Μια από τις πιο γνωστές μορφές της εκκλησίας της Κρήτης είναι ο Άγιος Μύρωνας
Η ζωή και το έργο του Αγίου Μύρωνα είναι άμεσα συνδεδεμένα με την αρχαία πόλη της Ραύκου, η οποία υπήρξε η πατρίδα του αγίου και προς τιμήν του μετονομάστηκε αργότερα σε Άγιο Μύρωνα.
Η γέννηση του Αγίου Μύρωνα τοποθετείται περί το 250 μ.Χ, στα χρόνια του αυτοκράτορα Δεκίου και ο θάνατος του (κοίμησις, όπως συνηθίζεται στην ορολογία της εκκλησίας), περί το 350 μ.Χ.
Ανήλθε στον επισκοπικό θρόνο της Γόρτυνας περί το 320-330 μ.Χ.Ωστόσο εδώ η παράδοση διχάζεται. Δηλαδή, έχει γεννηθεί ζήτημα, αν υπήρξε επίσκοπος Γόρτυνας, δηλαδή Πρόεδρος Κρήτης ή ήταν απλώς Επίσκοπος Κνωσού. Κι αυτό γιατί τα παλαιότερα κείμενα τον φέρνουν ως επίσκοπο (Γόρτυνας) Κρήτης, ενώ τα νεότερα ως επίσκοπο Κνωσού. Χωρίς αμφιβολία πρέπει να δεχτούμε τη μαρτυρία του αρχαιότερου βίου του, ενός σχετικά αξιόπιστου κειμένου του 10ου ή των αρχών του 11ου αιώνα, που τον φέρει ως
«Πρόεδρον Κρήτης», δηλαδή επίσκοπο (Γόρτυνας) Κρήτης. Σε ότι αφορά δε τη νεότερη αγιολογική παράδοση που τον φέρει ως επίσκοπο Κνωσού, αυτή φαίνεται να οφείλεται στη μεταφορά της
παλαιάς επισκοπής Κνωσού στη πόλη Ραύκο, δηλαδή στον Άγιο Μύρωνα κατά τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο στο νησί.
Μοίραζε στους φτωχούς όλη τη σοδειά του
Ο Άγιος γεννήθηκε από γονείς ευγενείς και ευσεβείς. Η γέννηση καιη ανατροφή του συνέπεσε με τα δύσκολα χρόνια των διωγμών του Δεκίου, γι αυτό άλλωστε και οι γονείς του προσπάθησαν με μεγάλη
επιμέλεια να τον αναθρέψουν σωστά και να τον προφυλάξουν από τις αμαρτωλές επιδράσεις της ειδωλολατρίας της εποχής εκείνης.
Ήδη από την παιδική του ηλικία ήταν εμφανής η μελλοντική εξέλιξη του στους κόλπους της εκκλησίας, γιατί ήταν φρόνιμος και συνετός,απέφευγε τις παιδικές επιπολαιότητες και συνήθειες και έδειχνε
υπακοή στους γονείς του.
Από μικρό παιδί φάνηκε ο φιλάνθρωπος χαρακτήρας του καθώς και οι θαυματουργικές ικανότητες του, γεγονός που αποδεικνύεται από τα πάμπολλα θαύματα που έκανε.
Ένα χαρακτηριστικό είναι αυτό με τα σταφύλια και το κρασί.Μια χρονιά, λέει η παράδοση, μοίρασε στους φτωχούς όλα τα σταφύλια από τα αμπέλια της οικογένειάς του. Η μητέρα του του έκανε τη παρατήρηση πως όλο το χρόνο κοπίαζαν για το αμπέλι εκείνο και τώρα δεν έμειναν σταφύλια για να κάνουν κρασί. Εκείνοςόμως χωρίς να αντιμιλήσει στη μητέρα του της είπε χαρακτηριστικά: «Εφύλαξεν και για μας ο Θεός μητέρα!». Πήγε στο αμπέλι και βρήκε μόνο ένα τσαμπί σταφύλι με τρεις ρόγες. Το έφερε στο σπίτι και το έβαλε στο ποτήρι. Αμέσως άρχισε να τρέχει ο μούστος, έως ότου γέμισαν τα βαρέλια της οικογένειας καθώς καιόλου του χωριού.
Όταν ο Μύρων μεγάλωσε εξασκούσε το επάγγελμα του γεωργού. Και σ’ αυτή τη φάση της ζωής του εξακολουθούσε να βοηθά όλους τους ανθρώπους με όποιο τρόπο μπορούσε. Χόρταινε τους
πεινασμένους, έντυνε τους γυμνούς, φρόντιζε τις χήρες και τα ορφανά, υποδεχόταν τους ξένους και γενικά προσέφερε κάθε είδους βοήθεια στους αναξιοπαθούντες. Ευλόγησε τους κλέφτες στο αλώνι του
Είναι χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του δύο περιστατικά τα οποία συντελέστηκαν την περίοδο αυτή.
Το πρώτο, συνέβη ένα βράδυ, όταν ο Άγιος αντιλήφθηκε ότι είχαν πάει κλέφτες να κλέψουν το σιτάρι από το αλώνι του. Οι κλέφτες νόμισαν ότι κοιμάται. Γέμισαν τα σακιά και ο ένας με τη βοήθεια του
άλλου τα φορτώθηκαν στον ώμο τους και έφυγαν. Ο τελευταίος όμως δεν είχε βοήθεια και δυσκολευόταν να σηκώσει το σακί στον ώμο του. Τότε ο Άγιος σηκώθηκε και με τα ίδια του τα χέρια έβαλε
το σακί στον ώμο του κλέφτη. «Ο Θεός να σας συγχωρήσει», είπε ο Άγιος και ο κλέφτης έφυγε κατάπληκτος.
Το δεύτερο περιστατικό είναι παρόμοιο με το πρώτο. Κλέφτες προσπαθούσαν να κλέψουν από το χωράφι του ρεβίθια. Όταν ο Άγιος τους αντιλήφθηκε αντί να τους καταδιώξει, τους ευλόγησε και δίνοντάς τους τα ρεβίθια τους έστειλε σπίτια παραγγέλλοντας τους να μην κάνουν λόγο σε κανέναν για το συμβάν.
Όταν έφτασε σε ηλικία γάμου ο Μύρων, παντρεύτηκε με μια γυναίκα ευσεβή και πιστή. Γρήγορα όμως η σύζυγός του πέθανε και εκείνος, αφού απελευθερώθηκε από τα δεσμά της συζυγίας αφιερώθηκε απερίσπαστος στο Θεό.
Μελετούσε καθημερινά τα Ιερά Κείμενα, νήστευε και προσευχόταν ενώ παράλληλα συνέχιζε
το φιλάνθρωπο έργο του. Επειδή έγινε γνωστή η αρετή του, χειροτονήθηκε πρώτα Αναγνώστης και στη συνέχεια χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος. Στα χρόνια που ακολούθησαν, επί Μεγάλου Κωνσταντίνου, όταν πλέον σταμάτησαν οι διωγμοί, ο Μύρων επιδόθηκε με μεγαλύτερο ζήλο στο κήρυγμα του Ευαγγελίου,
διδάσκοντας όχι μόνο με τα λόγια του αλλά κυρίως με τα έργα του και την αρετή του.
Η χειροτονία του σε Επίσκοπο Κρήτης
Η φήμη του γρήγορα απλώθηκε παντού γι’ αυτό και όταν πέθανε ο Επίσκοπος Κρήτης, όλοι, κλήρος, άρχοντες και λαός στράφηκαν σ’ αυτόν και τον παρακάλεσαν να αναλάβει τη διαποίμανση των
ψυχών τους. Έτσι ο Μύρων χειροτονήθηκε Επίσκοπος Κρήτης και με αυτό το αξίωμα πλέον συνέχισε τη θαυματουργική δράση του και το φιλάνθρωπο έργο του.
Κάποτε, ενώ περιόδευε-σύμφωνα με τη συνήθεια των Αρχιερέων-την επαρχία του, έπρεπε να περάσει το ποτάμι, που λεγόταν τότε Τρίτων, το σημερινό Γιόφυρο. Όμως ήταν χειμώνας και το ποτάμι είχε πλημμυρίσει. Όταν έφτασε, σταύρωσε τα νερά με την αρχιερατική του ράβδο και σταμάτησε η φυσική ροή του ποταμού, ώστε να περάσει αυτός και η συνοδεία του.
Στη συνέχεια έδωσε στο διάκο του τη ράβδο και του είπε να σταυρώσει τα νερά. Έτσι το ποτάμι συνέχισε να τρέχει.Ο Άγιος έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα. Υπολογίζεται ότι κοιμήθηκε περίπου εκατό ετών έχοντας αφήσει πίσω του ένα τεράστιο ποιμαντικό και χριστιανικό έργο και προετοιμάζοντας παράλληλα το δρόμο για την είσοδο στη χριστιανική ζωή εκατοντάδων ανθρώπων από τότε ως σήμερα.
Τόσο κατά τη διάρκεια της ζωή του όσο και μετά τη κοίμησή του, πάμπολλα είναι τα θαύματα τα οποία αποδίδονται στο πρόσωπό το. Απ’ αυτά, σ’ αυτή τη φάση της εργασίας μας, θα αναφερθούν ορισμένα τα οποία χρονολογούνται στη περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Η απελευθέρωση ελλήνων αιχμαλώτων
Το 1826 λοιπόν, οι Τούρκοι του Μεγάλου Κάστρου, με επικεφαλή τον Χασάν Πασά, επιστράτευσαν εναντίων των χωριών της επαρχίας Μαλεβυζίου. Αφού συνέλαβαν πολλούς από τους κατοίκους τους οδήγησαν στο χωριό Άγιο Μύρωνα και τους κράτησαν αιχμαλώτους δίπλα στο Ναό του, πάνω στη στέγη
κάποιου σπιτιού με σκοπό να τους μεταφέρουν την επόμενη στην Πόλη και άλλους να τους θανατώσουν και άλλους να τους τουρκέψουν.
Για να εμποδίσουν μάλιστα τυχόν απόδραση τους τοποθέτησαν κατά τη διάρκεια της νύχτας και δεύτερη φρουρά. Όλη τη νύχτα οι αιχμάλωτοι προσεύχονταν και επικαλούνταν τη
βοήθεια του Αγίου.
Κατά τα μεσάνυχτα παρουσιάστηκε ένα εκτυφλωτικό φως στον ουρανό και σανπύρινες γλώσσες κατέβηκε και στάθηκε πάνω από το ναό. Ταυτόχρονα ακούστηκαν δυνατές βροντές και εκκωφαντικοί θόρυβοι. Οι Τούρκοι νόμισαν ότι χριστιανικός στρατός τους είχε περικυκλώσει και επειδή τους κατέλαβε πανικός, έφυγαν τρέχοντας ενώ οι κάτοικοι του χωριού
