Τάξη στο χάος των άμισθων υποθηκοφυλακείων θα επιχειρήσει να βάλει ο έλεγχος που ζήτησε από την επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης ο υπουργός Δικαιοσύνης, κρούοντας το καμπανάκι του κινδύνου για τα χαμένα έσοδα που έπρεπε να μπαίνουν στα ταμεία του Δημοσίου εδώ και χρόνια, αλλά, όπως φαίνεται, έκαναν φτερά…
 |
Το πρόβλημα είναι πολύ παλιό, αφού έχει τις ρίζες του στο άρθρο 20 του Ν. 2145/93 που όριζε ότι για ποσά άνω των 20.000 ευρώ οι άμισθοι υποθηκοφύλακες μπορούν να παρακρατούν ένα μέρος -0,25 τοις χιλίοις- επί των δικαιωμάτων μεταγραφής, για τη βελτίωση και τον εκσυχρονισμό των συνθηκών λειτουργίας του υποθηκοφυλακείου καθώς και για την εισαγωγή συστημάτων πληροφορικής. Ο νόμος προέβλεπε ότι ο χρόνος έναρξης για να μπουν τα συστήματα πληροφορικής και μηχανοργάνωσης στα υποθηκοφυλακεία θα καθορίζεται με υπουργικές αποφάσεις, ενώ, σε περίπτωση που θα υπάρχει καθυστέρηση στην εφαρμογή, η παρακράτηση του ποσού θα διακόπτεται και θα αποδίδεται στο Δημόσιο. Τηρήθηκαν όσα προέβλεπε ο νόμος; Οχι, όπως αναφέρει στον φάκελο που απέστειλε ο Νίκος Παρασκευόπουλος στην επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, Μ. Παπασπύρου, ζητώντας διαχειριστικό έλεγχο. Πόσα χρήματα έχασαν τα δημόσια ταμεία; Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, όπως εκτιμάται. Πού πήγαν; Αυτό ερευνάται…
Από τα 394, κρατικά μόνο τα 17
Από τα 394 υποθηκοφυλακεία σε όλη τη χώρα μόνο τα 17 είναι κρατικά. Στην πραγματικότητα μόνο στα 17 οι κυβερνήσεις γνώριζαν ή γνωρίζουν τι πληρώνουν, αφού στα υπόλοιπα δεν έγινε ποτέ ουσιαστικός έλεγχος. Τον Μάιο του 2012 ελεγκτές του ΣΔΟΕ έκαναν εφόδους και πραγματοποίησαν δειγματοληπτικό έλεγχο σε τρία άμισθα υποθηκοφυλακεία.
Τα ευρήματα είχαν προκαλέσει έκπληξη: Στη Νίκαια, την τελευταία δεκαετία είχαν παρακρατηθεί για δαπάνες εκσυγχρονισμού 1.230.266,97 ευρώ, στο Κορωπί 1.915.080,83 ευρώ και στα Σπάτα 1.038.591,29 ευρώ. Τα ποσά αυτά είχαν παρακρατηθεί ως ποσοστά επί της αξίας των τίτλων που είχαν μεταγραφεί, όπως ορίζει ο νόμος, με σκοπό τον εκσυγχρονισμό των υποθηκοφυλακείων. Μέχρι εδώ καλά.
Ωστόσο, όταν οι ελεγκτές ζήτησαν παραστατικά των δαπανών, δεν τους επιδόθηκε κανένα. Οπως όμως έδειξε η έρευνα, τα χρήματα που είχαν παρακρατηθεί δεν είχαν δηλωθεί ως εισόδημα. Δηλαδή ούτε αποδείξεις για τις δαπάνες υπήρχαν ούτε ως εισόδημα φορολογήθηκαν.
 |
Και δεν είχαν δηλωθεί, αφού, κατά πάγια ερμηνεία του υπουργείου Οικονομικών, τα ποσά αυτά δεν αποτελούν ακαθάριστα έσοδα του άμισθου υποθηκοφύλακα και δεν υπόκειται σε φόρο εισοδήματος. Με δύο λόγια, ο κάθε άμισθος υποθηκοφύλακας είχε τη δυνατότητα να παρακρατεί αυτά τα ποσά, να μην τα δηλώνει, και κάποιοι από αυτούς να μην τα διαθέτουν για τους σκοπούς του νόμου, δηλαδή για τον εκσυγχρονισμό των υποθηκοφυλακείων.
To 2015, το ΣΔΟΕ Δυτικής Ελλάδος έκανε έλεγχο σε 18 υποθηκοφυλακεία και τον Φεβρουάριο παρέδωσε το πόρισμά του. Τι ανέφερε; «Από τον έλεγχο που κάναμε διαπιστώσαμε ότι κάποια υποθηκοφυλακεία, ενώ έκαναν την παρακράτηση του 25% δεν είχαν να επιδείξουν στον έλεγχο παραστατικά δαπανών για τη βελτίωση συνθηκών λειτουργίας με τον ισχυρισμό ότι δεν είχαν υποχρέωση να τα παρακρατήσουν, δεδομένου ότι δεν αποτελεί η παρακράτηση αυτή φορολογητέο εισόδημα, επιδεικνύοντάς μας έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογίας Εισοδήματος…
Σε άλλες περιπτώσεις ο έλεγχος διαπίστωσε ότι, ενώ η παρακράτηση γινόταν κανονικά, δεν υπήρχε στο υποθηκοφυλακείο εγκατάσταση μηχανογραφικού συστήματος με τον ισχυρισμό ότι ο χρόνος έναρξης του συστήματος πληροφορικής, η εφαρμογή του ενιαίου συστήματος και το στάδιο της μηχανοργάνωσης καθορίζονται με αποφάσεις του υπουργού Δικαιοσύνης, την οποία, όπως υποστήριξαν, δεν είχαν λάβει».
Σύμφωνα με το πόρισμά τους, από τα 18 υποθηκοφυλακεία που έλεγξαν στη Δυτική Πελοπόννησο, τα 9 δεν είχαν μηχανοργάνωση. Ωστόσο, πολλοί από τους υποθηκοφύλακες είχαν συμπεριλάβει στις φορολογικές τους δηλώσεις τα παρακρατηθέντα ποσά, όχι όμως για όλες τις οικονομικές χρήσεις (2000-2012).
 |
Κάποιοι είχαν περαιώσει φορολογικές δηλώσεις με αυτοπεραίωση, ενώ άλλοι δεν είχαν στα χέρια τους τα παραστατικά των δαπανών για τις ανάγκες των υποθηκοφυλακείων, υποστηρίζοντας ότι δεν γνώριζαν ότι είχαν αυτήν την υποχρέωση. Αυτή ήταν μία εικόνα από τα μικρά υποθηκοφυλακεία στην περιφέρεια. Στην Αττική όπου ο όγκος των συναλλαγών ήταν μεγαλύτερος τι ακριβώς συνέβαινε;
Το γαϊτανάκι των επιστολών
Το πρόβλημα της μη ορθής και αδιαφανούς σε πολλές περιπτώσεις διαχείρισης στα υποθηκοφυλακεία άρχισε να εντοπίζεται το 2012, όταν το υπουργείο Οικονομικών είχε βγει στο κυνήγι αναζήτησης πόρων και αντάλλασσε επιστολές με το υπουργείο Δικαιοσύνης για την εξεύρεση λύσης. «Λαμβάνοντας υπόψη τα σοβαρά δημοσιονομικά ελλείμματα του Κρατικού Προϋπολογισμού αλλά και την ανάγκη διατήρησης του ως άνω ποσού (σ.σ.: της παρακράτησης) προτείνουμε να συζητηθεί η από κοινού κατάρτιση διάταξης νόμου με την οποία τα εισπραττόμενα εφεξής χρηματικά ποσά ως ακαθάριστα έσοδα του άμισθου υποθηκοφύλακα θα υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος» ανέφερε στις 9 Νοεμβρίου του 2012 το υπουργείο Οικονομικών. Με άλλο έγγραφο, στις 28 Νοεμβρίου η Γενική Γραμματεία Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων, απαντώντας σε έγγραφο της Διεύθυνσης Προϋπολογισμού, σημείωνε: «Οι απώλειες των εσόδων εκτιμούμε ότι ανέρχονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Παρακαλούμε σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης όπως λάβετε πρωτοβουλία για τον καθορισμό νέου νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας, ελέγχου και απόδοσης των εσόδων από τους έμμισθους και άμισθους υποθηκοφύλακες».
Η ανταλλαγή επιστολών συνεχίστηκε και το 2014, χωρίς ωστόσο να αναλαμβάνεται πρωτοβουλία είτε για βαθύ έλεγχο ή για νομοθετικές αλλαγές. Τον Ιούνιο του 2015 η ένωση άμισθων υποθηκοφυλάκων με έγγραφό της προς τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης ζητεί εκ νέου τη φορολόγηση των μελών της, υποστηρίζοντας ότι «στην παρούσα συγκυρία δεν υφίσταται δικαιολογητικός λόγος για τη διατήρηση του αφορολογήτου οποιασδήποτε αμοιβής και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούμε τη σύνδεση του κλάδου μας με συνθήκες ευνοϊκής φορολόγησης».
Η θέση αυτή προκάλεσε εντύπωση σε στελέχη του υπουργείου Δικαιοσύνης, αφού δεν συνηθίζεται οι εργαζόμενοι να επιζητούν τη φορολόγησή τους, ενώ το ερώτημα που προέκυπτε είναι εάν υπάρχουν ποινικές συνέπειες για εκείνους τους εργαζόμενους που δεν απέδωσαν χρήματα στο Δημόσιο.
Τα αποτελέσματα του ελέγχου της Επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης θα αργήσουν, αφού η έρευνα για το πώς έγινε η διαχείριση της παρακράτησης στα υποθηκοφυλακεία της χώρας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Νωρίτερα πάντως το υπουργείο Δικαιοσύνης αναμένεται να φέρει νόμο που θα αλλάζει το καθεστώς λειτουργίας των υποθηκοφυλακείων.
Ζήτησαν εκ νέου φορολόγηση
Τον Ιούνιο του 2015 η ένωση άμισθων υποθηκοφυλάκων με έγγραφό της προς τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης ζητεί εκ νέου τη φορολόγηση των μελών της, υποστηρίζοντας ότι «στην παρούσα συγκυρία δεν υφίσταται δικαιολογητικός λόγος για τη διατήρηση του αφορολογήτου οποιασδήποτε αμοιβής και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούμε τη σύνδεση του κλάδου μας με συνθήκες ευνοϊκής φορολόγησης».
ΤΙ ΕΛΕΓΕ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 5 ΧΡΟΝΙΑ
«Aποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία δημόσιων λειτουργών»
Πέντε χρόνια πριν, ο βουλευτής Ηλείας του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτης Αντωνακόπουλος, με ερώτησή του προς τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης, περιέγραφε με τα πιο μελανά χρώματα την κατάσταση που επικρατούσε τότε: «Οι άμισθοι υποθηκοφύλακες αποτελούν μία κατηγορία δημόσιων λειτουργών οι οποίοι αμείβονται για τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους με υπέρογκα ποσά έναντι κάθε άλλου κρατικού λειτουργού ή υπαλλήλου σε όλη την ιεραρχία της κρατικής διοίκησης… Αυτό συμβαίνει γιατί οι αμοιβές τους δεν είναι προκαθορισμένες από το κράτος και δεν τους καταβάλλονται από το δημόσιο ταμείο, αλλά τις εισπράττουν κατευθείαν από τους πολίτες υπό τη μορφή ιδιωτικών φόρων. Οι αμοιβές μάλιστα υπολογίζονται ποσοστιαία επί της αξίας των ακινήτων της περιοχής που έχουν παραχωρηθεί στον καθένα από αυτούς. Το ποσοστό το καθορίζουν ουσιαστικά μόνοι τους και σύμφωνα με τις ανάγκες των, αφού το κράτος δεν είναι σε θέση ή δεν θέλει να αρνηθεί τις όποιες κατά καιρούς προτάσεις των… Δεν φθάνει που αυτό το καθεστώς διατηρείται επί δεκαετίες με αποτέλεσμα τα κρατικά έσοδα να καταλήγουν στις τσέπες κάποιων ευνοουμένων του, κατά καιρούς καταφέρνουν οι εν λόγω κρατικοί λειτουργοί να εισπράττουν και από το δημόσιο ταμείο τεράστια ποσά, υπό τη μορφή παρακράτησης φόρων, που έπρεπε να αποδώσουν με την αιτιολογία ότι πρέπει να τα διαθέσουν για τον εκσυχρονισμό των καταστημάτων τους ως αποζημίωση για τον επιπρόσθετο λόγο που τους ανατέθηκε, δηλαδή τη λειτουργία του Κτηματολογίου…».
