Προσπαθήστε να μην ανησυχείτε για τα προφανή, όπως ο «Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος!»… προηγούνται άλλα, λέει η Rabobank
Στη συνέχεια, το άλλαξε σε «Χάος» («Το Χάος στο Ρίο δείχνει έναν διαλυόμενο κόσμο ακόμα και πριν την επιστροφή Trump»), μια ευθεία αναφορά στη συνάντηση των G20 με φόντο τους Βορειοκορεάτες να μάχονται στην Ευρώπη, το Ισραήλ να αντιστέκεται στις αμερικανικές προσπάθειες για εκεχειρία στη Μέση Ανατολή, την Κίνα να προσομοιώνει αποκλεισμό της Ταϊβάν, και τις πυρηνικές απειλές να είναι πλέον καθημερινότητα.
Παρ’ όλα αυτά, όταν περνάμε από το «Όλα καλά (εκτός από τον Trump)» στο «ΠΑΝΙΚΟΣ!», σημαίνει πως υπάρχει έλλειψη λεπτότητας.
Πράγματι, ενώ πρόσφατα η Rabobank είπε στους πελάτες της ότι το 2025 θα είναι «Η Χρονιά του Επικίνδυνου Βίου», επισημαίνει περαιτέρω πως δεν αξίζει να ανησυχούμε το ίδιο για τα πάντα!
Πρώτον, όταν βλέπετε τίτλους όπως «Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος!», ίσως αξίζει να αναλάβετε ρίσκα – γιατί όχι;
Λίγο πριν το πρώτο πλήγμα με ATACMS της Ουκρανίας σε ρωσικό έδαφος χθες, ο Πρόεδρος Putin είχε αλλάξει το πυρηνικό του δόγμα ώστε να μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά σε περίπτωση επίθεσης στην επικράτειά του με την υποστήριξη πυρηνικής δύναμης, κάτι δήλωσε ότι περιλαμβάνει τα αμερικανικά ATACMS.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την πτώση των αποδόσεων των ομολόγων πριν αναστραφούν.
Μέχρι στιγμής, αυτή η κόκκινη γραμμή της Ρωσίας φαίνεται να έχει ξεπεραστεί χωρίς πυρηνικές συνέπειες.
Αν όμως όλα αλλάξουν, Rabobank… τέλος, γράφει ο ολλανδικός οίκος σκωπτικά.
«Κράτα την ψυχραιμία σου και συνέχισε»
Το «Κράτα την ψυχραιμία σου και συνέχισε» δεν εφαρμόζεται σε συγκρούσεις χαμηλότερου επιπέδου, αλλά υπάρχει «χώρος» για αισιοδοξία.
Στη Μέση Ανατολή, η Hezbollah φέρεται να μην είναι ακόμη διατεθειμένη να υπογράψει εκεχειρία που θα επιτρέψει στο Ισραήλ να συνεχίσει να αμύνεται, χωρίς την οποία μια παύση στις συγκρούσεις θα χρησιμοποιηθεί για επανεξοπλισμό – αλλά μια συμφωνία μπορεί ακόμα να επιτευχθεί.
Παράλληλα, παρατηρείται μείωση της έντασης στο Κέρας της Αφρικής.
Ακόμα και στην Ουκρανία, όλα περιστρέφονται γύρω από την κλιμάκωση ώστε να επιτευχθεί αποκλιμάκωση στο μέλλον.
Έτσι, αν θέλετε να ανησυχήσετε, επικεντρωθείτε σε λιγότερο φανταχτερούς και ίσως πιο ουσιαστικούς τίτλους, που δεν δείχνουν άμεσα «παγκόσμιο πόλεμο», αλλά παγκόσμια αναταραχή και μεγάλη αστάθεια στις παγκόσμιες αγορές, συστήνει η Rabobank.
Σαμποτάζ
Επίσημες κατηγορίες για σαμποτάζ διατυπώθηκαν στην ΕΕ καθώς δύο από τους πέντε πυρηνικούς σταθμούς της Φινλανδίας έπρεπε να κλείσουν• μια σημαντική νορβηγική εγκατάσταση πετρελαίου έκλεισε λόγω διακοπής ρεύματος• το καλώδιο στήριξης μιας φινλανδικής κρεμαστής γέφυρας έσπασε• και δύο βασικά καλώδια δεδομένων της ΕΕ στη Βαλτική κόπηκαν.
Το κινεζικό πλοίο «Yi Peng» θεωρείται υπαίτιο για το κόψιμο των καλωδίων – τη στιγμή που γράφεται το κείμενο ήταν υποχρεωτικά αγκυροβολημένο στη Δανία.
Αυτό πιθανότατα θα προκαλέσει έντονη διπλωματική απάντηση από την Κίνα, και ίσως από την ΕΕ, αν δηλαδή αποδειχθεί ότι κινεζικό πλοίο κατέστρεψε κρίσιμες υποδομές (κάτι που συνέβη ξανά με έναν αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας τον Οκτώβριο του 2023).
Η Ευρώπη ήδη αντιπαρατίθεται με την Κίνα, δηλώνοντας ότι οι παραγωγοί μπαταριών -και όλη η πράσινη τεχνολογία- μπορούν να αποφύγουν τους δασμούς της ΕΕ και να στήσουν εργοστάσια επωφελούμενοι από επιδοτήσεις μόνο αν γίνει μεταφορά τεχνολογίας.
Η Κίνα μπορεί να πει «όχι», κάτι που δημιουργεί ένα σύνολο προβλημάτων.
Όμως, ακόμα και αν πει «ναι», η Ευρώπη χρειάζεται τεράστια κλίμακα, άρα τεράστιες επιδοτήσεις, μεγάλες αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες ή στον τραπεζικό τομέα, και τεράστιες ποσότητες πρώτων υλών, όπως το λίθιο, που είναι «οικονομικά ασύμφορες» να αναπτυχθούν εγχώρια και είναι δεσμευμένες από την Κίνα διεθνώς.
Κατακερματισμός
Η γεωπολιτική διάσπαση των αλυσίδων εφοδιασμού μόλις ξεκινά.
Όσον αφορά τη διάσπαση, ο Howard Latnick θα γίνει Υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ.
Αν και αυτό δεν είναι ο υπουργός Οικονομικών που επιθυμούσε, ο Latnick -ως εκπρόσωπος των αμερικανικών επιχειρήσεων- έχει επισημάνει ότι δασμοί και φορολογικές ελαφρύνσεις τύπου «Made in USA» είναι πολιτική που θέλει να δει να εφαρμόζεται.
Και πάλι, βλέπουμε την πολιτική της Κίνας να αντικατοπτρίζεται, καθώς και τον κατακερματισμό των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού.
Όσο για την αναζήτηση υπουργού Οικονομικών, ο Trump μιλάει με τον πρώην μέλος της Fed, Wars, και τον διαχειριστή hedge fund, Rowan, ενώ ο Γερουσιαστής Haggerty και ο οικονομικός σύμβουλος του Trump, Bessent, είναι ακόμα στο τραπέζι.
Για τις αγορές που πιστεύουν ότι υπάρχει πιθανότητα να επιλεγεί κάποιος που δεν συμπαθεί τους δασμούς, ξανασκεφτείτε το: γιατί να διορίσει ο Trump έναν υπουργό Εμπορίου, που συνήθως αντιτίθεται σε τέτοια μέτρα…
«Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος!»
Επιπλέον, με έναν σύμμαχο του Trump να προτείνει δασμούς 60% στα κινεζικά προϊόντα που αποστέλλονται μέσω του νέου λιμανιού του Περού ή οποιουδήποτε λιμανιού στη Λατινική Αμερική, οι ΗΠΑ φαίνεται να αντλούν από το εγχειρίδιο οικονομικής πολιτικής της Δοξασίας Μονρόε για να δείξουν πώς θέλουν να διαμορφωθεί η νέα παγκόσμια οικονομική γεωγραφία: δεν θα ανεχθούν τη μεταφόρτωση κινεζικών αγαθών, και έτσι οι χώρες θα αναγκαστούν να διαλέξουν πλευρά.
Σχετικά με αυτό, αν η Κίνα κατασκευάσει σιδηρόδρομο που διασχίζει τις Άνδεις από τη Βραζιλία στο Περού για τη μεταφορά σιδηρομεταλλεύματος και σόγιας στον Ειρηνικό, μπορεί να προκαλέσει τις ΗΠΑ να κατασκευάσουν μεγαλύτερο ναυτικό για να κυριαρχήσουν στις θάλασσες.
Δεδομένου ότι η Κίνα κατασκευάζει πολύ πιο γρήγορα από τις ΗΠΑ, αυτό απαιτεί δομικές αλλαγές στην οικονομία της και τη δέσμευση συμμάχων ναυπηγών, όπως η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, στο μπλοκ των ΗΠΑ.
Για λόγους εθνικής ασφάλειας, η Ιαπωνία θα απαιτήσει από τις ΗΠΑ να δείξουν σθεναρή στάση απέναντι στην Ταϊβάν – μια κόκκινη γραμμή για την Κίνα.
Με λίγα λόγια, προσπαθήστε να μην ανησυχείτε για τα προφανή, όπως ο «Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος!» υπογραμμίζει η Rabobank.
Αντιθέτως, ανησυχήστε για το αν βαδίζουμε προς έναν κόσμο χωρισμένο σε τρία μέρη, γεωπολιτικά και οικονομικά: τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, την Κίνα και τους συμμάχους της, και τους «ουδέτερους».
Οι αγορές μπορεί να έχουν αποτιμήσει τις πρώτες ενδείξεις της Εμπορικής Πολιτικής του Trump, αλλά δεν έχουν αρχίσει να κατανοούν πλήρως πώς μοιάζει αυτό το σενάριο.
Οι Financial Times κατανοούν τη σοβαρότητα της κατάστασης, όπως φαίνεται από το σημερινό τους άρθρο γνώμης με τίτλο «Γιατί ο εμπορικός πόλεμος του Trump θα προκαλέσει χάος», όπου αναφέρεται ότι «οι δασμοί θα οδηγήσουν σε οικονομικό και πολιτικό χάος».
Σωστά επισημαίνουν ότι κάθε επιλογή υπουργού από τον Trump μέχρι τώρα δείχνει μια αποφασιστικότητα να ανατρέψει παλιές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών πολιτικών.
Ωστόσο, τα παλιά επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι FT για να υποστηρίξουν την άποψή τους περί χάους δείχνουν ότι ακόμα δεν κατανοούν το διεθνές εμπόριο.
Κάνουν λάθος στην εφαρμογή της θεωρίας του συγκριτικού πλεονεκτήματος, το οποίο ο Ricardo υποστήριξε υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει κινητό διεθνές κεφάλαιο – όχι υπό συνθήκες ελεύθερης ροής και κερδοσκοπικού κεφαλαίου.
Παρερμηνεύουν τον ρόλο των αποταμιεύσεων έναντι των επενδύσεων όταν συζητούν για εξαναγκασμένες αποταμιεύσεις και μερκαντιλιστές σε αντίθεση με ελεύθερους εμπόρους.
Υποθέτουν ότι η μετατόπιση εμπορίου από την Κίνα προς άλλες χώρες είναι παρενέργεια ενός εμπορικού πολέμου, αντί για έναν εκούσιο στόχο του.
Και δεν συνδέουν τις τελείες μεταξύ της αδυναμίας των ΗΠΑ να διατηρήσουν τη στρατιωτική τους υπεροχή και της εξαναγκαστικής αποβιομηχάνισής τους λόγω εμπορικών ελλειμμάτων που προκαλούν οι μερκαντιλιστές.
Πραγματικά: ανησυχήστε που κάποιοι υψηλόβαθμοι δεν μπορούν ακόμα να κατανοήσουν βασικές αρχές, ακόμα κι όταν είναι μπροστά τους, μαζί με τις κοινωνικοοικονομικές και γεωπολιτικές αποτυχίες των πολιτικών που συνεχίζουν να υποστηρίζουν.
Ακόμη χειρότερα, ο ίδιος αρθρογράφος, ο Martin Wolf, πρόσφατα ισχυρίστηκε ότι «Οι δυνάμεις της αγοράς δεν αρκούν για να σταματήσουν την κλιματική αλλαγή» και ότι «Οι αποδόσεις των επενδυτών υποδεικνύουν ότι η ευημερία των μελλοντικών γενεών είναι σχεδόν αδιάφορη»• αλλά το ελεύθερο εμπόριο είναι, φυσικά, ιερό. Γιατί έτσι…
Μπορείτε, βέβαια, να ανησυχήσετε ότι αυτού του είδους οι προβλέψεις σύντομα θα φαίνονται τόσο άστοχες όσο εκείνες του καθηγητή Lichtman με τα μαγικά «13 κλειδιά», που δεν ξεκλείδωσαν τη νίκη της Harris πριν από δύο εβδομάδες, όπως αναμενόταν.
Όπως το έθεσε ένας άλλος σχολιαστής πιο πολιτισμένα: «Η αποτυχία των κλειδιών του Alan Lichtman δεν είναι μόνο προσωπική αποτυχία• αντικατοπτρίζει την πτώση της τάξης των πολιτικών ειδικών στην Αμερική», καθώς τα επιστημολογικά θεμέλια στα οποία βασίζονταν αυτοί οι “ειδικοί” καταρρέουν.
