Λίγο – πολύ όλοι έχουμε φάει έστω μια φορά τα… κλασικά κεφτεδάκια του ΙΚΕΑ. Μάλιστα για πολλούς δεν νοείται «βόλτα» στο εν λόγω κατάστημα, χωρίς στάση στο εστιατόριο για μια (η και παραπάνω) γύρα κεφτεδάκια.
Πρόκειται για αυτά, τα οποία -όπως στη φωτογραφία παραπάνω- σερβίρονται με μια σουηδική σημαία.
Όμως αλήθεια, πόσο σουηδικά είναι τα διάσημα… σουηδικά κεφτεδάκια;
Καθόλου είναι η απάντηση…
Και αφού σας δώσουμε πέντε λεπτά να ξεπεράσετε το σοκ, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Η Αποκάλυψη…
«Τα σουηδικά κεφτεδάκια βασίζονται στην πραγματικότητα σε μια συνταγή που ο βασιλιάς Κάρολος ΙΒ’ έφερε πίσω μαζί του από την Τουρκία στις αρχές του 18ου αιώνα. Ας μείνουμε στα γεγονότα» αναφέρει στο Twitter ο επίσημος λογαριασμός της Σουηδίας.
Έχει ή δεν έχει εθνική ταυτότητα το αγαπημένο πιάτο πελατών των ΙΚΕΑ;
«Ειλικρινά, μου έρχεται να βάλω τα γέλια» είπε στην Corriere della Serra ο Αλμπέρτο Καπάτι, ερευνητής της ιστορίας της διατροφής και πρόεδρος του Ιδρύματος Γκουαλτιέρο Μαρκέζι, όταν ρωτήθηκε αν τα κεφτεδάκια είναι σουηδικά. Τα πιάτα ταξιδεύουν, φτάνουν πολύ μακριά, έως τα πέρατα της Γης και εισχωρούν σε διάφορες κουλτούρες και κουζίνες.
«Πώς είναι δυνατόν για παράδειγμα να δεχτούμε ότι τα κεφτεδάκια είναι σουηδική επινόηση; Όταν τα τρώνε επί τόσους αιώνες οι Τούρκοι; Ή όπως το κους κους για παράδειγμα: στη συνείδησή μας το έχουμε ως βορειοαφρικανικό φαγητό. Και όμως, ο Μπαρτολομέο Σκάπι, ο σεφ του Πάπα, του το μαγείρευε από το 1570. Και ας είχε αποδοθεί τρεις αιώνες αργότερα στους εβραίους» λέει ο ιταλός ιστορικός. Οσο για το χάμπουργκερ; Είναι όντως από το Αμβούργο όπως μαρτυρά το όνομά του; Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα γερμανικό πιάτο, μια και είναι οι ΗΠΑ που το έκαναν παγκοσμίως γνωστό. Με τον ίδιο τρόπο που τα σουηδικά IΚΕΑ έμαθαν όλον τον κόσμο να τρώει κεφτεδάκια!
Έχουν δίκιο. Αν κάνουμε μια «ανασκαφή» στα εθνικά και μη πιάτα, θα δούμε ομοιότητες αλλά και διαφορές ως προς την εκτέλεση, το όνομα και την καταγωγή τους. Πλέον, ούτε τα πιάτα γνωρίζουν από… σύνορα, αρκεί να ξεκαθαριστεί, όπως με το παραπάνω tweet, η εθνική τους ταυτότητα.
Πως έφτασαν στη Σουηδία
Ο Κάρολος ανέβηκε στο θρόνο το 1697, τυχοδιωκτική μορφή, στα δεκαοκτώ του ο νεαρός βασιλιάς οδήγησε τη Σουηδία στον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο εναντίον όλων των γειτόνων που αμφισβητούσαν την κυριαρχία της στη Βαλτική. Νίκησε Δανούς, Ρώσους, Πολωνούς και Σάξονες, ανεβοκατέβαζε βασιλείς στην Πολωνία μέχρι που τελικά υπέστη συντριπτική ήττα από τους Ρώσους στην Πολτάβα. Πέρασε τα επόμενα έξι χρόνια στην εξορία -μέσα και γύρω από τη σημερινή Τουρκία- και αφού γνώρισε καλά την τοπική κουζίνα, το 1714 επέστρεψε στη Σουηδία με τη συνταγή του köfte στην τσέπη.
Με την πάροδο του χρόνου το πικάντικο τούρκικο κεφτεδάκι από αρνίσιο και βοδινό κιμά έγινε γνωστό στα σουηδικά ως köttbullar. Και δεν ήταν το μόνο. Ο Κάρολος έφερε στην πατρίδα του ακόμη μια δημοφιλή συνταγή, που δεν είναι άλλη από τον λαχανοντολμά, γνωστό ως kåldolmar στα σουηδικά.
Ο Ιμπραχιμ Βέσελ, σεφ στην πόλη Ινεγκόλ, την πρωτεύουσα του κεφτέ στην Τουρκία, δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Doğan ότι το τουρκικό πιάτο έγινε «ένα παράδειγμα για διαφορετικές κουζίνες σε όλο τον κόσμο», γεγονός τιμητικό. Αλλοι, βέβαια, εμφανίστηκαν λιγότερο ευχαριστημένοι. Ο Σερντάρ Τσαμ, πρόεδρος του Τουρκικού Οργανισμού Συνεργασίας και Συντονισμού, για παράδειγμα, διαμαρτυρήθηκε. Η ΙΚΕΑ, λέει, δεν θα έπρεπε να διαφημίζει το πιάτο σαν σουηδικό. Όσο για τον Οργιάν από τη Σουηδία, ο οποίος διαχειρίζεται τον τουριστικό λογαριασμό @sweden στο Twitter, όπως γράφει ο Guardian, θρηνεί: «Ολη μου ζωή ήταν ένα ψέμα» έγραψε.
