Παρά τις επίμονες εκκλήσεις του Volodymyr Zelensky, η Ρωσία δεν παρέτεινε την πασχαλινή εκεχειρία, η οποία έληξε τα μεσάνυχτα. Οι εχθροπραξίες άρχισαν ξανά σε όλο το μέτωπο.
Όπως έχουμε ήδη αναλύσει, η απόφαση της Μόσχας να περιορίσει την εκεχειρία στις 30 ώρες ήταν προσωρινή.
Το Κρεμλίνο αρνείται προς το παρόν μια ευρύτερη κατάπαυση του πυρός, θέτοντας έναν κατάλογο προϋποθέσεων που τελούν υπό διαπραγμάτευση μεταξύ ΗΠΑ, Ουκρανίας, Ευρωπαίων και της ίδιας της Ρωσίας.
Η πρόοδος στο θέμα της εκεχειρίας θα εξαρτηθεί από την έκβαση αυτών των συνομιλιών.
Ο Donald Trump παραμένει αισιόδοξος δηλώνοντας πως η κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ μέχρι το τέλος της εβδομάδας.
Η δήλωση αυτή έχει ήδη πυροδοτήσει φήμες στους ουκρανικούς πολιτικούς κύκλους ότι η συμφωνία θα υπογραφεί το αργότερο έως τις 27 Απριλίου ή την 1η Μαΐου.
Καθοριστικής σημασίας για την πορεία των εξελίξεων θα είναι η συνάντηση στο Λονδίνο, όπου Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναμένεται να απαντήσουν στις προτάσεις των ΗΠΑ —όπως αυτές παρουσιάστηκαν την περασμένη εβδομάδα στο Παρίσι— καθώς και η επακόλουθη επίσκεψη Ρώσου εκπροσώπου στη Μόσχα.
Οι βασικοί όροι που φέρονται να προτείνουν οι ΗΠΑ περιλαμβάνουν:
• κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της πρώτης γραμμής, με τα κατεχόμενα εδάφη να παραμένουν υπό ρωσικό έλεγχο,
• απόρριψη της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ,
• σταδιακή άρση ορισμένων αμερικανικών και ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας,
• δημιουργία ουδέτερης ζώνης γύρω από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια,
• μεταφορά του ελέγχου του σταθμού υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Πολιτειών,
• και αναγνώριση από τις ΗΠΑ του ρωσικού καθεστώτος στην Κριμαία.
Για να υπάρξει συμφωνία, πρέπει να συμφωνήσουν όλες οι πλευρές — Ουκρανία, Ευρώπη και Ρωσία.
Το πρόβλημα είναι πως, προς το παρόν, η αποδοχή αυτών των όρων δεν είναι καθόλου βέβαιη.
Ο Zelensky υπό πίεση
Για τον Zelensky, η αποδοχή αυτών των όρων —και κυρίως η εγκατάλειψη της φιλοδοξίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και η αποδοχή της de facto ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία είναι πολιτικά καταστροφική.
Θα μπορούσε να κατηγορηθεί στο εσωτερικό για συνθηκολόγηση και προδοσία.
Ωστόσο, δεν φαίνεται να έχει τον έλεγχο της κατάστασης. Δεν μπορεί να επηρεάσει την αμερικανική πρόθεση αναγνώρισης της Κριμαίας ή την άρνηση παροχής εγγυήσεων ασφαλείας.
Θεωρητικά, το Κίεβο θα μπορούσε να αποσύρει την υποστήριξή του στην κατάπαυση του πυρός και να αρνηθεί τους όρους.
Όμως αυτό θα σήμαινε διακοπή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας και ίσως και σκληρότερες πιέσεις.
Επιπλέον, ο πόλεμος θα συνεχιζόταν με πολύ πιο δυσμενείς όρους για την Ουκρανία.
Πιθανότητες απόρριψης και ευρωπαϊκά εμπόδια
Η πιθανότητα η Ουκρανία να απορρίψει το αμερικανικό σχέδιο υπάρχει, αλλά θεωρείται μικρή.
Πιο πιθανό είναι να επιχειρήσει να αποσπάσει κάποιες έστω και περιορισμένες εγγυήσεις — για συνεχή παροχή οπλισμού ή για ενίσχυση μετά την κατάπαυση του πυρός.
Πιο δύσκολα ενδέχεται να σταθούν τα πράγματα με την Ευρώπη και τη Ρωσία.
Η Ευρώπη θα πρέπει να συμφωνήσει σε μερική άρση κυρώσεων — κάτι θεσμικά δύσκολο, αφού απαιτείται ομοφωνία.
Το ίδιο ισχύει και για την επίσημη αποδοχή του «όχι» στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Επιπλέον, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να στείλουν ειρηνευτικές δυνάμεις, αλλά απαιτούν αμερικανικές εγγυήσεις ασφάλειας.
Αν αυτές δοθούν, η Μόσχα ενδέχεται να αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις.
Το ρωσικό μέτωπο
Η στάση της Ρωσίας είναι ακόμη πιο δύσκολη να εκτιμηθεί.
Πρώτον, είναι μάλλον απίθανο να αποδεχτεί να παραδώσει τον πυρηνικό σταθμό της Zaporizhia στους Αμερικανούς.
Δεύτερον, οι απαιτήσεις της Ρωσίας είναι πολύ ευρύτερες: δημόσια μιλά για παύση εξοπλισμών και επιστράτευσης, αλλά στο παρασκήνιο ζητά και εκλογές, απομάκρυνση του Zelensky, αλλαγή πολιτεύματος κ.ά.
Κυκλοφορούν φήμες ότι οι ΗΠΑ έχουν παραδώσει στο Κίεβο ξεχωριστό κατάλογο με πρόσθετες απαιτήσεις, με προθεσμία 30 ημερών από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η εκεχειρία.
Όμως αυτές οι πληροφορίες δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί.
Συμπερασματικά
Παρά τις σοβαρές διαφορές, δεν αποκλείεται μια συμφωνία.
Η εξάρτηση της Ουκρανίας και της Ευρώπης από τη στρατιωτική στήριξη των ΗΠΑ μειώνει τη δυνατότητά τους να αντισταθούν στις απαιτήσεις.
Η Ρωσία, από την πλευρά της, έχει πολλά να κερδίσει: μερική άρση κυρώσεων, αναγνώριση της Κριμαίας, πιθανή νομιμοποίηση των ρωσικών εδαφικών κτήσεων.
Το ερώτημα είναι αν η Μόσχα θα δεχθεί αυτούς τους όρους τώρα ή θα επιδιώξει καλύτερους μέσα από παράταση του πολέμου.
Τέλος, δεν αποκλείεται οι τελικοί όροι της συμφωνίας να διαφέρουν σημαντικά από όσα βλέπουν σήμερα το φως της δημοσιότητας.
Λες και υπήρχε περίπτωση ποτέ η Κριμαία να ξαναγυρίσει σε Ουκρανκά χέρια…Η υπόθεση «Κριμαία» είχε τελειώσει από το 2014…Το ουκρανικό ζήτημα τώρα παίζεται στα νέα εδάφη που κατακτούν οι Ρώσοι, όπου εκεί βρίσκονται όλες οι σπάνιες γαίες, και τι παζάρια θα κάνουν οι Αμερικάνοι με τους Ρώσους για το μοίρασμα τους…