ΜΑΘΕΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΘΕΤΕ…ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΙΝΗΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΑΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙ ΟΤΑΝ ΜΠΕΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΑΣ Ο ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΓΙΑ ΧΡΕΗ. ΡΟΥΧΑ, ΕΠΙΠΛΑ ΚΑΙ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ; ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ; ΤΑ ΚΟΡΑΚΙΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΜΠΕΣΑ

Ποιά είναι τα περιουσιακά στοιχεία που δεν μπορούν να κατασχεθούν.

Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών      

Ακατάσχετα είναι τα έπιπλα σαλονιού και έγχρωμη τηλεόραση γιατί εξαιρούνται από την κατάσχεση πράγματα της προσωπικής χρήσης του οφειλέτη και της οικογενείας του, εφόσον τα πράγματα αυτά είναι απαραίτητα για τις στοιχειώδεις ανάγκες της διαβίωσής τους. Μεταξύ αυτών αναμφισβήτητα συμπεριλαμβάνονται τα έπιπλα σαλονιού, τα οποία είναι απαραίτητα για την στοιχειώδη κοινωνική ζωή του οφειλέτη, δεδομένου ότι στην έννοια του στοιχειώδους δεν περιλαμβάνονται μόνον τα προς διατροφή και ένδυση απαραίτητα αντικείμενα, αλλά και τα εξυπηρετούντα στοιχειωδώς όχι μόνο τις ανάγκες του οφειλέτη αλλά και της οικογενείας του. Κρίνεται ότι, από τα ανωτέρω κινητά, τα έπιπλα σαλονιού είναι ακατάσχετα, όπως, άλλωστε, ακατάσχετη είναι και η τηλεόραση, η οποία με γνώμονα τις σύγχρονες αντιλήψεις που επικρατούν για την προσωπικότητα, τη ζωή και την αξία του ανθρώπου, θεωρείται ως στοιχειωδώς αναγκαία για κάθε οικογένεια. Όσον αφορά, όμως, το αυτοκίνητο, τούτο δεν είναι, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, ακατάσχετον, καθόσον με γνώμονα τις ίδιες ως άνω σύγχρονες αντιλήψεις που επικρατούν για την προσωπικότητα, τη ζωή και την αξία του ανθρώπου δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απαραίτητο για τις στοιχειώδεις ανάγκες διαβιώσεως αυτού. Η  αναγκαστική κατάσχεση και ο δημόσιος αναγκαστικός πλειστηριασμός κινητών πραγμάτων ιδιοκτησίας του οφειλέτη αποτελούν μέτρα λαμβανόμενα κατά τις διατάξεις του ΚΕΔΕ προς είσπραξη των δημοσίων εσόδων. Από την κατάσχεση εξαιρούνται, μεταξύ άλλων, τα πράγματα της προσωπικής χρήσεως του οφειλέτη και της οικογένειάς του, εφόσον αυτό κρίνονται απαραίτητα για την ικανοποίηση των στοιχειωδών αναγκών διαβίωσής τους, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτέρων συνθηκών του εκάστοτε οφειλέτη και της οικογένειάς του , καθώς και των διδαγμάτων της κοινής πείρας. Στην ικανοποίηση στοιχειωδών αναγκών διαβιώσεως κατατείνουν όχι μόνο τα πράγματα που είναι απαραίτητα προς διατήρηση και διασφάλιση της ζωής και της υγείας του οφειλέτη και της οικογενείας του, αλλά και τα πράγματα που αποσκοπούν, σύμφωνα με τις σύγχρονες κοινωνικές αντιλήψεις, στην εξασφάλιση σε αυτούς ενός ελαχίστου επιπέδου ποιότητας ζωής. Επομένως, δεν επιτρέπεται η κατάσχεση πραγμάτων που διασφαλίζουν στον οφειλέτη και την οικογένειά του στοιχειώδεις δυνατότητες ανάπτυξης κοινωνικής ζωής, ενημέρωσης, ψυχαγωγίας, μετακίνησης, επικοινωνίας με τον εξωτερικό κόσμο κ.λ.π.

Κατάσχεση μπορεί να γίνει στα κινητά πράγματα που βρίσκονται στα χέρια του οφειλέτη.

 Oι διατάξεις για την κατάσχεση στα χέρια του οφειλέτη εφαρμόζονται και α) όταν κινητά πράγματα του οφειλέτη βρίσκονται στα χέρια του δανειστή ή τρίτου πρόθυμου να τα αποδώσει,

β)Όταν κατάσχεται εμπράγματο δικαίωμα του οφειλέτη επάνω σε ξένο κινητό πράγμα, γ) όταν πρόκειται για κινητά πράγματα που είχαν μεταβιβαστεί από τον οφειλέτη σε τρίτο, εφόσον η κατάσχεση επιβάλλεται από δανειστή που πέτυχε τη διάρρηξη της μεταβίβασης ως καταδολιευτικής κατά τα άρθρα 939 επ. του Αστικού Κώδικα. 3. Εξαιρούνται από την κατάσχεση:

α) τα πράγματα της προσωπικής χρήσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του και ιδίως ρούχα, κλινοστρώματα, έπιπλα εφόσον τα πράγματα αυτά είναι απαραίτητα για τις στοιχειώδεις ανάγκες της διαβίωσής τους,

β) τρόφιμα και καύσιμη ύλη, απαραίτητα στον οφειλέτη και την οικογένειά του για τρεις μήνες,

γ) τα παράσημα και τα αναμνηστικά αντικείμενα, τα χειρόγραφα, οι επιστολές, τα οικογενειακά έγγραφα και τα επαγγελματικά βιβλία,

δ) βιβλία, μουσικά όργανα, εργαλεία τέχνης που προορίζονται για την επιστημονική ή καλλιτεχνική και γενικότερα την πνευματική μόρφωση και ανάπτυξη του οφειλέτη ή της οικογένειάς του.

Εκτός από τα περιουσιακά στοιχεία που εξαιρούνται από την κατάσχεση, προκειμένου για πρόσωπα που με την προσωπική τους εργασία αποκτούν όσα τους χρειάζονται για να ζήσουν, τα εργαλεία, μηχανήματα, βιβλία ή άλλα πράγματα που είναι απαραίτητα για την εργασία τους και εκτός από αυτά α) προκειμένου για πρόσωπα που ζουν από γεωργική εργασία, και δύο ζώα για το άροτρο, ένα υποζύγιο, μία δαμάλα, έξι πρόβατα, έξι γίδες, ο σπόρος που χρειάζεται ως την ερχόμενη συγκομιδή και η τροφή αυτών των ζώων για τρεις μήνες, β) προκειμένου για πρόσωπα που ζουν από την κτηνοτροφία, και δώδεκα μεγάλα ζώα ή εικοσιτέσσερα μικρά ζώα, και η τροφή τους για τρεις μήνες, γ) για πρόσωπα που ζουν από την πτηνοτροφία, και εκατόν πενήντα πτηνά και η τροφή τους για τρεις μήνες.

Η κατάσχεση καρπών δεν μπορεί να γίνει πριν από ένα μήνα από τη συνηθισμένη εποχή που ωριμάζουν. Οι μεταξοσκώληκες δεν μπορούν να κατασχεθούν πριν γίνουν τέλεια κουκούλια.

Αν τα κατασχεμένα πράγματα είναι ασφαλισμένα η κατάσχεση ισχύει και για την αποζημίωση που οφείλεται από την ασφάλιση.

Οι δικαστικοί επιμελητές, συνεπώς, οι οποίοι εκτελούν τις παραγγελίες κατάσχεσης, έχουν υποχρέωση από το νόμο και το Σύνταγμα να εξαιρούν από την κατάσχεση όσα χαρακτηρίζονται από τις παραπάνω διατάξεις ως ακατάσχετα, διαφορετικά θα υπόκεινται στις συνέπειες που προβλέπονται στο άρθρο 75 παρ. 3 του ΚΕΔΕ.

Επειδή έχει παρατηρηθεί ότι σε αντίθεση με όσα ορίζουν οι διατάξεις, επιβάλλονται από δικαστικούς επιμελητές κατασχέσεις σε ακατάσχετα από το νόμο πράγματα των οφειλετών, και ειδικότερα σε είδη που είναι απαραίτητα για τις στοιχειώδεις ανάγκες της διαβίωσης των ιδίων και των οικογενειών τους (τραπέζι, καρέκλες, ψυγείο, ηλεκτρική κουζίνα, τηλεόραση κ.λπ.), τονίζεται ότι οι διατάξεις περί του ακατασχέτου  εφαρμόζονται αυστηρά και  δίνονται σαφείς οδηγίες προς αυτούς ως προς την εξαίρεση των κινητών πραγμάτων των οφειλετών που δεν υπόκεινται σε κατάσχεση και προορίζονται για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών τους. Σε περίπτωση που στις εκθέσεις κατάσχεσης, διαπιστωθεί ότι έχουν περιληφθεί σε αυτές και ακατάσχετα πράγματα, θα ζητάτε την ανάκλησή τους και δεν θα καταβάλλετε τα έξοδα εκτέλεσης στους δικαστικούς επιμελητές. Τα παραπάνω εφαρμόζονται απαρέγκλιτα και για τις περιπτώσεις που οι κατασχέσεις επιβάλλονται από υπάλληλους των ΔΟΥ, λόγω έλλειψης δικαστικών επιμελητών. Τονίζεται τέλος ότι αν διαπιστωθεί η επιβολή κατάσχεσης κινητών, κατά παράβαση των διατάξεων περί του ακατασχέτου αυτών,  κινείται η διαδικασία αναζήτησης ευθυνών σε βάρος όλων των εμπλεκομένων οργάνων αναγκαστικής είσπραξης (υπαλλήλων Δ.Ο.Υ. – Δικαστικών Επιμελητών) και θα κινείται η προβλεπόμενη πειθαρχική διαδικασία.