Ένα εν πολλοίς άγνωστο περιστατικό ελληνοτουρκικής εμπλοκής, συνέβη σαν σήμερα πριν από 28 χρόνια και μάλιστα ανήμερα του Πάσχα.
Ήταν 27 Απριλίου 1997, ανήμερα της μεγάλης γιορτής της Χριστιανοσύνης, και στο Φαρμακονήσι Έλληνες άνοιξαν πυρ κατά τουρκικού υποβρυχίου.
Ο επικεφαλής, λοχαγός τότε, Κωνσταντίνος Κολοκούρης, βρήκε και τον μπελά του, καθώς του ζητήθηκε μέχρι και να πληρώσει για τα πυρομαχικά, που χρησιμοποιήθηκαν.
Το Newsbomb.gr φέρνει και σήμερα, 28 χρόνια μετά, αυτήν την ιστορία στο προσκήνιο. Πέρυσι μίλησε με τον ίδιο τον υποστράτηγο ε.α. πλέον Κ. Κολοκούρη.
Ακολουθούν όσα μοιράστηκε μαζί μας στην περσινή του συνέντευξη:
– Στρατηγέ, σήμερα συμπληρώνονται 27 χρόνια από το Πάσχα του 1997 και το συμβάν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Φαρμακονήσι όταν Έλληνες καταδρομείς γάζωσαν και έτρεψαν σε φυγή τουρκικό υποβρύχιο. Εσείς υπήρξατε ο επικεφαλής λοχαγός τότε. Πώς έγινε το περιστατικό;
H επάνδρωση της Νήσου Φαρμακονησίου άρχισε αμέσως μετά την κρίση των Ιμίων. Ως επικεφαλής Λόχου Πεζοναυτών ανέλαβα την Διοίκηση του Φαρμακονησίου τις πρώτες ημέρες του μηνός Απριλίου, έτους 1997 αντικαθιστώντας άλλο Λόχο Πεζοναυτών. Το προσωπικό της συγκεκριμένης αποστολής υπηρετούσε κατά βάση στο 521 Τάγμα Πεζοναυτών. Η συνολική δύναμή του ήταν περίπου 70 άνδρες.
Η αποστολή μας ήταν, η επιτήρηση και ο έλεγχος του νησιού και της πέριξ αυτού θαλάσσιας περιοχής, η αποτροπή προσέγγισης λαθρομεταναστών στο νησί και η απαγόρευση- αποτροπή ακόμα και με την χρήση πυρών, προσέγγισης στο νησί οποιουδήποτε τουρκικού στρατιωτικού τμήματος.
Προς υλοποίηση της αποστολής αυτής το τμήμα ήταν εξοπλισμένο με όλα τα απαραίτητα υλικά, πυρομαχικά, οπλισμό και μέσα όπως: Διόπτρες νυχτερινής παρακολούθησης, διόπτρες ημέρας, πάσης φύσεως οπλισμό και οπλομηχανήματα, βαρέα όπλα πεζικού, αντιαρματικά, πυρομαχικά σε εξαιρετικά μεγάλο αριθμό, υγειονομικό υλικό, υλικά επικοινωνιών, κλπ.
Άπαντες έφεραν μαζί τους πλήρη ατομικό οπλισμό και πυρομαχικά.
Στο νησί δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα ούτε νερό. Η σίτιση του προσωπικού γινόταν κυρίως με ξηρά τροφή, κονσερβοειδή κλπ. Ανεφοδιασμός γινόταν αεροπορικώς κάθε 3 ή 4 ημέρες, εφόσον οι καιρικές συνθήκες το επέτρεπαν. Υπήρχε Ιατρός πεζοναύτης και νοσοκόμος με το απολύτως απαραίτητο ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό.
Η διαμονή των Πεζοναυτών γινόταν με την χρήση ατομικών σκηνών. Υπήρχαν 14 παρατηρητήρια περιμετρικά της Νήσου για τον έλεγχό της και του θαλάσσιου χώρου. Το κάθε παρατηρητήριο επάνδρωναν τέσσερις πεζοναύτες που εκτελούσαν βάρδια, το κάθε ζευγάρι ανά τετράωρο, όλο το 24ωρο.
Στις 27 Απριλίου 1997, ημέρα εορτής του Αγίου Πάσχα και περί ώρα 10:10 π.μ., λαμβάνω αναφορά δια ασυρμάτου, από το νοτιοανατολικό παρατηρητήριο, (δεν ήταν ορατό από εμένα) ότι αναδύθηκε ένα υποβρύχιο και πλέει με πορεία κίνησης από νότο προς βορά με κατεύθυνση προς τον όρμο Θόλου (είναι ο κεντρικός και ανατολικά της νήσου ευρισκόμενος όρμος) του Φαρμακονησίου.
Αμέσως επικοινωνώ με το κλιμάκιο του Πολεμικού Ναυτικού στη Νήσο Λέρο, το οποίο αρνήθηκε την ύπαρξη υποβρυχίου στη περιοχή, όμως στη συνέχεια και κατόπιν επαναλαμβανόμενων ενοχλήσεων μου, επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για Τουρκικό Υποβρύχιο. Αμέσως δίνω διαταγή προς τους Πεζοναύτες να λάβουν θέσεις μάχης και να έχουν ετοιμότητα για εκτέλεση πυρών, με διαταγή μου. Από τους πίνακες αναγνώρισης τουρκικών πλοίων που έχω, διαπιστώνω ότι πρόκειται για το υποβρύχιο S -350 YLDIRAY.
Τα τρία παρατηρητήρια, νότια και νοτιοανατολικά ευρισκόμενα, αναφέρουν ότι πλέει με πορεία λοξή (ζικ ζακ) προς τον όρμο Θόλου. Έχοντας τον αντιαρματικό εκτοξευτήρα Α/Τ STRIM ανά χείρας, διατάζω τον Δόκιμο Έφεδρο Αξιωματικό (ΔΕΑ) Ανδρεάδη Νικόλαο να αποσυσκευάσει τέσσερα βλήματα αντιαρματικά Α/Τ STRIM και ακολούθως με τον Πεζοναύτη Ιατρόπουλο Ευάγγελο, με βήμα γοργό μετακινούμαστε περίπου 500 μέτρα, φθάνοντας στην ακτογραμμή από το κέντρο της νήσου, προκειμένου να μειώσουμε την απόστασή μας μέχρι το υποβρύχιο.
Το υποβρύχιο πλησίαζε διαρκώς προς τον Όρμο Θόλου. Δίνω διαταγή στον πολυβολητή με το πολυβόλο ΜΑG 7,62, Πεζοναύτη Μαυρωνά να εκτελέσει βολές 200 τροχιοδεικτικών φυσιγγίων επί της γέφυρας του υποβρυχίου, σε ριπές των 2 με 3 φυσιγγίων. Κλισιοσκόπιο 1.600 μέτρα. Παρά το γεγονός ότι οι σφαίρες είναι ορατές και με γυμνό οφθαλμό (υπήρχε μεγάλος αριθμός τροχειοδεικτικών βολίδων) ότι βρίσκουν στόχο, το υποβρύχιο συνεχίζει τη κίνηση του (5 μίλια σε ανάδυση ανά ώρα).
Ενώ το πολυβόλο προσβάλλει το υποβρύχιο, πυροδοτώ αντιαρματικό βλήμα εναντίον του, αλλά δυστυχώς δεν βρίσκει στόχο, διότι το υποβρύχιο ευρίσκεται οριακά εκτός του βεληνεκούς του όπλου (μακρύτερα των 1.000 μέτρων που είναι το βεληνεκές του αντιαρματικού). Το υποβρύχιο αλλάζει πορεία, κινούμενο από δυτικά προς ανατολικά (προς τις τουρκικές ακτές) και φαίνεται να αυξάνει ταχύτητα επιφανείας, από τα απόνερα που φαίνονται πιο έντονα στην πρύμνη του.
Στη συνέχεια, δίνω διαταγή και το άλλο πολυβόλο με σκοπευτή τον Πεζοναύτη Βλάχο, να αρχίσει να κάνει βολές στη γέφυρα του υποβρυχίου. Ακολούθως διατάζω τον πεζοναύτη Ιατρόπουλο να εκτοξεύσει το δεύτερο αντιαρματικό βλήμα, εναντίον του υποβρυχίου κυρίως για εκφοβισμό, καθώς είναι φανερό ότι το υποβρύχιο ευρίσκεται σε απόσταση, μεγαλύτερη του βεληνεκούς του όπλου.
Τα πολυβόλα συνεχίζουν να προσβάλουν τον στόχο και όταν αυτός έχει φθάσει περίπου στα 2.200 μέτρα, δίνεται διαταγή για παύση πυρών. Συνολικά ερίφθησαν δύο αντιαρματικά βλήματα strim και 3.500 χιλιάδες σφαίρες.
– Σε συνέχεια του επεισοδίου είχατε και διοικητικές «περιπέτειες». Αναφέρθηκε ότι κληθήκατε στην Αθήνα, ότι οι προϊστάμενοί σας, σάς επέπληξαν θεωρώντας «αντικανονική» την ενέργειά σας, και συν τοις άλλοις σας ζητήθηκε να καταβάλλετε αποζημίωση 2 εκατομμύρια δραχμές για τα φυσίγγια που ρίξατε. Πώς εξελίχθηκε η υπόθεση;
Με την λήξη του συμβάντος δέχθηκα βαρύτατες επιπλήξεις από την στρατιωτική ιεραρχία. Ζητήθηκε ακόμα και η άμεση αντικατάσταση μου η οποία τελικά δεν έγινε. Ο Ταξίαρχος Διοικητής στη Νήσο Κώ, που είχε την ευθύνη για το Φαρμακονήσι, 10 λεπτά μετά το συμβάν, ωρυόταν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε λέγοντάς μου, πως «είσαι μεθυσμένος λόγω Πάσχα και ότι δεν είσαι εκεί για να κάνεις τον Υπουργό Εξωτερικών».
Την επομένη ημέρα (Δευτέρα του Πάσχα) επισκέφθηκε το νησί για να επιληφθεί του θέματος ο τότε Διοικητής της ΑΣΔΕΝ, ο οποίος αφού με επέπληξε προφορικά, σε έντονο ύφος στο τέλος με ρώτησε κατ’ επανάληψη εάν έχω καταλάβει το σφάλμα μου, για να λάβει την απάντηση: «Στρατηγέ εάν μπορούσα να δω το όλο θέμα σφαιρικά όπως εσείς το βλέπετε, λόγω θέσεως και βαθμού, πιθανώς να συμφωνούσα μαζί σας. Όμως με το στενό πρίσμα του αξιωματικού των Πεζοναυτών που εγώ μπορώ να το αντιληφθώ, θεωρώ ότι είναι θέμα ηθικής τάξης και ότι ορθά έπραξα. Με όλον τον σεβασμό, προς το πρόσωπό σας δεν είναι δυνατόν ως αξιωματικός των Ειδικών Δυνάμεων να βλέπω κατάφορες παραβιάσεις των χωρικών μας υδάτων από Τουρκικά πλοία και να μένω αδρανής. Δεν είναι δυνατόν απλά και μόνον να αναφέρω ιεραρχικά και να το καταγράφω στο ημερολόγιο συμβάντων του Φυλακίου».
Ακολούθως ο Στρατηγός είπε «λυπάμαι πολύ, ο κ. Αρχηγός του ΓΕΣ έχει διατάξει προανάκριση και σύντομα θα πας Στρατοδικείο για την ενέργεια σου αυτή». Το ΓΕΣ διέταξε προανάκριση για πρόκληση θερμού επεισοδίου με την Τουρκία, αλλά τελικά τίποτα από αυτά δεν έγινε. Όπως πληροφορηθήκαμε σταμάτησε την προανάκριση ο τότε Υπουργός Εθνικής Αμύνης, για ευνόητους λόγους.
Από πληροφορίες έγινε γνωστό ότι το υποβρύχιο έπαθε ζημιές κυρίως σε ό,τι αφορά τα συστήματα επικοινωνιών που υπάρχουν εξωτερικά του σκάφους και ο Κυβερνήτης του παύθηκε των καθηκόντων του, διότι εξέθεσε το υποβρύχιο και το πλήρωμά του σε κίνδυνο.
To βράδυ που συνέβη το περιστατικό, στις 27 Απριλίου 1997, τα τηλεοπτικά κρατικά κανάλια το είχαν ως θέμα με τίτλο «Οι Τούρκοι προκαλούν και οι Έλληνες απαντούν», αναφέροντας για το υπόψη συμβάν ότι, έγιναν απλά προειδοποιητικές βολές, κάτι τελείως αναληθές.
Μετά την επιστροφή μου στην έδρα της Μονάδας μου στο Βόλο τέθηκα εκτός Ειδικών Δυνάμεων και τοποθετήθηκα σε εξαιρετικά δυσμενή Φρουρά για τις επόμενες δύο μεταθέσεις σύμφωνα με τις ισχύουσες κατηγορίες Φρουρών του Στρατού. Διότι, κατά τα άλλα, η Ελλάδα είναι πανέμορφη σε όποια εδαφική περιοχή και εάν διαμένεις.
Αυτή ήταν η επικρατούσα λογική της τότε στρατιωτικής ηγεσίας για την πράξη μου αυτή. Και παρά το γεγονός ότι τοποθετήθηκα στη συνέχεια δύο φορές ως Διοικητής της Ελληνικής Δύναμης στο Αφγανιστάν και διετέλεσα για 11 μήνες Διοικητής της Ελληνικής Δύναμης στο Κοσυφοπέδιο, αποστρατεύθηκα ως Συνταγματάρχης με αποστρατευτικό βαθμό αυτόν του Ταξίαρχου.
Προ διετίας, κατόπιν προσφυγής σε Διοικητικό Ακυρωτικό Εφετείο, επανακρίθηκε και προήχθην στον Βαθμό του Υποστρατήγου και αποστρατεύτηκα εκ νέου.
-Ήταν αυτό το περιστατικό το μοναδικό με ανταλλαγή πυρών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία;
Από όσο γνωρίζω σε ό,τι αφορά τον στρατό ξηράς, εκτός του γνωστού σε όλους μας επεισοδίου με την συμπλοκή στον Έβρο στο φυλάκιο στο Καραγώγου δεν υπάρχει συμβάν, που να είναι σε εμένα γνωστό.
