Η δημιουργία του Σανατορίου έγινε τον Μάιο του 1912 από την διοίκηση του νοσοκομείου Ευαγγελισμός που αποφασίζει τότε την ίδρυση του και τη λειτουργία του ως ορεινό αντιφυματικό περίπτερο-θεραπευτήριο.(Είναι γνωστό ότι το κλίμα της Πάρνηθας ήταν πολύ καλό για τους φυματικούς λόγω του καθαρού αέρα ).
Στο σανατόριο θα καταλήξουν πολλοί Αθηναίοι φυματικοί καθώς και δεκάδες άνθρωποι από άλλες πόλεις της Ελλάδας που κατέφθαναν και κατασκήνωναν έξω από τις εγκαταστάσεις του μην μπορώντας να πληρώσουν τα νοσήλια που ήταν από 300 έως 480 δραχμές μηνιαίως. Από το 1929 έως το 1938, υπολογίζεται πως στην Ελλάδα πέθαναν σχεδόν 100.000 άνθρωποι από φυματίωση.
Στο Σανατόριο θα νοσηλευτεί και ο κομμουνιστής Γιάννης Ρίτσος, από τον Οκτώβριο του 1937 ως τον Απρίλιο του 1938, άλλα δεν θα επεκταθούμε σε αυτό το άρθρο περί κομμουνιστών.
Ο κεντρικός δρόμος δεν υπήρχε με την σημερινή του μορφή, φτιάχτηκε χειρονακτικά μεταξύ του 1926 και 1930. Το Σανατόριο παρήκμασε μετά το 1950 με την ανακάλυψη της πενικιλίνης και τον Μάιο του 1965 οι εγκαταστάσεις του σανατορίου πέρασαν στην ιδιοκτησία του ΕΟΤ έναντι 6.500.000 δραχμών. Το κτίριο μετατράπηκε σε ξενοδοχείο με την ονομασία ΞΕΝΙΑ και στη συνέχεια σε σχολή τουριστικών επαγγελμάτων. Η λειτουργία του συνέχισε με αυτή τη μορφή έως και το 1985, οπότε και εγκαταλείφθηκε.
Γύρω από το Σανατόριο της Πάρνηθας έχουν από τότε, γεννηθεί δεκάδες αστικοί μύθοι, ενώ το κτίριο παραμένει ορόσημο για τους λάτρεις του παραφυσικού και του ανεξήγητου. Μετά το σεισμό του 1999 το κτίριο έπαθε μεγάλες ζημιές και κρίθηκε ακατάλληλο υπό το φόβο της κατάρρευσης ενώ το έκανε ακόμα πιο επικίνδυνο η μεγάλη πυρκαγιά του 2007 που κατέστρεψε τα πάντα στο πέρασμα της.
Τα μυστήρια που έχουν αναφερθεί κατά σειρά:
Υπάρχουν κάποιες αναφορές ότι φτιάχτηκε σε περίεργο χώρο για παράδειγμα, ότι χτίστηκε σε είσοδος σπηλαίου και την έκλεισε για ευνοήτους λογούς.Όσο ηταν νοσοκομείο :Ότι γινόντουσαν πειράματα σε ανθρώπους,και βασανιστήρια από σατανιστές και τελετές.Ότι ξαφνικά “εισήλθε” μέσα σε αυτό μια αρρώστια ιός, και για να μην εξαπλωθεί, ο ιδιοκτήτης του νοσοκομείου το έκαψε.Για ένα μικρο διάστημα που είχε λειτουργήσει ως σχολή:οι σπουδαστές είχαν αναφέρει οτι υπήρχαν σατανιστές σπουδαστές αναμεσα τους..Αφού εγκαταλείφθηκε: Για κουστουμαρισμένους τύπους που έκαναν τελετές στο υπόγειο.Για φακούς που σβήνουν, για μπαταρίες που αδειάζουν απότομα, απότομες αλλαγές θερμοκρασίας Για έναν ήχο από το υπόγειο κάτι σαν να δουλεύει παλιά γεννήτρια…
