντιπολίτευση να την απορρίψει ως κενή υπόσχεση.
Η QatarEnergy συνεργάζεται επίσης με την ExxonMobil για την ανάπτυξη φυσικού αερίου στο Τεμάχιο 10, μια περιοχή νότια της Κύπρου που δεν επικαλύπτεται με την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας – σε αντίθεση με τα τεμάχια 1, 4, 5, 6 και 7, τα οποία η Τουρκία ισχυρίζεται πως είναι μέρος της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της.
Ωστόσο, η Τουρκία συνεχίζει να αντιτίθεται στις δραστηριότητες στο τεμάχιο 10, με το επιχείρημα ότι η γεώτρηση παραβιάζει τα δικαιώματα της ΤΔΒΚ.
Η Τουρκία παραμένει ακλόνητη στη δέσμευσή της για την προστασία των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων, υποστηρίζοντας ότι οι φυσικοί πόροι του νησιού θα πρέπει να μοιραστούν δίκαια μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Η Τουρκία έχει προτείνει κοινές πρωτοβουλίες εξερεύνησης ή μηχανισμό κατανομής εσόδων για τους υδρογονάνθρακες ως προσωρινά μέτρα μέχρι να επιτευχθεί συνολική επίλυση του Κυπριακού. Ωστόσο, αυτές οι προτάσεις έχουν κερδίσει ελάχιστη επιδοκιμασία στα διεθνή φόρουμ.

Ελλάδα, Αίγυπτος και Ισραήλ

Για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της δύναμη, η Τουρκία λύγισε τους μυς της αναπτύσσοντας δικά της γεωτρύπανα, συχνά υπό τη συνοδεία τουρκικών ναυτικών δυνάμεων.
Ωστόσο, η Άγκυρα αναγκάστηκε να περιορίσει τέτοιες ενέργειες το 2020 μετά από πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση

Εν τω μεταξύ, η Κύπρος έχει ενισχύσει τις συμμαχίες της τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο, συχνά εις βάρος της Τουρκίας. Οι συνεργασίες της με χώρες όπως η Ελλάδα, η Αίγυπτος και το Ισραήλ, μαζί με πρωτοβουλίες με επίκεντρο την ενέργεια, όπως το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) — το οποίο εξαιρεί την Τουρκία — έχουν φέρει την Άγκυρα σε δύσκολη θέση. Ενώ η Τουρκία συνεχίζει να απειλεί την Κύπρο με στρατιωτική επέμβαση, η Λευκωσία έχει ενισχύσει τους στρατηγικούς της δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν άρει το εμπάργκο όπλων στο νησί και έχουν αρχίσει να επεκτείνουν τη ναυτική της παρουσία στην ανατολική Μεσόγειο.

Είναι σαφές ότι η εμπλοκή του Κατάρ στους πόρους υδρογονανθράκων της Κύπρου παραμένει σημείο τριβής για την κυβέρνηση Erdogan.
Ωστόσο, η Άγκυρα φαίνεται αποφασισμένη να αποφύγει οποιαδήποτε ρήξη…
Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση του Erdogan έχει επεκτείνει σημαντικά τη στρατιωτική της παρουσία στο Κατάρ, ιδρύοντας μια βάση το 2014 και επεκτείνοντάς την περαιτέρω το 2019.
Η Τουρκία βοήθησε επίσης το μικρό αραβικό κράτος το 2017, όταν το Κατάρ αντιμετώπισε αποκλεισμό από τη Σαουδική Αραβία. τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν και την Αίγυπτο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Τουρκία παρείχε διπλωματική, στρατιωτική και υλικοτεχνική υποστήριξη στο Κατάρ.

Υπήρξε επίσης μια απόκλιση μεταξύ των προσωπικών συμφερόντων του Τούρκου Προέδρου Erdogan στο Κατάρ και της μελλοντικής κατεύθυνσης που οραματίζεται το κατεστημένο εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας.
Ο Erdogan πιστεύεται ότι επένδυσε σημαντικά ποσά στο Κατάρ, αξιοποιώντας τη φιλία του με την οικογένεια Al-Thani για να διοχετεύει και να ξεπλένει παράνομα κέρδη μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος του Κατάρ.
Σημαντικό μέρος των επενδύσεων του Κατάρ στην Τουρκία πιστεύεται ότι προέρχεται από αυτά τα παράνομα κεφάλαια, τα οποία ελέγχονται μέσω διαμεσολαβητών από την οικογένεια του Erdogan.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και οι δύο χώρες ευθυγραμμίζονται ιδεολογικά με την προώθηση μιας ισλαμιστικής ατζέντας στο εξωτερικό, υποστηρίζοντας ενεργά το δίκτυο των Αδελφών Μουσουλμάνων, τη Hamas και άλλες ένοπλες ομάδες τζιχαντιστών σε όλη τη Μέση Ανατολή, την Αφρική – και όχι μόνο.
Ωστόσο, από την ανησυχία του για την προστασία των πολιτικών, ιδεολογικών και οικονομικών του συμφερόντων στο Κατάρ, ο Πρόεδρος Erdogan φαίνεται πρόθυμος να παραβλέψει τη συμμετοχή της QatarEnergy στην ανάπτυξη υδρογονανθράκων στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου.
Δεδομένου του ελέγχου του στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, σε όλους τους κλάδους της κυβέρνησης και σε μια συνεπιλεγμένη πολιτική αντιπολίτευση, έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει τη συμμετοχή της QatarEnergy στο κοινό με τρόπο που να διασφαλίζει το πολιτικό του μέλλον.