Τις πολύμηνες διαπραγματεύσεις αμερικανικής εταιρείας με τη ΔΕΗ και της στρατιωτική κυβέρνησης για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου και την αυτονόμηση της Ελλάδας σε ότι αφορά την ηλεκτρική ενέργεια με συνακόλουθο κέρδος πέρα από την ενεργειακή στρατηγική αυτονομία, το χαμηλό ενεργειακό κόστους αποκαλύπτουν τηλεγραφήματα του WikiLeaks.
Η συμφωνία δεν έκλεισε τότε. Δύο δεκαετίες αργότερα, πάντως, η ίδια εταιρεία ανέλαβε τη διαχείριση της κατασκευής του μετρό της Αθήνας.
H στρατιωτική κυβέρνηση οδηγήθηκε σε αυτή την απόφαση λόγω της ενεργειακής κρίσης και της αυξημένης εξάρτησης της χώρας από το πετρέλαιο. Η εκτίναξη της τιμής από τα 3 δολάρια στα 14 μέσα σε μία νύχτα διέλυσε το κρατικό Προϋπολογισμό (πλεονασματικός καθ’ολη την διάρκεια των ετών από το 1967 και μετά και προκάλεσε ανάγκη για αυξημένο δανεισμό της χώρας, κάτι που θα υποθήκευε μακροπρόθεσμα το μέλλον της.
Εξ αυτού του λόγου αποφασίστηκε, όπως έπραξαν οι περισσότερες χώρες της Δύσης, να αναζητηθεί η λύση της παραγωγής ενέργειας από πυρηνικό σταθμό, Κάτι που όπως φαίνεται δεν άρεσε καθόου στις ΗΠΑ>
Η ιστορία ξεκινά τον Ιούλιο του 1973. Σε τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας (1973ATHENS04730), το περιεχόμενο του οποίου δεν είναι διαθέσιμο, φαίνεται από τα στοιχεία που διασώθηκαν ότι η εταιρεία Bechtel επελέγη ως σύμβουλος για τη δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα.
Έναν μήνα αργότερα άλλο τηλεγράφημα, με κωδικό 1973ATHENS05528 και μη διαθέσιμο περιεχόμενο, φέρει τίτλο: «Οι διαπραγματεύσεις με την Bechtel προχωρούν ικανοποιητικά».
Οι Αμερικανοί επανέρχονται τον Οκτώβριο του 1973, παρατηρώντας σε τηλεγράφημά τους ότι ο υπουργός Ενέργειας στη κυβέρνηση Μαρκεζίνη, ο Απόστολος Παπαγεωργίου, «προτιμά αργές κινήσεις» στο ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας.
Η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα παρακολουθεί στενά μέσω των ακολούθων της την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων με την Bechtel. Στις 20 Οκτωβρίου ο Παπαγεωργίου δίνει το πράσινο φως στον διοικητή της ΔΕΗ Δημόπουλο να προχωρήσει σε σύναψη συμβολαίου με την αμερικανική εταιρεία (1973STATE10098).
Τον Φεβρουάριο του 1974 ο πρεσβευτής Τάσκα αναθερμαίνει τη συζήτηση για τα πυρηνικά με τηλεφώνημά του στον νέο διοικητή της ΔΕΗ Ιωάννη Οικονομόπουλο (1974ATHENS00738).
Τρεις ημέρες αργότερα η αμερικανική αποστολή στη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ενημερώνεται από ανεπίσημη πηγή ότι η Ελλάδα ζητεί να αποκτήσει εμπλουτισμένο ουράνιο από τις ΗΠΑ για τον πρώτο της αντιδραστήρα (1974IAEAV01059).
Μάλιστα, ορίζεται ως έτος πρώτης παράδοσης το 1980. Τον Μάρτιο όμως ο γενικός διευθυντής της ΔΕΗ Γιώργος Βαφειάδης ενημερώνει την αμερικανική πρεσβεία ότι η συμφωνία με την Bechtel έχει σκαλώσει (1974ATHENS01431).
Το ταξίδι
Στα τέλη Μαΐου, δύο εβδομάδες πριν από το ταξίδι αντιπροσωπείας της ΔΕΗ στο Σαν Φρανσίσκο όπου θα συναντούσε στελέχη της Bechtel, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στέλνει τηλεγράφημα (1974STATE106283) στην πρεσβεία του στην Αθήνα. Το έγγραφο φέρει τίτλο «Πυρηνική ενέργεια, ΔΕΗ», ωστόσο δεν έχει αποχαρακτηριστεί.
Είναι το μοναδικό έγγραφο για αυτό το ζήτημα την ίδια περίοδο που μέχρι σήμερα παραμένει απόρρητο.
Το ταξίδι της αντιπροσωπείας της ΔΕΗ στις ΗΠΑ φαίνεται να πηγαίνει καλά. Σύμφωνα με αμερικανικό τηλεγράφημα, υπογράφεται συμφωνία με την Αμερικανική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας για προμήθεια εμπλουτισμένου ουρανίου και δίνεται και προκαταβολή (1974ATHENS04128). Το ποσό δεν αναφέρεται. Ωστόσο το συμβόλαιο με την Bechtel έπρεπε να εγκριθεί και από το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ.
Ο διαπραγματευτής
Πρόσωπο-κλειδί στις διαπραγματεύσεις αυτή την περίοδο φαίνεται ότι είναι ο Δημήτριος Συμεών, ο οποίος είχε αναλάβει τον Μάρτιο του 1974 τη θέση του διευθυντή στο νεοσυσταθέν τότε γραφείο πυρηνικής ενέργειας της ΔΕΗ.
Ο Συμεών δήλωνε, σύμφωνα με τους Αμερικανούς (1974ATHENS01686), ότι η πρώτη πυρηνική μονάδα θα λειτουργούσε στην Ελλάδα το 1983. Εκτιμούσε μάλιστα ότι έως το τέλος του 1989 η Ελλάδα θα είχε επτά πυρηνικά εργοστάσια των 600 μεγαβάτ.
Έναν χρόνο αργότερα, ο Συμεών μετέθετε τη λειτουργία του εργοστασίου στο 1985 (1975ATHENS04120).
Χρειάστηκε να περάσει και άλλος χρόνος ώσπου να εξεταστεί εκ νέου, η λύση της πυρηνικής ενέργειας.
