Στη Νέα Καρβάλη Καβάλας, κατά τον στολισμό του Επιταφίου και όσο ο Χριστός βρίσκεται στον τάφο, η Ιερή Παράδοση διαπλέκεται με τα έθιμα των καππαδοκικών κοινοτήτων, τα οποία παραμένουν ζωντανά μέχρι σήμερα.
Οι κάτοικοι του χωριού, καθώς ετοιμάζουν τον Επιτάφιο, ψάλλουν τα εγκώμια με μελωδίες οικείες στους ελληνόφωνους, αλλά με στίχους που ξενίζουν όσους δεν γνωρίζουν την καππαδοκική διάλεκτο. Έτσι δημιουργείται μια κατανυκτική ατμόσφαιρα βαθιάς θρησκευτικής ευλάβειας.
Τα συγκεκριμένα εγκώμια έχουν τις ρίζες τους στη γη της Καππαδοκίας και, πιο ειδικά, στη μικρασιατική παράδοση. Αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της θρησκευτικής και πολιτισμικής ταυτότητας της τοπικής κοινωνίας. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι ψάλλονται στα Καραμανλίδικα –την καππαδοκική διάλεκτο γραμμένη με ελληνικούς χαρακτήρες– αποδίδοντας το Μοιρολόι της Παναγίας με μοναδικό συναισθηματικό βάθος και λυρικότητα.
Το Μοιρολόι, που εκφράζει τον σπαρακτικό θρήνο της Παναγίας για τον χαμό του Υιού της, περιλαμβάνει στίχους όπως: «Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα…», μεταφέροντας τη βαθιά οδύνη και την αίσθηση της απώλειας.
Η Κατίνα Ιωσηφίδου, η οποία έμαθε το Μοιρολόι από τη μητέρα της –πρόσφυγα από την παλιά Καρβάλη της Καππαδοκίας, γνωστή και ως Γκέλβερι στη ντοπιολαλιά– είναι εκείνη που κάθε χρόνο ψάλλει τα εγκώμια κατά την Ακολουθία του Επιταφίου, κρατώντας ζωντανή αυτή την πολύτιμη κληρονομιά.
Η παράδοση αυτή είναι βαθιά ριζωμένη στην ιστορία της Νέας Καρβάλης. Οι πρώτοι Καρβαλιώτες, μετά τον ξεριζωμό, έφεραν μαζί τους όχι μόνο μνήμες και ήθη, αλλά και ιερά κειμήλια και το Σκήνωμα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ενισχύοντας την πίστη και τα έθιμα στον νέο τους τόπο.
